Thức ăn bị nhiễm độc xảy ra tại nhiều nơi trên thế giới, gần đây, việc thu hồi thực phẩm bán ra trên thị trường như trứng, đậu phụng, rau dền, rau xà lách (salad) …, khiến nhiều người tiêu thụ lo âu. Hoa Kỳ là một quốc gia có luật pháp, thức ăn được bán theo tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm soát theo luật định, nhưng sự sơ suất vẫn xảy ra và hậu quả là bệnh tật, trong vài trường hợp dẫn đến tử vong.
Mỗi năm thống kê Hoa Kỳ ghi nhận 76 triệu ca đau ốm vì ăn thực phẩm độc dẫn đến 300 ngàn lần chữa trị tại bệnh viện và 5,000 người tử vong. Theo tài liệu của the Product Safety Project tại Đại Học Georgetown, riêng năm 2012, sự tổn thất về tài chánh đã lên đến 252 tỷ triệu mỹ kim, phí tổn y tế và mất năng suất do nhiễm độc thực phẩm chưa kể các phí tổn thu hồi và tiêu hủy sản phẩm thiếu an toàn của công ty sản xuất!
Những người bị nhiễm độc thực phẩm thường là trẻ em, phụ nữ mang thai, người già yếu và những người giảm tính đề kháng như tiểu đường, bại thận… Trong một số trường hợp, nhiễm độc thực phẩm dẫn đến hoại thận mãn tính.
Tháng Bảy vừa qua, Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua một đạo luật cho phép cơ quan FDA kiểm soát gắt gao và thường xuyên hơn những xưởng sản xuất thực phẩm cũng như được quyền ra lệnh thu hồi sản phẩm nhiễm độc. Đạo luật này cũng đòi các công ty sản xuất phải theo những tiêu chuẩn sản xuất khe khắt hơn.
Trong khi chính phủ Hoa Kỳ, qua cơ quan FDA, sửa đổi, hoàn chỉnh lại lề lối làm việc, con buôn tha hồ lợi dụng sự hoang mang lo âu của người tiêu thụ mà buôn bán làm giàu. Xà bông, dao thớt, nhiệt kế đo nhiệt độ thịt… được quảng cáo là tạo sự an toàn cho thực phẩm hay “một nhà bếp không có vi sinh (germ-free)”. Dĩ nhiên là những vật dụng này không có chi mới lạ vì đã được dùng từ lâu trong nhà bếp. Ta rửa tay, chén đĩa, nồi niêu, dao thớt sau khi dùng… bằng xà bông, rửa rau trái trước khi ăn sống cả vỏ và dùng nhiệt kế để thử xem thịt đã chín chưa!
Thay vì lo âu và vội vàng mua nhiều món vật dụng không cần thiết, ngoài việc áp dụng các nguyên tắc vệ sinh căn bản như rửa tay, rửa thức ăn trước khi nấu nướng, ta có thể làm một vài điều như sau:
1. Ăn trứng đã khử trùng (pasteurized egg): Nếu thích ăn uống trứng sống như soda hột gà, trứng luộc hồng đào (tròng đỏ còn ướt)… Phương pháp khử trùng “Pasteurized” hâm nóng trứng còn nguyên trong vỏ, độ nóng đủ để diệt vi khuẩn và siêu vi khuẩn nhưng không ảnh hưởng đến mùi vị hoặc hình thể của trái trứng.
Những vỉ trứng này bán trong siêu thị với chữ “P” đóng dấu trên nhãn hiệu trên vỉ hoặc ngay trên mỗi trái trứng. Mỗi vỉ 12 trứng được bán với giá 5-6 mỹ kim (so với trứng thường 2-3 mỹ kim).
2. Rửa mọi thức ăn sống, ngay cả rau trái có vỏ như dưa leo, dưa hấu… để tránh tạp nhiễm từ vỏ vào thức ăn.
Ngay cả những món bán trong bao nylon với nhãn hiệu “đã rửa”, “sẵn sàng để ăn” như salad, đắt hơn mà không chắc là đã được rửa kỹ lưỡng.
3. Tập thói quen ăn thịt “chín” (well done) thay vì thịt nấu hồng đào hay thịt tái (vẫn còn hồng hay rịn máu). Nấu chín thức ăn là cách bảo vệ sức khỏe hữu hiệu nhất, dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ của thịt khi nấu ăn. Mỗi loại thịt cần nấu đến một nhiệt độ nhất định mới đủ chín (hay an toàn).
4. Thớt dùng trong bếp: nên dùng riêng 1 thớt cho rau trái, 1 thớt cho thịt sống và rửa bằng xà bông sau mỗi khi sử dụng.
Hàng tuần, để tẩy trùng, hãy dùng nước pha thuốc tẩy (1 muỗng canh thuốc tẩy pha với 1 gallon nước lạnh) để ngâm dao thớt khoảng 10 phút, sau đó rửa nước lạnh.
5. Hiểu danh xưng “Organic”: Chữ này không có nghĩa là “sạch” hay “an toàn” hơn. Nhãn hiệu “Organic” dành cho các loại rau trái được trồng tỉa mà không dùng thuốc trừ sâu. Các loại thực phẩm này cũng có thể nhiễm độc như mọi thực phẩm khác và cũng cần áp dụng các phương pháp vệ sinh kể trên.
6. Thức ăn dư thừa: Chỉ có thể giữ thức ăn trong vài ngày (tối đa là 4 ngày) sau khi nấu chín; cần cất thức ăn vào tủ lạnh sau 2 tiếng.
Quý cụ cao niên tiếc của nên thường giữ thức ăn dư thừa sau hạn định, nhiễm độc tốn kém nhiều hơn so với việc đổ bỏ thực phẩm đã quá hạn.
Thực phẩm cần thiết cho sự sống, nhưng ta cần dùng thực phẩm một cách cẩn thận để duy trì sức khoẻ lâu dài.