An Sinh Xã hội (ASXH) là nguồn lợi tức lớn nhất của dân chúng Mỹ lúc về hưu. Nhưng một số người chưa hiểu rành rẽ cách thức vận hành của nó. Tệ hơn nữa, các tin tức sai lạc có thể đưa tới những quyết định về hưu không thích đáng.
Trước hết, đây là những khái niệm cốt yếu: ASXH là một loại bảo hiểm do chính công nhân và chủ hãng cùng đóng góp. Chỉ có công nhân và gia đình của họ mới được hưởng phúc lợi từ sự đóng góp này. Nó bảo hiểm cho ta khi bị mất lợi tức do việc làm đem lại, như lúc về hưu (vì tuổi tác), khi bị tàn tật hoặc chết. Hàng năm, nó được điều chỉnh theo giá sinh hoạt, tương đương với tỷ lệ lạm phát, để bảo vệ lâu dài cho giá trị số tiền ta được lãnh.
Dưới đây có thể là thắc mắc của một số người:
1. ASXH sẽ còn tồn tại cho đến khi tôi được lãnh?
ASXH có thể trả 100% cho tất cả những phúc lợi theo quy định cho đến năm 2033. Sau năm này, quỹ ASXH chỉ còn trả được 75% phúc lợi theo quy định. Có nhiều đề nghị giải quyết để kéo dài thời gian đến vô định (bằng cách tăng thuế và (hoặc) giảm phúc lợi). Nếu bạn bi quan không tin tưởng vào những cách giải quyết như thế, cứ lấy ước tính phúc lợi ASXH trừ đi 25% cho chắc ăn.
2. ASXH có phải là một giải pháp tốt?
ASXH là trọn gói các phúc lợi của công nhân gồm có tiền hưu trí, tàn tật và bảo hiểm nhân thọ. Một công nhân trung bình kiếm được $43 ngàn một năm, có vợ không đi làm, cần dành dụm trên $700 ngàn mới có thể có được số tiền hưu trí gấp đôi số lợi tức – ngoài ra còn phải mua bảo hiểm nhân thọ và tàn phế. Chi phí điều hành cơ quan ASXH là 0.8%. Tiền chi trả ASXH có ít nhất là15% không phải đóng thuế.
3. ASXH được tính toán cho tôi ra sao?
Tiền hưu trí của bạn dựa trên ba yếu tố:
– Phải làm việc ít nhất 10 năm (hoặc ít hơn nếu bị tàn tật hoặc chết trong thời gian đang làm việc);
– Khi hội đủ điều kiện trên, tiền hưu trí được tính dựa trên 35 năm làm việc có số lương cao nhất (hoặc thời gian ít hơn nếu bị tàn tật hoặc chết khi còn đang làm việc);
– Được lãnh 100% tiền hưu nếu bắt đầu rút ra ở tuổi đáo hạn (hiện nay là 66, hoặc từng giai đoạn cho đến 67 tuổi). Sẽ lãnh ít hơn nếu bắt đầu rút tiền sớm hơn, và lãnh nhiều hơn nếu rút trễ hơn.
4. Rút tiền hưu lúc nào có lợi nhất:
Rút sớm, rút lúc tuổi đáo hạn, hoặc để trễ hơn mới rút? Đây là một quyết định có tính cách cá nhân, tùy theo kế hoạch tài chánh. Thông thường, nếu tuổi thọ dự tính (life expectancy) là trung bình hoặc trên trung bình, thì cách tốt nhất là để trễ sau tuổi đáo hạn mới rút. Nhưng, xét về “giá trị hiện thời” của đồng đô la, kể cả mức lạm phát, thuế má, lãi suất và chọn lựa cách thức rút tiền, thì rút tiền sớm cũng có cái lợi của nó.
5. ASXH có chi trả cho thành viên trong gia đình tôi không? Có, nhưng chỉ trong một số trường hợp:
– Vợ/chồng hiện tại, hoặc vợ/chồng cũ, có thể được hưởng đến 50% số tiền hưu của bạn nếu người đó đáo hạn tuổi hưu; hưởng ít hơn nếu xin rút tiền sớm (tối thiểu phải từ 62 tuổi).
– Vợ/chồng bạn có thể được lãnh 50% tiền hưu của bạn, ở bất cứ tuổi nào, nếu đang chăm sóc cho con còn nhỏ dưới 16 tuổi.
– Con cái chưa lập gia đình của bạn có thể được lãnh 50% tiền hưu của bạn nếu dưới 18 tuổi, hoặc dưới 19 tuổi và còn đang đi học, hoặc ở bất cứ tuổi nào nếu bị tàn tật hoàn toàn từ nhỏ.
– Trong đa số các trường hợp, thành viên trong gia đình phải xin hưởng phúc lợi theo hồ sơ làm việc của họ trước (trừ khi vợ/chồng bạn quá tuổi về hưu).
6. Thành viên gia đình có thể được tiền ASXH sau khi tôi qua đời?
Có. Người còn sống có thể được hưởng quyền lợi hưu trí của bạn dù bạn qua đời trước hoặc sau khi hội đủ điều kiện lãnh ASXH:
– Vợ/chồng góa (hoặc người vợ/chồng trước) có thể được trả tới 100% tiền hưu của bạn nếu những người này đáo hạn tuổi hưu, hoặc ít tiền hơn nếu lãnh từ năm họ 60 tuổi.
– Vợ/chồng góa, ở bất cứ tuổi nào, có thể được trả tới 75% phúc lợi của bạn nếu đang chăm sóc cho con dưới 16 tuổi của bạn.
– Con cái chưa lập gia đình của bạn có thể được lãnh 75% tiền hưu của bạn nếu dưới 18 tuổi, hoặc dưới 19 tuổi và còn đang đi học, hoặc ở bất cứ tuổi nào nếu bị tàn tật hoàn toàn từ nhỏ.
– Cha mẹ bạn, nếu trên 62 tuổi và sống tùy thuộc vào bạn, cũng có thể được lãnh tiền.
7. Có được lãnh ASXH khi tôi còn đi làm? Được, bạn có thể lãnh đủ tiền ASXH và làm lương bao nhiêu cũng được nếu đã đáo hạn tuổi hưu. Nếu chưa, số tiền hưu bị giảm cho đến ngày đáo hạn về hưu:
– Nếu chưa đến tuổi hưu trong cả năm làm việc, thì cứ mỗi $2 tiền lương trên mức giới hạn sẽ bị trừ $1 tiền hưu. Mức lương giới hạn năm 2013 là $12,120.
– Nếu làm việc trong năm đến tuổi về hưu, thì cứ mỗi $3 trên mức giới hạn sẽ bị trừ $1 tiền hưu, nhưng số lương chỉ tính đến tháng trước ngày đáo hạn tuổi hưu.
– Nếu bạn đáo hạn tuổi hưu năm 2013, giới hạn tiền lương cho những tháng trước ngày đáo hạn là $40,080.
8. Xin hưởng tiền hưu ra sao?
Bạn có thể làm đơn 3 tháng trước ngày bắt đầu rút tiền, bằng cách đến sở ASXH, hoặc gọi số (800) SSA-1213, hoặc trên mạng www.ssa.gov
9. Khi nào tôi có thể ghi danh xin Medicare?
Tuổi Medicare là 65. Nên xin sớm 2 hoặc 3 tháng trước khi đủ 65 tuổi, cách thức như ở số 8 nói trên. Xin trễ vừa bị phạt, vừa chậm được áp dụng. Nếu đang có bảo hiểm tại sở làm (của vợ hoặc chồng) bạn có thể xin hoãn Medicare cho tới khi hết bảo hiểm hoặc hết làm. Nhớ rằng phải là bảo hiểm khi đang làm việc, không phải COBRA hoặc một chương trình hưu trí nào khác. (COBRA là bảo hiểm tiếp tục từ sở làm, giới hạn thời gian cho một số người, trong một số hoàn cảnh, chẳng hạn bị thôi việc.)