Chào bác sĩ Đức
Chúng tôi mới ở Việt nam về. Tôi thấy bên đó có bệnh giun chó gì đó chui vào óc, gây chết người. Chúng tôi rất sợ. Bác sĩ cho biết đó là bệnh gì và liệu tôi có mắc bệnh đó không, và phải đi bác sĩ nào để khám bệnh.
Cảm ơn bác sĩ. Thà Nguyễn – Houston.
Đáp
Thưa ông Thà
Bệnh mà ông nói là bệnh giun sán chó mèo mà tiếng Anh gọi là Toxocara canis và toxocara cati. Bệnh này không phải chỉ có ở Việt Nam, mà ngay tại nước Hoa Kỳ này bệnh cũng thường thấy. Qua thống kê, các nhà chuyên môn y học thấy rằng có tới mươi triệu cư dân bản xứ mắc bệnh này. Lý do là chó mèo là súc vật mà dân chúng nơi đây coi như bạn và hay nuôi ở trong nhà.
Bệnh giun sán chó là bệnh nhiễm ký sinh trùng, lây truyền từ chó mèo sang người. Ký sinh trùng thường có trong ruột các gia súc này. Chúng đẻ ra trứng. Trứng vương vãi trong đất cát khi chúng bài tiết thành ấu trùng. Con người đụng chạm với đất này sẽ mang ấu trùng vào miệng. Ấu trùng chui qua thành dạ dày, vào máu và di chuyển trong cơ thể, tới tất cả các cơ quan bộ phận, kể cả bộ phận sinh tử của con người như não bộ, tim, gan, mắt…
Nhiều khi bệnh không có triệu chứng nào. Tuy nhiên khi ấu trùng giun chạy vào mắt có thể gây ra viêm mắt, mất thị giác, tổn thương võng mạc. Khi vào gan có thể gây đau bụng, nóng sốt, mệt mỏi, ho…
Bệnh không lây từ người bệnh sanh người lành như là các bệnh cảm cúm. Một đôi khi ăn thịt không nấu chín mà có lẫn ấu trùng giun sán chó, ta cũng mắc bệnh.
Nếu nghi là bị bệnh thì nên đi bác sĩ để được làm xét nghiệm xác định bệnh.
Bệnh có thể điều trị với các loại thuốc diệt ký sinh trùng như albendazole…
Vấn đề phòng bệnh là quan trọng, nhưng cũng giản dị.
– Nếu nuôi mèo chó trong nhà, nên chỉ định một nơi nào đó để các súc vật này đại tiện, lau chùi sạch sẽ các địa điểm này.
– Đưa chó mèo đi thú y sĩ để thử nghiệm coi có giun sán rồi điều trị.
– Rửa tay sạch sẽ với xà bông sau khi chơi với chó mèo hoặc đụng chạm vào đất cát có lẫn phân của chúng.
Trở lại trường hợp của ông, thì không hiểu ông có tiếp xúc với chó mèo hoặc đất cát lẫn phân của chúng và hiện nay ông có dấu hiệu bệnh hay không. Để chắc ăn và cũng để ông yên tâm, tôi đề nghị với ông là nên tới bác sĩ gia đình, bày tỏ nỗi e ngại. Bác sĩ có thể thử máu để coi có kháng thể của ký sinh trùng giun sán, rồi nếu có thì điều trị.
Chúc ông và gia đình bình an.
Biopsy và phương pháp trị liệu ung thư
Kính thưa Bác Sĩ,
Không thể nào nói hết lòng biết ơn của tôi đối với bác sĩ trong việc hướng dẫn đồng bào về y khoa.
Hôm nay xin bác sĩ giúp giải thích mấy câu hỏi của tôi là:
– Phân tách gene (riêng về cancer chẳng hạn) thì là phân tách các yếu tố gì trên các tissues lấy từ biopsies ?
– Khi đến giai đoạn trị liệu, thì National Cancer Institute dùng chữ “target therapy” nhưng chỉ nói tổng quát. Target Therapy là gì? – Lê thành Kiến- San Jose
Đáp
Thưa ông
Tôi xin cố gắng góp ý sau khi tự tìm hiểu thêm.
1. Biopsy (sinh thiết) tế bào là xét nghiệm căn bản để xác định chẩn đoán ung thư. Một chút tế bào của u bướu được cắt, đưa vào phòng thí nghiệm nhuộm mầu rồi nhìn qua kính hiển vi để tìm tế bào bất thường.
Tế bào Ung Thư (TBUT) có nhiều điểm khác biệt với tế bào bình thường.
– Chúng có hình dạng và cấu trúc khác với tế bào bình thường;
– Nhân chứa gene DNA của TBUT cũng lớn hơn và có màu đậm hơn nhân của tế bào bình thường.
Chúng ta biết rằng, DNA mang gene di truyền. Ở tế bào bình thường, khi nhân DNA bị tổn thương thì tế bào sẽ tự hủy hoại. Trái lại, trong các bệnh ung thư, nhân DNA bất thường không tự hủy mà lại tiếp tục sinh sản hết sức nhanh và không do nhu cầu và tạo ra u ung thư.
– Cách bố trí sắp xếp trong TBUT cũng khác hẳn với tế bào thường. Ngoài ra chúng tăng sinh rất nhanh và không do nhu cầu của cơ thể.
Biopsy là cắt hút một số tế bào trong u nghi là bị ung thư, nhuộm mầu rồi quan sát qua kính hiển vi.
Biopsy giúp phân biệt loại ung thư thí dụ u tuyến, u xương, u mỡ, u lympho đồng thời cũng cho biết giai đoạn nặng nhẹ của ung thư (low grade hoặc high grade).
2. Target therapy là trị liệu nhắm vào một đặc tính nào đó của tế bào ung thư để tiêu diệt.
Hóa trị và xạ trị hiện nay có mục đích tiêu diệt TBUT, nhưng đồng thời lại cũng gây hại tới tế bào thường.
Trị liệu nhắm vào mục tiêu (target therapy) hoặc trị liệu tập trung đêu nhắm vào 3 điểm chính:
– Đưa chất trị bệnh trực tiếp xâm nhập TBUT để gây rối loạn trong cấu trúc và chức năng của chúng.
– Chất trị liệu tiêu hủy thụ thể receptor ở bề mặt TBUT.
– Tấn công, ngăn chặn các huyết quản nuôi dưỡng TBUT.
Tuy nhiên trị liệu chuyên biệt này không thay thế cho trị liệu cổ điển và thường là phải phối hợp với trị liệu cổ điển, dùng trong thời gian ngắn và áp dụng riêng cho từng loại ung thư.
Một cách giản dị có thể ví ung thư như sau:
Trong một làng nọ, dân cư đang sống bình yên hài hòa với nhau. Đột nhiên có một vài anh phá bĩnh rất hung hăng quấy rối bà con. Chúng tuyển mộ thêm đồng đảng trở thành băng nhóm lớn rồi đi đánh phá cướp bóc khắp làng. Đời sống dân chúng bị rối loạn. Cầu cứu, chính quyền phái binh sĩ tới dẹp loạn, với pháo binh, súng máy. Khí giới tiêu diệt quân hung ác nhưng cũng giết hại dân lành.
Các binh lược gia bèn tìm cách khác đối phó với 3 phương kế: gửi biệt kích len lỏi xâm nhập vào nội bộ nhóm côn đồ tiêu diệt lẻ từng tên; đánh tỉa đám côn đồ đang bảo vệ bản doanh của nhóm và cắt đứt đường tiếp tế lương thực.
Hy vọng lời góp ý có đôi phần hữu ích thỏa đáng thắc mắc của ông.
Chúc ông và gia đình vui mạnh.
NYD