Twitter Tự do – Hy vọng & Vô hạn

1,600 nhân viên và kỹ sư trong số 2,300 nhân viên của Twitter đã trở thành triệu phú, khi hãng dịch vụ mạng xã hội online này chính thức xuất hiện trên thị trường chứng khoán hồi tuần trước. Twitter là công ty như thế nào mà trong suốt 7 năm từ ngày thành lập đến nay đều thua lỗ nhưng là một trong những hãng trả lương hậu hĩnh nhất cho nhân viên, cũng như đem đến một cơ hội trở thành triệu phú cho hàng ngàn nhân viên của mình?

Không thu hút đông đúc thành viên như Facebook và giới sử dụng dường như trẻ trung hơn, Twitter là một dịch vụ mạng  xã hội và “vi blog”, dù các định nghĩa này cũng không hoàn toàn thể hiện tính chất của nó, khi người sử dụng có thể gởi hay nhận những tin nhắn (tweet) giới hạn 140 từ qua máy điện toán, tin nhắn điện thoại hay các ứng dụng tải về điện thoại đa năng của mình. Nói khác hơn, Tweeter được xem là một trang mạng về tin nhắn qua internet (SMS of internet). Tất nhiên khi ra đời và thu hút vài trăm triệu thành viên, Twitter đã là một hiện tượng và mang tính bứt phá trong thời đại thông tin, khi tin nhắn có thể cung cấp thông tin đến số đông thành viên một cách cấp thời, nhanh hơn bất cứ phương tiện truyền thông đang có nào.

Khác hẳn các trang mạng xã hội như Facebook, Myspace, Linkedln… đòi hỏi người sử dụng phải thiết lập một trang thành viên với các thông tin cá nhân và dùng nó để chia sẻ thông tin, hình ảnh…, Twitter hoạt động khá đơn giản dựa trên nguyên tắc về dịch vụ tin nhắn (SMS-Short Message Service), khi người sử dụng thay vì phải gởi email hay tin nhắn cho mỗi hay nhiều người khác nhau, mà chỉ cần gởi ra một “tweet” thì trang mạng sẽ chuyển đến tất cả những bạn bè có trong danh sách của mình. Đây là phương tiện hữu hiệu nhất cho các chính khách, các minh tinh màn bạc, các ca sĩ nổi tiếng có hàng chục triệu người hâm mộ, luôn muốn theo dõi mỗi tin tức từ thần tượng của mình. Trong số 10 cá nhân hay công ty có người sử dụng ghi tên mình vào danh sách để nhận được các tin nhắn, hầu hết đều là các ca sĩ trẻ nổi tiếng hiện nay như Kary Perry, Justin Bieber, Lady Gaga, Taylor Swift…, chỉ mỗi Tổng Thống Obama và hai hãng internet là Youtube và Instagram lọt vào danh sách có 4,5 chục triệu ngưòi hâm mộ này (follower).

Đó là lý do phần lớn Twitter có xu hướng dành cho giới trẻ, luôn đam mê và cuồng nhiệt với những thần tượng và sự kiện sốt dẻo nhất. Trong đêm Michael Jackson bị chết, máy chủ của Twitter hầu như bị tê liệt bởi số lượng tin nhắn chia sẻ qua lại gây nên sự quá tải hay trong các sự kiện thể thao lớn như Super Bowl, chung kết World Cup, vô địch NBA…, mỗi phút có vài trăm ngàn tin nhắn gởi ra. Dù vậy các hãng truyền thông cũng có số người ghi tên, khi họ có thể cập nhật những tin tức cấp thời nhất. Việc này đã thu hút thêm một số người sử dụng lớn tuổi khi muốn bắt kịp tốc độ phát triển tân tiến của các phương tiện kỹ thuật, cũng như để nhận các tin tức sốt dẻo một cách cấp thời. Ví dụ người ta sẽ biết được vụ đánh bom vừa mới xảy ra tại một thành phố Hoa Kỳ nào đó vì không vào internet hay mở TV.  Nhưng một tin nhắn từ AP cũng có thể cung cấp thông tin ngắn gọn việc gì vừa mới xảy ra. Trong cuộc chạy đua vào chức vụ tổng thống Hoa Kỳ hồi năm 2008, cả Tổng Thống Obama và Thượng Nghị Sĩ John McCain đã sử dụng Twitter như một cách liên lạc hữu hiệu đến ủng hộ viên cũng như tìm kiếm các cử tri mới. Cuộc bầu cử tổng thống Iran năm 2009, trước làn sóng phản đối kết quả bầu cử của các cử tri Iran, nhà cầm quyền Iran đã khóa hẳn việc liên lạc qua điện thoại cùng các tường trình của các hãng tin nước ngoài qua vệ tinh, người dân đã sử dụng Twitter để liên lạc, thông báo tình hình cho nhau. Chính Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã liên lạc trực tiếp với người đứng đầu Twitter để đề nghị giữ cho Twitter hoạt động liên tục, vì nó đang đóng vai trò tối quan trọng trong cuộc bầu cử đang xảy ra tại Iran. Hay như mới hồi tháng Tư vừa qua, khi tài khoản của hãng thông tấn AP bị tin tặc xâm nhập và gởi ra tin nhắn giả rằng TT Obama vừa bị thương sau một cuộc tấn công vào Bạch Cung, giá cổ phiếu tụt giảm tức thời 134 tỉ đô la, trước khi trở lại bình thường khi biết đó là tin giả. Những việc như vậy cho thấy mức độ quan trọng của những người dùng Twitter như phương tiện liên lạc hiệu quả, hơn chỉ là những thú vui giải trí, muốn biết tin tức các thần tượng của mình. Việc chuyển các tin nhắn này có thể đến với một số đông khổng lồ nếu những người nhận được tweet sẽ tiếp tục chuyển cho bạn bè mình (retweet). Không có gì hiệu nghiệm hơn nếu các phong trào đấu tranh dân chủ hiện nay biết tận dụng Twitter như cách vận động, hiệu triệu hay cập nhật thông tin tức thời trong những cuộc tuần hành hay biểu tình cần đến hàng ngàn, hàng chục ngàn người hay nhiều hơn thế nữa.        

Cho đến nay, Twitter có khoảng 200 triệu người mở tài khoản và mỗi ngày trao đổi khoảng 400 triệu tin nhắn, phần lớn đến từ các người sử dụng điện thoại cầm tay. Tính đại chúng của Twitter ngày càng tăng cao khi có trong tay đôi trăm triệu thành viên, dù nó chưa hề tạo ra một đồng bạc lời nào cả, nhưng nhờ vào tiềm năng lợi nhuận đã có sẵn. Sự trình làng cổ phiếu hồi tuần trước với giá IPO dự định ban đầu chỉ là 26 đô la mỗi cổ phiếu đã tăng đến gần 45 đô la trong phiên giao dịch đầu tiên đã chứng tỏ điều này. Những thanh niên sáng lập trở thành tỉ phú, nhưng điều quan trọng hơn là, hàng ngàn nhân viên cũng trở thành triệu phú nhờ vào các khoản thưởng bằng cổ phiếu hay mua cổ phiếu công ty giá rẻ chỉ trong vài năm làm việc vừa qua. Giới địa ốc và các điểm bán xe, vật dụng gia đình tại các thành phố chung quanh đại bản doanh của Twitter tại California thầm khấp khởi, vì tương tự như việc ra cổ phiếu của Facebook hồi năm trước, với số tiền to lớn trong tay của hàng ngàn người sẽ kéo theo những việc đổi nhà, mua sắm xe mới, vật dụng gia đình…

Câu chuyện đi lên của Twitter cũng không khác hơn khuôn mẫu của phần lớn những hãng internet trong thập niên qua, khi những người sáng lập lập nghiệp ngay từ khi còn là học sinh sinh viên, chưa hoàn tất bậc đại học. Chủ tịch kiêm đồng sáng lập, nhà phát minh Twitter là Jack Dorsey đang chuẩn bị sinh nhật lần thứ 37 trong tháng 11 này. Ở độ tuổi 13, Jack đã bắt đầu đam mê lập trình nhu liệu điện toán và trên thực tế, một số hãng xe taxi vẫn còn đang áp dụng các ứng dụng điều động xe taxi của anh vào thời gian này. Ở độ tuổi ngoài 20, sau khi bỏ ngang đại học như nhiều tài năng xuất chúng khác, Jack đã mở công ty để điều động xe taxi, xe cứu thương, xe giao hàng… qua trang mạng. Cái ý tưởng ứng dụng các tin nhắn SMS qua trang mạng đến ngay sau khi kỹ thuật này được sử dụng rộng rãi theo sự phát triển của điện thoại cầm tay. Sau vài năm chuẩn bị, cũng như đã có các đồng sự kỹ thuật cùng thiết kế và phát triển mô hình một cách hoàn chỉnh, cũng như tìm được các nhà đầu tư bỏ vốn, Twitter ra đời tại San Francisco, California vào năm 2006, khi Jack chuẩn bị bước vào độ tuổi 30. Vài năm trước, Jack được tạp chí MIT Technology Review của Viện đại học nổi tiếng MIT xếp vào danh sách những nhà phát minh hàng đầu thế giới ở độ tuổi dưới 35. Trước khi thay đổi “chỉnh tề” cho phù hợp vai trò một Tổng Quản Trị hay Chủ Tịch công ty, nhìn người thanh niên đeo khuyên vào mũi, xâm mình và cắt tóc “dân chơi”, người quen đánh giá bề ngoài khó tin rằng họ đang gặp một tài năng xuất chúng về kỹ thuật cũng như một doanh gia có đầu óc và viễn kiến trên con đường trở thành tỉ phú. Chỉ với Twitter, Jack đương nhiên bước vào danh sách tỉ phú Hoa Kỳ. Nhưng không chỉ vậy, Jack Dorsey còn đồng sáng lập và đang điều hành song song thêm một hãng kỹ thuật khác là Square, cũng nhắm đến việc ra cổ phiếu trong năm tới, số tài sản của Jack xem ra sẽ còn hứa hẹn tăng cao hơn nữa. Biểu tượng chú chim vươn mỏ của Twitter không đơn giản như tiếng chim líu lo như định nghĩa của “twitter”, mà nó được thiết kế để nhắm đến biểu tượng cho sự tự do, hy vọng và một khả năng vô hạn. Quả thật, chính những mục đích như vậy mới có thể tạo nên những thế hệ trẻ xuất chúng và những trào lưu tân tiến cho đất nước này.