Cao Hổ cao mèo

Từ cao hổ

Thợ nấu cao hổ trong nam ngoài bắc, không hiểu sao phần nhiều, thường quê quán ở huyện Lập Thạch-Vĩnh Phúc. Kẻ viết bài được một ở ông Lập Thạch giảng vắn tắt (không biết có đúng hay không) là sở dĩ xương hổ đứng đầu các loại xương nấu cao do chứa lượng acid amin cao gấp 900 lần xương các loài động vật khác, đồng thời tỷ lệ đạm toàn phần rất cao. Về tác dụng dược lý, cao hổ cốt có tác dụng trục phong, trừ thấp, trấn thống, chống viêm, mạnh cân cốt… Muốn nấu cao hổ, trước hết phải có xương hổ đủ bộ.  Theo công thức cứ “5 hổ 1 sơn dương”  (có nơi thêm một xương bộ khỉ) với cái lý là hổ rất dương, phải có âm “kéo lại”. Xương hổ là dương. Xương sơn dương, xương khỉ là âm. Không đủ âm, dương không nấu được, nên mới có câu “phi sơn dương bất thành hổ”.

 

 

Thợ nấu cao thường không đi một mình, mà đi cùng một hai thợ phụ, mang theo búa tạ (để quai vỡ xương hổ) và những cái xoi sắc nhọn bằng sắt (để nạo tủy). Quá trình nấu cao bắt đầu với việc kiểm xương, sắp xương thành bộ. Sau đó “làm vệ sinh”  cho xương thực kỹ bằng nhiều lần ngâm tẩm trong “hóa chất” dân gian như nước vo gạo, nước dấm, nước rau cải (có người cầu kỳ ngâm luôn xương hổ trong dòng suối chảy mạnh hàng tháng trời) rồi đánh sạch bằng cát, giấy nhám trước khi sao vàng, chẻ nhỏ cho vào nồi nấu với nước mưa.

 

Một bộ xương hổ lý tưởng để nấu cao là sau khi làm sạch hết gân ngoài tủy trong phải cân nặng từ 10kg đến 15kg. Trung bình mỗi kí lô xương sẽ thành 200gam cao. Thời gian từ khi bắc bếp đến khi ra thành phẩm là 7 ngày 7 đêm. Ba ngày đầu đun xương với lửa vừa. Cạn lại châm thêm nước sôi. Tới ngày thứ tư bắt đầu chắt nước cốt nhất. Cho nước sôi đun tiếp, chắt lấy nước hai, rồi nước ba.  Sau đó, ba nước này đổ chung, cô lại, cho tới khi cao đặc kẹo mới đổ ra khay, chờ nguội, cắt thành những miếng 100gam, bọc giấy bóng.

 

 

Nấu cao nói thì ngắn gọn nhưng trong thực tế không hề đơn giản. Nặng nhọc nhất là việc quai búa ghè xương vì xương hổ rất cứng, tay đàn ông khoẻ cũng mất hai ngày mới đập vỡ, chẻ nhỏ hết chỗ xương. Khó khăn, kiên nhẫn nhất là việc cô cao, vì nhiệt độ trong lò lúc cô không được nóng quá, chỉ liu riu 40, 50 độ C. Phải ngồi đảo liên tục suốt ngày đêm, vừa nặng tay vừa buồn ngủ mà không dám chợp mắt vì lỡ để cao khét thì chẳng những không được tiền công mà còn phải đền mẻ cao bị hỏng.

 

 

Trên thị trường hiện nay giá tới 20 triệu đồng một lạng, mà chưa chắc muốn mua đã có, mua được cũng chưa chắc thật. Giá cao ngất ngưởng như vậy, phần vì các giai đoạn đoạn nấu cao quá cầu kỳ, khó khăn, phần khác, nguyên liệu xương hổ để nấu cao thuộc mặt hàng cấm. Hổ là loại động vật hoang dã được hội bảo vệ thú hoang thế giới bảo vệ nghiêm ngặt nên vô hình trung việc giết hổ, mua hổ, vận chuyển hổ trong nội địa hay qua biên giới Miến Điện, Lào, Thái để chế biến cao đều bị coi là phạm pháp.

 

Tuy không phải ai cũng có dịp trông thấy mặt mũi miếng cao hổ cốt nhưng tiếng đồn về tác dụng chữa đau nhức khớp xương, tê bại chân tay, mau liền chỗ gẫy, tăng sức mạnh thần kỳ của nó thì ai cũng tin, trong đó có cả kẻ viết bài. Còn nhớ cách nay hơn bốn chục năm, khi rừng Tây Nguyên còn hổ, thi thoảng ông bác họ  khoe “được”một “Ông Ba Mươi”. Dịp tết từ Ban Mê Thuột về Sài Gòn chơi, ông mừng tuổi cụ nội một lạng cao hổ màu cánh gián. Cụ sai con dâu chặt nhỏ từng miếng như hạt lựu, cho vào rượu trắng tốt ngâm bách nhật, mỗi ngày trước khi đi ngủ, uống nửa chung nhỏ. Không biết có phải nhờ vậy không mà bảy mươi tuổi cụ vẫn da dẻ đỏ đắn, tinh thần minh mẫn, nghe đâu còn vẫn “long hổ quyết đấu” ngon lành với bà vợ lẽ (!).

 

 
Tới cao tiểu hổ

Cao hổ đành là quý nhưng vừa đắt vừa hiếm, vừa không bảo đảm thật 100% nên nhiều người chuyển sang dùng cao tiểu hổ (mèo). Trên nguyên tắc, mèo là loài thú giống hệt hổ, chỉ phải cái tội nhỏ con hơn nhiều. Xương mèo cũng dương như xương hổ, khi nấu phải cho thêm xương rắn hổ mang, hổ lửa (rắn là loài bò sát nên được cho là âm) để cân bằng âm dương. Trong bộ xương mèo, xương hổ, quý nhất là xương vai và xương hai chân trước. Lơ mơ có thể bị đánh tráo bằng xương gấu, xương chó, thậm chí xương… thạch cao. Ngay trong nghề cũng vẫn lầm như thường. Anh Vĩnh, hiện làm giám sát công trường xây dựng ở Lâm Đồng, trước là tay nấu cao có tiếng, cho kẻ viết bài hay bản thân anh từng chứng kiến bọn trộm, có lẽ là nhân viên của cơ quan đó, sau khi lấy cắp những xương quý nhất của bộ xương hổ, đã dùng máy mài, máy khoan biến xương trâu, xương gấu thành xương hổ, lắp vào vừa khít chỗ bị khuyết, nhìn bằng mắt thường không phân biệt được thật giả.

 

Biết anh Vinh đang chuẩn bị nấu mẻ cao “tiểu hắc hổ” mà theo anh thì phải tích cóp mấy năm trời mới mua đủ 12 bộ xương mèo đen, kẻ viết bài đã lên Lâm Đồng, tìm vào nơi trong rừng của anh xin xem cho biết. Anh Vinh lắc đầu, việc nấu cao, xin lỗi chị, đàn bà không được phép nhòm ngó. Hơn nữa cũng chẳng có gì đáng xem, ngược lại rất chán vì suốt bảy ngày đêm, chỉ cái nồi đặt trên bếp lửa lom rom (đốt bằng củi tươi cho lửa thật rom, chứ không đốt bằng củi khô), một người ngồi canh, thỉnh thoảng tiếp củi, tiếp nước sôi, chả có gì để xem.

Kể về việc nấu cao mèo đen anh Vinh bảo cao mèo có thể là cao toàn tính (để nguyên cả thịt) có thể là cao xương (lọc hết thịt, gân, tủy trước khi nấu). Cách nấu, cách chiết nước cốt lần 1, lần 2, lần 3 rồi đem cô đặc cũng không khác nấu cao hổ. Có điều xương hổ, xương mèo đen rất dương nên những người âm hư hỏa vượng (môi khát miệng khô, lòng bàn tay bàn chân nóng, thở ngắn, tiểu gắt, đổ mồ hôi trộm…) không dùng được, bắt buộc phải thêm xương sơn dương, khỉ, rắn để “âm hóa”. Những xương dương, xương âm này nấu thành hai nồi riêng, lấy nước cốt riêng. Rồi tùy bệnh, tùy tạng, tùy huyết áp cao thấp của người đặt nấu mà thợ nấu sẽ pha hai nước cốt thành một theo tỷ lệ thích hợp (có khi pha thêm cả thuốc phiện để “dẫn” thuốc) trước khi cô đặc, cắt thành bánh.

Mẻ cao “thập nhị hắc miêu” vừa nấu xong, đổ ra khay còn dẻo, có mầu vàng nâu, nếm thử thấy vị hơi ngọt, béo, lạo xạo trong miệng trước khi  tan. 12 bộ xương mèo giờ chỉ còn là mớ vụn trắng như cát, nhiều chừng hai lon sữa bò. Có một khách quen hỏi mua, anh Vinh thận trọng lấy dao, vừa cắt vừa véo một cục lớn, đóng vào khuôn lót sẵn nylon. Cầm miếng cao nặng đúng một lạng, ông khách có vẻ hài lòng, móc 5 triệu đồng ra trả. Ông cho biết người nhà bị bệnh khớp nặng, lại  thêm chứng suyễn, nghe bảo cao mèo đen ngâm rượu uống rất hiệu nghiệm, nên mua thử. Anh Vinh cười, bây giờ không mua luôn, đợi khi trở lại mua thực là hết rồi. Cho bác hay, xương 12 con mèo cộng với mấy con rắn hổ, chỉ ra được đúng có 8 lạng cao. Xương mèo thì lấy nấu cao, còn chỗ thịt mèo làm gì, vứt à? Nghe kẻ viết bài hỏi, đám thợ rừng ngồi quanh anh Vinh cười ồ “Vứt vào nồi thì có”. “Nghe nói thịt mèo hoi lắm mà!” Những người thợ rừng cho biết thịt mèo hoi, nên  sau khi thui xong phải đập dập sả và riềng xát thật kỹ, để thật lâu cho ngấm rồi phải rửa lại bằng rượu trắng, sau đó mới mổ. Mổ xong rửa lại bằng rượu trắng một lần nữa, thì hoi bao nhiêu cũng hết. Thịt mèo nấu rựa mận nhậu rất tới.

Hiệu quả của cao hổ hay cao mèo  cũng chỉ là lời đồn  từ dân gian. Kết quả xác thực vẫn còn là ẩn số.