Đà Lạt mưa

Vào hạ tuần tháng bảy, hai cơn bão Conson và Chanthu nối tiếp nhau tàn phá các tỉnh ven biển miền Bắc, miền Trung. Đà Lạt tuy không nằm trong tầm “sát thương”của bão nhưng cũng tầm tã mưa. Có điều, mưa Đà Lạt, dưới cái nhìn du khách, khá kỳ lạ.

Bầu trời một màu xám xịt. Từ sáng sớm tới bốn năm giờ chiều không ngớt gió. Đường phố buồn thiu những bóng áo mưa, dù che, đi co ro, vội vã. Chợ Đà Lạt ướt át, toàn người gánh trái cây, rau tươi họp bên ngoài, thay vì ngồi cao ráo trong sạp. Đặc biệt, đường Đà Lạt ngoằn ngoèo lên cao xuống thấp, chồng lên nhau. Để nối những đường này là những đường tắt ngang, đứng xa trông như những chiếc thang bằng đá xanh bám chắc sườn đồi. Nhiều “chiếc thang”, bề ngang chỉ đủ hai người tránh nhau, nằm trên đường Hàm Nghi, Minh Mạng, Duy Tân nối xuống Phan Đình Phùng; vô hình trung làm nên một mảng văn hóa Đà Lạt độc đáo. Đầu thang có thể nằm nép  ở một quán chè, lều cà phê. Giữa thang một quán bánh xèo, cuối thang một chợ chồm hổm. Tuy chỉ lèo tèo vài quang gánh nhưng cũng đủ chuối Laba, hồng, đào, bơ, thịt heo, thịt bò, cá biển, bắp xú, cả salade, giá, cà chua, chanh ớt, đậu hũ. Sáng ra, dân ở thang nào mua bán quanh thang đó.  Khách trùm áo mưa, thu tay trong bụng, đứng nép vào mái hiên, tay này cầm xôi, bánh mì, sữa đậu nành nóng, tay kia xách cá, xách rau. Nhiều cụ già lần túi mở kim băng lấy ra những đồng tiền giấy quấn như sâu kèn, vừa mua bán vừa trò truyện rôm rả khiến không khí trong các ngách, các ngõ quanh thang mang vẻ ấm  áp riêng tư. Giọng Đà Lạt của họ nghe rất hay- không phải Sài Gòn, càng không Nha Trang, Quảng, Huế. Nó là một thứ tiếng Bắc nhẹ nhàng, pha  thêm đủ thổ âm khác nhau. Pha nhuyễn đến mức không thể phân biệt được thổ âm gốc, chỉ biết càng nghe càng thấy dễ thương.

Đất Đà Lạt rất rộng, mật độ dân cư thưa thớt. Mùa mưa kéo dài tám tháng, lượng mưa thuộc hàng nhiều nhất Việt Nam. Vì thế bắt đầu từ tháng Bảy, tháng Tám đổ đi, ngoại trừ làm ăn giao dịch hay có việc cần kíp, không mấy khi người dân muốn rời tổ ấm của mình trong những ngày mưa gió. Du khách nước ngoài, tình nhân, vợ chồng mới cưới, văn nghệ sĩ thì khác. Họ lên Đà Lạt không phải để bó gối trong khách sạn nhìn mưa. Có mặt ở Đà Lạt vào cuối tuần qua, ngày 25 tháng 7, kẻ viết bài làm cuộc phỏng vấn chớp nhoáng. Trả lời câu hỏi, có phải lần đầu đến Đà Lạt không, trăm phần trăm du khách bảo không phải. Chấm Đà Lạt ở điểm nào? Khí hậu! Chê Đà Lạt ở điểm nào? Quá nhếch nhác! Để chứng minh, một chị du khách Mỹ kéo kẻ viết bài xuống hồ Xuân Hương, cho thấy cảnh che chắn, đào đắp ngổn ngang quanh một vùng trũng bao la, trước là lòng hồ, nay cỏ xanh mọc đầy. Thuỷ tạ- nơi gặp gỡ của bao nhân vật huyền thoại một thời- nay nằm trơ hết sức vô duyên giữa tiếng xe cộ ồn ào. Vì con đường tạm mở ngay bên cạnh, nối hai bờ hồ, thay cho đoạn cầu Ông Đạo đang bị phá ra làm lại.  Đứng nhìn hồ Xuân Hương trong đêm, dù bóng tối đã che bớt những điều kém thơ mộng, đồng thời đèn mầu tứ phía, kẻ viết bài vẫn không khỏi choáng váng vì sự xấu xí thê thảm của hồ nước từng được mệnh danh là trái tim Đà Lạt. Theo dự án, được chi kinh phí 63 tỉ đồng, dự định trong khoảng thời gian hơn một năm, từ trước Tết Canh Dần tới tết Tân Mão, hồ Xuân Hương và vùng phụ cận sẽ khoác lên mình bộ cánh mới, kiều diễm hơn xưa, xứng đáng với vai trò cửa ngõ dẫn vào Thành phố Ngàn hoa. Nhưng cho tới thời điểm hiện tại, du khách đến Đà Lạt, không có chiếc hồ để thả hồn mơ mộng thì chớ, còn mất hồn vì bao hệ luỵ do việc đào bới xáo trộn quanh hồ.

Trong các tua du lịch mùa hè năm 2010 này, tua Đà Lạt liên tục bị rớt. Bốn ngày lưu trú Đà Lạt chưa tới trăm đôla. Giá rẻ nhiều so với tua Nha Trang, Bình Thuận, nhưng khách khá ít.  Chị Tuyết Thu, chủ khách sạn khu Hòa Bình, cho biết dù đã “móc” với các hướng dẫn viên du lịch, cho họ hưởng 20% huê hồng trong tiền phòng của khách nhưng ế vẫn hoàn ế. Tại sao ế? Chị Thu khoát tay, hất mắt ra góc khu Hòa Bình, ngay vị trí cầu thang dẫn xuống chợ Đà Lạt, nơi những hàng bánh tráng kẹp nằm chung với hàng quần áo cũ nhếch nhác. (Bánh tráng kẹp là thứ bánh mới xuất hiện một hai năm nay, gồm một cái bánh tráng, loại cuốn gỏi, cuốn chả giò, đặt trên bếp than hồng, sau đó đập một cái trứng gà vào, di trứng đều khắp mặt bánh, rắc ít tôm khô, hành mỡ, xong cuốn lại, lấy ra, ăn với tương ớt hoặc xì dầu, giá bán năm ngàn một cái).

Do mưa gió triền miên, du khách lác đác.  Một du khách than: “Lên Đà Lạt chả biết làm gì cho hết ngày, hết tiền. Đồ ăn thì dở, hồ Xuân Hương đang sửa chữa, cảnh đẹp các nơi đều bị khai thác, chắp vá thô thiển, đồi thông, đồi hoa từ lâu đã thành đồi trọc. Sương mù cũng thôi giăng, quán cà phê Tùng thôi ngon…”

Nhân nói tới cà phê Tùng, kẻ viết bài nhớ đã gặp tại đây một đôi bạn trẻ trong tình cảnh hết sức… Tùng, nghĩa là rất romantic. Nàng ở Đà Lạt dạy học. Chàng làm thơ, làm báo ở Sài Gòn. Nhớ nhau, nàng nhắn mobil phone “Một tách cà phê Tùng đi anh!”. Cứ tưởng nói chơi, không ngờ anh chàng xuống thật. Sáu trăm cây số vừa đi vừa về. Mười hai giờ trưa đáp xe đò Thành Bưởi. Bảy giờ tối gặp nhau ở góc cà phê ấm cúng riêng tư. Tám giờ tối, lên xe về lại Sài Gòn. Ba giờ sáng tới bến. Sáu giờ sáng ung dung đi làm, thắp điếu thuốc tươi rói, lập loè hình ảnh người yêu…. Đôi tình nhân nọ, đã xởi lởi mời kẻ viết bài ngồi cùng, nghe tiếng hát Khánh Ly lênh đênh sương khói “Tình yêu như trái phá, con tim mù lòa…”  Cô gái băn khoăn vì đoạn qua đèo Bảo Lộc làm chưa xong, một bên vực thẳm, một bên vách núi lở loét, đá tảng lăn xuống thường xuyên. Xe chạy ban đêm qua đèo trong biển sương mù dày đặc rất nguy hiểm. Chàng trai cười “Không sợ. Miễn là còn có người… để mà đi”. Kẻ viết bài nhìn họ, lại nhìn xuống nền quán lát gạch trắng, có nhiều viên ngả mầu thời gian, vàng ố, mòn vẹt, bất giác cảm khái ngậm ngùi. Chao ơi! Gạch đá mà còn thế, trách chi…