Trước khi làm quen với tên gọi (bằng Anh ngữ) và cách sử dụng giày dép trong sinh hoạt đời thường, xin có đôi dòng sơ lược về lịch sử của chúng.
Những chiếc dép cổ xưa nhất có niên đại khoảng từ những năm 8000 đến 7000 trước Công Nguyên (CN) được tìm thấy tại Oregon (Mỹ) năm 1938. Còn chiếc giày bằng da xưa nhất, làm bằng một miếng da bò có dây thắt ở phía trước và phía sau cũng bằng da, được khám phá tại một hang động ở Armenia năm 2008, và được ước định có số tuổi là 3500 năm trước CN.
Chiếc dép cổ xưa nhất Oregon (Mỹ)
Giày da xưa nhất tìm được ở Armenia
Tuy nhiên, loại da thuộc là vật liệu hay dùng nhất để làm giày, thường không thể tồn tại hàng ngàn năm, do đó giày dép có thể được dùng rất lâu trước đó. Bằng chứng khả tín cho thấy giày dép có thể đã xuất hiện trong khoảng giữa những năm 40,000 và 26,000 năm trước đây, dựa trên sự kiện là độ dày của xương ngón chân (trừ ngón cái) giảm đi trong thời gian này (ngắn hơn, mảnh hơn), với lý luận là xương ít tăng trưởng khi chân đi giày dép.
Những mẫu giày dép cổ xưa thực rất đơn giản, chỉ là những “túi da” túm lại để che chở bàn chân khỏi bị trày trụa vì đất đá và lạnh buốt của thời tiết khắc nghiệt. Đến thời Trung Cổ, loại giày da lộn (turn-shoes) có dây thắt được phát triển để vừa khít với bàn chân. Khi Âu Châu phát triển về quyền lực và của cải, các loại giày “thời trang” trở thành biểu tượng của giai cấp giàu sang, mũi giày được làm dài và nhọn. Các tay thợ lành nghề chế tác ra giày dép cho những người chủ giàu có, do đó các kiểu dáng dần dần phát triển.
Giày da lộn (turn-shoes) thời Trung Cổ
Giày thời đại mới, với da khâu trên đế, được sản xuất và trở thành tiêu chuẩn cho các đôi giày dùng trong những dịp trang trọng ngày nay. Cho mãi tới năm 1800, giày dép cả hai chân đều giống nhau (được gọi là straights), sau đó dần dần sự khác biệt về hình dáng của giày bên phải và bên trái mới trở thành chuẩn mực.
Từ giữa thế kỷ 20, những sự tiến bộ về kỹ thuật cao su, plastics, vải tổng hợp (synthetic cloth) và keo kỹ nghệ đã cho phép các nhà chế tạo sản xuất ra những đôi giày dép không còn ở trong khuôn khổ kỹ thuật chế tác cổ truyền. Da, vật liệu chính yếu thời trước, nay vẫn còn là tiêu chuẩn dùng trong những đôi giày dép trang trọng, nhưng giày thể thao hiện giờ thường chỉ còn ít da, hoặc hoàn toàn không dùng da nữa. Đế giày ngày trước được khâu tay tỉ mỉ nay thường khâu bằng máy móc hoặc chỉ dùng keo dán.
Giày kỹ thuật cao