Sạn thận (hoặc sỏi thận) giống như một cục đá nhỏ do một số hóa chất trong cơ thể tích tụ lại và hình thành trong thận. Sạn có thể ở nguyên trong thận hoặc luân chuyển trong đường tiểu.
Ai bị sạn thận?
Người nào cũng có thể bị sạn thận, nhưng dễ bị hơn nếu bạn:
– Thuộc nam giới
– Thuộc dòng tộc Caucase (da trắng)
– Quá nặng cân
– Có thận bị nhiễm trùng
– Có người trong gia đình bị sạn thận
– Ăn quá nhiều protein từ động vật (như thịt, trứng)
– Không uống đủ nước
– Trước đây đã bị sạn thận
Ngoài ra còn có những tình trạng khác, hoặc thuốc men cũng có thể tạo thêm rủi ro cho bạn bị sạn thận
Triệu chứng
Những viên sạn rất nhỏ có thể đi qua đường tiểu mà không gây đau đớn gì. Những viên lớn hơn có thể ngăn chặn đường tiểu nếu bị kẹt trong ống dẫn tiểu hoặc ống tiểu niệu đạo. Khi chúng bắt đầu di chuyển, sẽ gây ra một số triệu chứng như:
– Đau nhiều ở lưng hoặc bên hông mà không dứt
– Ói mửa
– Nước tiểu có máu
– Sốt và ớn lạnh
Trị sỏi thận ra sao?
Cách chữa trị tùy thuộc vào cỡ lớn nhỏ của sỏi và vị trí của nó. Uống nhiều nước và dùng một số thuốc có thể giúp cho một hạt sạn nhỏ theo nước tiểu đi ra dễ dàng. Đối với những hạt lớn, có một số cách thức sau đây:
– ESWL (extracorporeal shock wave lithotripsy – thủ thuật nghiền sỏi ngoài thân thể dùng sóng shock wave). Các sóng shock wave có biên độ lớn được dùng trong thủ thuật này để làm bể vỡ cục sạn lớn thành nhiều cục nhỏ hơn để tiểu ra ngoài.
– Uteroscopic stone removal (lấy sỏi bằng nội soi) : là thủ thuật dùng một dụng cụ nhỏ để lấy các viên sạn mắc kẹt trong đường tiểu ra.
– Percutaneous nephrolithotomy (mổ thận lấy sỏi qua da): là thủ thuật dùng phương pháp giải phẫu để lấy sạn lớn trong thận ra.
Có bao nhiêu loại sạn thận?
Có 4 loại khác nhau, tùy theo nguyên nhân. Mỗi loại lại có cách điều trị và đề phòng khác biệt:
– Calcium-oxalate: Là loại sạn thận thông thường nhất. Chúng tạo ra khi ta ăn uống quá nhiều calcium hặc vitamin D, do một số thuốc ta uống, do di truyền, và do những bệnh thận khác. Để đề phòng, nên tham khảo với bác sĩ về số lượng calcium ta dùng hàng ngày.
– Struvite: Loại sạn này phụ nữ bị nhiều hơn nam giới. Sạn có thể rất lớn và tác hại lên thận hơn các loại sạn khác, thường nhất là gây cho thận bị nhiễm trùng
– Uric acid: Loại sạn này thường do di truyền hoặc do ăn quá nhiều protein từ động vật. Để đề phòng, nên giảm bớt việc ăn thịt đỏ.
– Cystine: Loại sạn này rất hiếm, thường do một thứ bệnh thận do di truyền gọi là cystinuria.
Làm sao ngăn ngừa sạn thận?
Nếu đã bị sạn thận rồi, rất dễ bị lại. Để ngăn sạn không có cơ hội lập thành, hãy cố:
– Uống từ 6 đến 8 ly nước mỗi ngày
– Ăn bớt muối (sodium), thịt và trứng
– Xin bác sĩ cho thử nước tiểu.
Đừng giảm lượng calcium trong thực phẩm hoặc thuốc uống mà không tham khảo với bác sĩ. Nghiên cứu cho thấy giảm calcium chưa chắc đã ngăn thận không làm ra sạn mà lại hại cho xương.