(tiếp theo)
Bây giờ tới chiếc ghế gỗ mun ở Gác Trịnh (phòng Lưu Niệm Trịnh Công Sơn ở Huế bây giờ). Đinh Cường đã viết về cái ghế đó như sau:
Ôi chiếc ghế gỗ mun đen lên nước
qua bao nhiêu vật đổi sao dời
cả nửa thế kỷ chứ ít sao
vậy mà chiều nay tôi nhìn thấy lại
nhân ngày khai trương Gác Trịnh ở Huế
hồi trước là 11/3 Nguyễn Trường Tộ
nơi Sơn đi xa hay gởi thư về nhờ Thúy, em gái đầu
đưa qua cho Dao Ánh, nhà bên kia cầu Phú Cam.
Camille Huyền ngồi hát trên chiếc ghế đó,..
Bửu Ý ngồi ghi sổ lưu niệm ở phòng sau
cũng trên chiếc ghế đó
Có lần nhớ bạn bè và chiếc ghế, Đinh Cường đã vẽ bức tranh Người ngồi trên chiếc ghế cũ kỹ với chiếc áo lam ở Huế. Người ngồi trên ghế là nữ họa sĩ Tôn Nữ Kim Phương, bạn của Đinh Cường, đã từng triển lãm chung ở Sài Gòn. Phượng có thời dạy hội họa ở trường Trần Hưng Đạo Đà Lạt, nhà trên hồ Mê Linh, sau đi tu. Đinh Cường viết tiếp:
bây giờ Tôn Nữ Kim Phượng, pháp danh Nguyên Nghi
thường được gọi kính cẩn là ni cô Diệu Trang,
đã nằm yên nghỉ trong cái tháp đẹp phía sau chùa Bảo Quốc
Tôn Nữ Kim Phượng bạn học ở Trường Mỹ Thuật Huế
sau này ở Đàlạt, sau này nữa, sau 1975
vào trú ở chùa Già Lam – Gia Định cùng mẹ,
rồi về tu ở chùa Diệu Hỉ bên Gia Hội, có sư cô Như Minh.
tôi muốn thắp cây hương cho Phượng, cho Sơn chiều nay
Sơn mất 12 năm, Phượng mất cũng đã 13 năm.
Và lạ kỳ chưa có con bướm màu nâu
bay vào đậu trên má rồi trên tay áo Hồ Đăng Thanh Ngọc …
và lạ kỳ chưa ôi chiếc ghế nâu, được nhìn thấy lại
chiếc ghế chúng tôi hay giành nhau ngồi vẽ
những đêm men say của thời tuổi trẻ
bên chiếc vách hẹp nối liền phòng trước ra phòng sau
dán lên đó bao nhiêu là chân dung
Chiếc ghế tìm thấy lại như đã nối liền chúng ta âm dương chiều nay
(Virginia, April 2, 2013 – Đinh Cường)
Và bây giờ tới chiếc ghế của Võ Hồng. Võ Hồng từ giã cõi đời hồi cuối Tháng 3 vừa qua. Về những điều liên quan tới Võ Hồng và Di Ngôn của ông gởi lại đời sau, nhà văn/bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc có ghi lại:
[…]
“Năm ngoái, có dịp ngang Nha Trang, tôi lại ghé thăm ông, bấy giờ ông đã 91 tuổi, đã dần dần khó tiếp xúc… Cô Đạm, người học trò cũ quý thương ông vẫn là người hàng ngày trực tiếp đến chăm sóc ông cùng với một người giúp việc. Ông tuy nằm liệt giường đã lâu vậy mà trông vẫn thanh mảnh, sạch sẽ lắm. Tôi cảm động nói với cô Đạm, thay mặt những bạn bè thân quen gần xa của nhà văn Võ Hồng, trân trọng cảm ơn cô.
“Ông đã sẵn một bài thơ gọi là Di ngôn viết về nỗi “cô đơn uy nghi” của mình:
“… Cho đến một ngày kia… tôi sẽ nhẹ nhàng giã từ/Hạnh phúc yêu thương… Băng giá mây mù…/Nhưng trên sân, chiếc ghế cô đơn uy nghi còn đó/Tiếp tục ngồi chờ, lặng lẽ chờ cho mãi đến thiên thu.”
Nhớ Võ Hồng, vừa thương vừa cảm, vừa xót vừa xa. Thấy trôi đi một kiếp nhân sinh phù thế: Ngũ uẩn phù vân không khứ lai/ Tam độc thuỷ bào hư xuất một. (Chứng Đạo ca).
Người ngồi trên chiếc ghế cũ kỹ – sơn dầu trên vải bố 24 x 30 in – Đinh Cường
Mà mừng ông nay đã vào cõi “tịch diệt vi lạc”!
Trong Di Ngôn, Võ Hồng viết:
Sau khi tôi chết
Xin giữ y nguyên dùm mọi dấu vết
Của những ngày u buồn trĩu nặng hồn tôi
Đây: cây bút màu đen sớm tối không rời
Đây: cuốn vở cất đầy những mảnh lòng hiu hắt
Kia: chồng sách không bao giờ ngăn nắp
Này: góc vườn, hoa rụng trải lối đi
Trên khung rào thưa, lá khẽ thầm thì
Nơi sân thượng xin để nguyên chiếc ghế
Kê sát lan can, hướng xuống mặt đường
Nơi những đêm dài, trong tối đầy sương
Tôi ngồi lặng, mắt chong chờ đợi
Đợi một người đi không hẹn trở lại”
Bắt chước Võ Hồng, Tim tôi cũng muốn giữ lại chiếc ghế của mình và hiền nội đã mua ở garage sale Oklahoma thuở vừa đến Mỹ:
Cho đến một ngày kia… tôi sẽ nhẹ nhàng giã từ
Hạnh phúc yêu thương… Băng giá mây mù …
Nhưng trên sân, chiếc ghế cô đơn uy nghi còn đó
Tiếp tục ngồi chờ, lặng lẽ chờ cho mãi đến thiên thu.
(Võ Hồng)
TN