Cholesterol là gì?
Cholesterol là chất giống như sáp trong máu chúng ta, do đó còn gọi là mỡ máu. Thân thể cần có cholesterol để tạo ra các và để tiêu hóa những thức ăn béo. Thân thể tự tạo ra cholesterol theo nhu cầu, ngoài ra còn do thực phẩm chúng ta ăn như tròng đỏ trứng, thịt mỡ, cheese…
Nếu chúng ta có quá nhiều cholesterol, nó có thể tích tụ trong mạch máu làm cho máu khó luân lưu. Dần dần, tình trạng cao mỡ này đưa đến bệnh tim và heart attack. Nhiều khi ta bị cao mỡ mà không biết. Nhưng may là ta có thể kiểm tra cholesterol dễ dàng và nếu chẳng may cao mỡ ta có thể từng bước ngăn chặn được.
Ai cần kiểm tra cholesterol?‘
– Nam giới từ 35 tuổi trở lên
– Nam giới dưới 35 tuổi nhưng mắc bệnh tim hoặc có những nguy cơ đưa tới bệnh tim
– Nữ giới có bệnh tim hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim.
Những nguy cơ đưa đến bệnh tim:
– Gia đình có người mắc bệnh tim
– Bị chứng cứng động mạch (atherosclerosis)
– Hút thuốc lá
– Bị bệnh tiểu đường
– Có huyết áp cao
– Mắc chứng mập phì
Những gì làm tăng cholesterol?
– Tuổi tác: cholesterol tăng theo với tuổi con người
– Gia đình: Chứng cao mỡ có thể di truyền trong gia đình
– Cân nặng: Cân nặng quá mức hoặc bị mập phì có thể làm tăng cholesterol
– Thói quen ăn uống: ăn quá nhiều chất béo bão hòa (saturated fat), trans fat và cholesterol.
– Hoạt động thể lực: không đủ
Không có dấu hiệu hoặc triệu chứng cho thấy bị cao mỡ. Do đó cần xét nghiệm.
Thử cholesterol cách nào?
Một mẫu máu được lấy từ cánh tay hoặc ngón tay để đo mức độ cholesterol của bạn. Bạn phải nhịn ăn (có thể uống nước thường hoặc nước không có đường) từ 9 đến 12 giờ trước khi lấy máu thử. Xét nghiệm này gọi là lipid profile.
Bao lâu mới thử một lần?
Bình thường, cholesterol nên được xét nghiệm mỗi 5 năm một lần. Tuy nhiên, một số người cần phải xét nghiệm thường xuyên hơn, nên tham khảo với bác sĩ để biết trường hợp của bạn.
Ý nghĩa của những con số
Xét nghiệm lipid profile cho ta 4 con số:
– Tổng số cholesterol: Dưới 200 là tốt
– HDL cholesterol: Đây là loại cholesterol tốt
– Mức độ trên 60: giúp bảo vệ chống bệnh tim
– Mức độ dưới 40: có yếu tố rủi ro mắc bệnh tim
– LDL cholesterol: Đây là loại cholesterol xấu có thể làm động mạch của bạn bị nghẽn.
– Nếu ít có rủi ro bị bệnh tim, LDL cholesterol dưới 160 là tốt
– Nếu bị bệnh tim, tiểu đường hoặc đã bị đột quỵ, ráng giữ LDL cholesterol dưới 100
– Đối với tất cả những người khác, LDL cholesterol dưới 130 là tốt
– Triglycerides: Là loại chất béo trong máu chúng ta. Nếu số này dưới 150 là tốt.
Nếu bị cao mỡ
Ta có thể hạ mức độ cholesterol để giúp giảm nguy cơ bị bệnh tim và sống một cuộc sống lành mạnh hơn, lâu dài hơn. Đó là lý do tại sao phải xét nghiệm mức độ cholesterol càng sớm càng tốt. Sau đây là những cách có thể áp dụng:
– Ăn uống lành mạnh
– Ăn ít đi saturated fat (chất béo bão hòa) có trong cheese, thịt có mỡ, và các loại dầu nhiệt đới (như dầu dừa, dầu cây cọ).
– Tránh các trans fat trong các thức ăn như bánh ngọt, bánh quy, các thực phẩm chiên xào…
– Hạn chế các thức ăn giàu cholesterol như tròng đỏ trứng, thịt nhiều mỡ, đồ lòng (như gan, cật…)
– Lựa thứ sữa, cheese, yogurt… không béo hoặc ít béo.
– Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ (fiber) như oatmeal, oat bran, đậu và đậu lăng (lentil).
– Ăn nhiều rau và trái cây.
– Hoạt động thể lực. Hoạt động thể lực thường xuyên có thể giúp ta giảm cân, hạ mức LDL cholesterol (xấu) và tăng HDL cholesterol (tốt). Ít nhất mỗi tuần lễ nên hoạt động như: đi bộ nhanh, bơi lội, tập thể dục…
– Bỏ thuốc lá. Bỏ thuốc giúp hạ chứng cao máu. Nếu cần trợ giúp miễn phí để bỏ thuốc, xin gọi số 1-800-QUIT-NOW (1-800-784-8669).
Chi phí xét nghiệm cholesterol
Chi phí xét nghiệm cholesterol được chi trả như quy định trong đạo luật cải tổ y tế Affordable Care Act được thông qua năm 2010. Tùy theo loại bảo hiểm, bạn cũng có thể được hãng bảo hiểm y tế chi trả khi đi xét nghiệm cholesterol. Còn nếu không có bảo hiểm bạn cũng có thể được xét nghiệm cholesterol, xin lên lạc với http://findahealthcenter.hrsa.gov/Search_HCC.aspx
