Vài loài bông trong vườn – Kỳ 2

Bạn sẽ nhận ra biết bao loài bông hoa khác nữa, nhiều vô số kể. Bên bờ mương, nơi vàm nước chảy, những cánh hoa bằng lăng màu tím buồn như màu tím của loài lục bình bám rễ trong nước hồ ao quanh năm hoặc nổi trôi lang bạt trên những dòng kinh rạch theo mực nước từng ngày… Những cánh hoa tím một đời lặng lẽ buồn hiu hắt bên những chú ong bầu kêu ve ve suốt ngày, để rồi tự nhìn lấy hình bóng mình in xuống những mặt nước ao hồ hay dòng kinh rạch ngoằn ngoèo quê mùa cái dáng lung linh cô độc…

Bạn sẽ nhận ra những loài bông bình dị khác nữa trong vườn. Bông lê, bông lựu, bông mận, bông xoài, hằng trăm hằng ngàn những cánh hoa trĩu đầy trên cành nhánh. Bông lê cho trái xanh. Bông lựu màu đỏ thắm cho trái chín ửng vàng. Bông mận cho trái mận da người hoặc mận trắng, mận hồng đào.

Còn bông xoài cho những trái xoài non thì chát, xoài già thì ít chua và xoài chín cây thì ngọt ngào mời gọi chim, dơi rầm rập. Riêng chỉ loại xoài thôi mà cũng có biết bao tên gọi khác nhau với những hình dáng khác nhau cùng cái vị ngọt chua đã khác nhau đi nhiều. Đại khái có những loại xoài mà miền quê thường trồng như xoài cát, xoài thanh ca đen, xoài thanh ca trắng, xoài voi, xoài tượng còn gọi xoài đu đủ, xoài hòn, xoài gòn, xoài hương, xoài nghệ, xoài giấm…

Xoài cát trái tròn tương đối lớn, da mỏng, hột nhỏ, thịt mịn màng, vị ngọt thanh. Xoài thanh ca đen trái nhỏ, vỏ mỏng màu sậm, còn sống ít chua, chín rất ngọt. Xoài thanh ca trắng trái vừa, vỏ mỏng màu xanh lợt, chín ngọt nhưng không ngọt bằng thanh ca đen. Xoài voi trái tròn, lớn, da xanh, hột nhỏ, thịt hơi nhão có xơ, lúc chín hơi chua. Xoài tượng trái dài lớn bằng bắp chuối, vỏ màu xanh lợt gần như da trái bầu, chỉ ăn sống, thịt không chua dù xoài chưa chín. Loại xoài này thường chỉ để ăn sống, ít khi giú chín vì khi chín ăn hơi lạt, không ngọt như các loại xoài khác. Xoài tượng nơi miền quê còn gọi xoài đu đủ vì lúc  trái xoài còn sống thịt giòn như trái đu đủ mỏ vịt. Xoài hòn trái lớn, tròn, thịt khi chín còn hơi chua chua, không ngọt gắt như xoài cát. Xoài gòn trái dài như trái gòn, sớ to, thịt ngọt khi chín. Xoài hương trái giống xoài gòn nhưng thịt không có xơ như xoài gòn, chín rất ngọt và thơm. Xoài nghệ trái tròn, nhỏ, khi chín thịt vàng như nghệ, ăn rất ngọt. Xoài giấm trái tròn, nhỏ như xoài nghệ nhưng da màu xanh lợt, còn sống rất chua như giấm, khi chín lại ngọt đậm đà…

Hằng năm cứ vào tháng Bảy khi nước ngoài đồng dâng lên, cây trong vườn bắt đầu thay lá cho đến hết tháng Tám, tháng Chín và đâm chồi non, lộc mới. Riêng các giống xoài, nếu cây nào không thay lá thì vào tháng Mười Một, tháng Chạp bắt đầu nhú nụ, trổ bông khi cánh đồng lúa thần nông cũng vào mùa con gái vụ Đông Xuân. Những cuống bông dài thậm thượt treo lơ lửng khắp cành nhánh như một lớp vẽ màu vàng bao phủ những chiếc lá màu xanh. Nếu những cây xoài nào thay lá đâm chồi, không đơm bông được nơi nhà vườn coi như năm ấy thất mùa xoài, vì khi cây đâm chồi như người làm ruộng đặng mùa lúa mà thất mùa tôm cá. Những cây xoài này sẽ không trổ bông được nữa và người chủ vườn phải chờ mãi đến năm sau như một niềm hy vọng của người chờ buổi gặp thời.