Triều nhiệt là triệu chứng thông thường của thời mãn kinh (menopause) và tiền mãn kinh (perimenopause). Người phụ nữ cảm thấy người nóng bừng kèm theo mồ hôi và tim đập nhanh, kéo dài khoảng từ hai đến 30 phút mỗi lần. Da mặt thường đỏ ửng và nóng, do đó triệu chứng này còn có tên là bốc hỏa (hot flush). Tuy nhiên một số phụ nữ đã không có triệu chứng này, một số chỉ bị nhẹ.
Thời mãn kinh bắt đầu khi suốt một năm dài người phụ nữ không còn kinh nguyệt. Sự kiện này xảy ra ở độ tuổi 50 trở đi, nhưng có trường hợp xảy ra trong khoảng từ 40 đến 60 tuổi. Tiền mãn kinh là thời gian chuyển tiếp khi mức độ estrogen trong cơ thể giảm đi, kinh nguyệt bất thường, và các triệu chứng thời mãn kinh như bốc hỏa (hot flash) và đổ mồ hôi đêm, xuất hiện.
Thời tiền mãn kinh có thể gây ra một số triệu chứng, nhưng có lẽ triều nhiệt là triệu chứng tệ hại nhất. Nó ảnh hưởng lên 70% phụ nữ và gây ra tình trạng từ khó chịu vừa phải cho đến cực kỳ xáo trộn. Một triều nhiệt toàn diện gồm có bốc hỏa trong người, đỏ mặt, đổ mồ hôi, âu lo, khiến cho người phụ nữ cảm thấy khó chịu, mệt lả và hay gắt gỏng.
Sau đây là một số chỉ dẫn giúp làm nhẹ bớt tình trạng gia tăng của triều nhiệt:
– Tránh những thứ thường gây ra tình trạng đó, như rượu, caffeine, nước nóng, thực phẩm cay hoặc ướp nhiều gia vị, tình trạng căng thẳng (stress) và dĩ nhiên, cả nhiệt nữa.
– Mặc quần áo nhẹ, loại vải dệt bằng bông (cotton) là tốt nhất.
– Mang theo một loại quạt gấp lại được (như quạt giấy của người Á đông) bỏ trong túi xách, để trong xe, trong nhà, tại văn phòng.
– Tập luyện thể lực thường xuyên.
– Tập những thói quen có tính cách xả hơi như: nghe nhạc êm dịu, ngồi thiền, đi bộ trong rừng, ngoài công viên.
– Ngủ trong phòng không khí mát mẻ, đắp mền nhiều lớp bằng vải có thể bỏ bớt khi cần.
– Làm lạnh gối bằng vỏ bọc plastic để lạnh trong freezer.
– Làm đông đá một phần một chai nước và để ở đầu giường lúc ban đêm.
– Giữ trong tủ lạnh một chai nước để xịt lên thân thể (body spray) có mùi nhẹ nhàng, như hoa lài hoặc oải hương (lavender), và phun lên người khi thấy bốc hỏa.
– Mua hoặc tự làm một số thực phẩm để đông lạnh như cà rem bằng trái cây.
– Châm cứu cũng có thể giúp làm giảm cơn bốc hỏa hoăc ra mồ hôi đêm.
Nếu vẫn còn những cơn triều nhiệt nặng nề hành hạ, nên đến gặp bác sĩ. Người bệnh sẽ được điều trị, tùy theo trường hợp, bằng những phương pháp như cho toa thuốc uống, hoặc trị liệu bằng hormone. Một số thuốc như serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) và gabapentin có khả năng làm giảm cơn bốc hỏa.
Xin quý bà ghi nhận một điều: thời kỳ khó khăn đó rồi sẽ đi qua. Trong lúc khổ sở thấy lớp triều nhiệt dường như bất tận, và muốn đánh đổi mọi thứ để có được một đêm ngủ an lành, xin nhớ rằng quý bà còn có cả một cuộc sống mới sau thời mãn kinh. Nhiều phụ nữ lại thấy thời kỳ sau khi tắt kinh là những tháng ngày rất đẹp, thời gian có nhiều tự do và cơ hội vui sống.
TM
(theo Karen Roush, tác giả What Nurses Know… Menopause)