Thú vật cần lông để giữ cho thân thể ấm áp. Hàng triệu năm trước, con người cũng cần tóc để giữ cho thân nhiệt bớt mất đi. Ngày nay tuy chúng ta mặc áo quần dày vào mùa đông cho ấm, nhưng vẫn còn cần đến tóc cho khỏi lạnh đầu. Ngoài ra, tóc còn có công dụng vô cùng thiết yếu, đó là để con người trang điểm cho thêm đẹp, chả thế mà chúng ta bỏ ra hàng năm biết bao nhiêu tiền bạc để chi phí cho mái đầu, với đủ thứ màu sắc và muôn hình muôn vẻ… Dù chẳng chú ý trang điểm cho thêm đẹp đi nữa, ta cũng phải chi phí tối thiểu để cắt tỉa cho gọn ghẽ, bớt bờm xờm.
Những câu hỏi dưới đây có thể phản ảnh một số thắc mắc của bạn về tóc.
Trên đầu ta có bao nhiêu sợi tóc?
Không ai đếm được để biết chính xác, nhưng mỗi người chúng ta có chừng 100,000 sợi. Mỗi ngày tóc dài ra khoảng 0.25mm (hoặc 1 phần trăm của một inch). Con số này rất nhỏ, nhưng nếu cộng lại, ước chừng tóc ta có thể dài tới 25 m (gần 1,000 inch) nếu không cắt. Tuy nhiên, đầu mỗi ngày lại rụng mất chừng 50 sợi. Tính ra mỗi năm rụng mất 18,000 sợi. May là tóc không rụng cùng một lúc, nếu không chúng ta bất đắc dĩ trở thành các vị sư và ni cả!
Tại sao tóc dựng đứng khi ta sợ hoặc khi bị lạnh?
Khi bạn kinh hoảng, hệ thần kinh trong người bạn chuyển adrenaline khắp thân thể để tăng thêm năng lượng cho bạn. Adrenaline cũng làm cho tim đập mạnh hơn, các bắp thịt co lại và vì thế tóc dựng đứng. Trong thế giới loài vật, lông dựng đứng tua tủa cũng đặc biệt quan trọng vì nhờ đó mà làm cho kẻ thù sợ hãi. Nó làm cho con vật trông có vẻ to hơn, dữ tợn hơn. Còn đối với bạn, tóc dựng đứng không giúp gì cho bạn trong trường hợp sợ hãi, nhưng khi lạnh thì lại khác. Tóc đứng dựng tác động như một thứ cách nhiệt, vì chúng giữ một lớp không khí dày đặc hơn sát với da đầu.
Tại sao mousse giữ cho tóc ta nằm nguyên tại chỗ?
Mousse hoạt động như một chất keo kết nối tóc lại với nhau. Thử sờ lên đầu sau khi thoa mousse thì biết. Người Việt chúng ta gọi là “keo” xịt tóc để miêu tả chính xác loại này hoặc loại dùng để “spray”. Trong mousse có chất resin dùng làm chất kết dính. Mousse cũng làm cho tóc trông có vẻ dày hơn và đầy đặn hơn vì nó còn chứa protein, tương tự như protein trong tóc. Resin kết nối những protein này vào tóc bạn, làm cho mỗi sợi dày hơn. Tóc trở lại hình dạng cũ khi bạn gội đầu cho sạch mousse.
Tại sao curling-iron nóng làm tóc bạn xoăn lại?
Khi dùng curling-iron làm cho tóc nóng lên, ta có thể uốn cho tóc đang thẳng thành những lọn cong, hoặc ngược lại. Tại sao thế? Sức nóng làm cho những chuỗi phân tử protein trong mỗi sợi tóc bắt đầu rung lên và tách rời ra. Thế là tóc “mềm” đi, tương tự như một miếng plastic mềm ra khi gặp nóng. Và cũng giống như plastic, nếu bạn uốn nắn tóc khi tóc mềm như thế thì khi nguội đi, nó “cứng” lại và giữ nguyên hình dạng mới bạn vừa tạo ra. Công dụng của chiếc curling-iron là làm nóng tóc cho mềm ra và tạo hình dạng tóc thành những lọn cong hoặc thẳng theo ý muốn.
Tại sao cắt tóc thì không đau mà giựt tóc lại đau?
Cắt tóc là cắt đi một phần tóc “chết” không còn cảm giác, nên ta không thấy đau. Nhưng nếu người thợ hớt tóc vô ý kéo một sợi tóc lên, ta thấy đau nhói. Phần tóc nằm bên dưới da là tóc “sống”, nối với những sợi thần kinh. Khi tóc bị giựt lên, những sợi thần kinh này gửi đi một “thông điệp đau” tới óc. Và ta cảm thấy đau nhói.
Tại sao tóc thành “muối tiêu” khi ta lớn tuổi?
Bạn có thể thấy tóc bà ngoại bạc trắng như tuyết còn mẹ bạn thì có tóc hoa râm hoặc “muối tiêu” (gray hair). Sở dĩ tóc bạc đi là vì tóc ngưng không sản xuất ra chất melanin nữa. Melanin (sắc tố) là chất làm cho tóc có màu (như màu đen của tóc người Á đông, tóc vàng tóc nâu của người Âu Mỹ…). Còn tóc hoa râm thực ra không có, mà đó chỉ là sự pha trộn giữa tóc bạc với tóc màu bình thường của một người, như muối trắng trộn lẫn với tiêu đen.
Làm sao để cậu bé biết mình sẽ không sói đầu?
Không ai biết chắc vì đâu mà có người bị sói đầu, có người không. Một số nhà khoa học nói đó là do di truyền. Nếu cậu trai tò mò muốn biết mình có thể sẽ bị sói đầu hay không cứ nhìn vào ông ngoại của mình (nếu người thọ tới tuổi già). Tóc của cậu có thể tương tự như của ổng khi cậu về già.
Nếu không có tóc?
Có lẽ quê hương chúng ta đã mất đi tới… một nửa nền văn học nghệ thuật! Lấy đâu để người bình dân kể lể tình thương:
Một thương tóc xõa đuôi gà…
Lấy đâu để thi nhân làm nên những vần thơ trác tuyệt:
Có ai bên cửa ngồi hong tóc
Cho tỏa lan thành một suối hương (Hồ Dzếnh)
Và lấy đâu để nhạc sĩ kết hợp với thi nhân dệt thành câu nhạc duyên dáng:
Này cô em Bắc Kỳ nho nhỏ,
Này cô em tóc demi-garcon…