Chúng ta thường nghe nói rằng phúc lợi An Sinh Xã Hội (ASXH) là để giúp ta khi về hưu có điều kiện sinh sống. Đó là sự thực. Nhưng có một số dữ kiện về ASXH mà chúng ta ít để ý, do đó chúng tôi dựa theo thống kê của Cơ quan phụ trách để độc giả mở rộng tầm hiểu biết.
– Năm ngoái, có 61.9 triệu người ở Mỹ đã thụ hưởng phúc lợi AS, tính ra là 20% dân số toàn nước Mỹ.
– 55% số người thụ hưởng thành niên là phụ nữ. Điều này dễ hiểu vì đàn bà thường sống lâu hơn đàn ông (tuổi trung bình của phái nữ: 81, trong khi nam giới là 76).
– Phúc lợi AS là nguồn thu nhập chính yếu của đa số những người cao niên. Năm 2011 có tới 64% những người già cả chỉ sống nhờ nguồn thu nhập này.
– Khi đi làm, chúng ta bị đánh thuế ASXH là 6.2% trên tổng số thu nhập. Chủ nhân đóng thêm 6.2% nữa cho mỗi người làm. Người tự làm chủ phải đóng cả hai phần, tức là 12.4% lợi tức.
– Nếu bạn làm được một năm $1,113,700 thì 1 triệu đô la không phải đóng thuế ASXH, mà thuế này chỉ đánh trên số tiền $113,700 đầu tiên của thu nhập. Số này là số đụng trần (ceiling), sẽ được tăng lên $117,000 (tăng 2.9%)vào năm tới.
– Dù lúc còn đi làm bạn có thu nhập cao bao nhiêu chăng nữa thì tiền hưu ASXH cũng chỉ có giới hạn. Năm 2012 giới hạn này là $2,533 cho người nghỉ hưu đúng hạn, tính ra là $30,396 một năm. Hưu non, hoặc còn đi làm thêm sau khi đáo hạn tuổi hưu, sẽ lãnh ít hơn, hoặc nhiều hơn số nói trên, tùy theo trường hợp.
– Ta thường nghĩ ASXH chỉ cung cấp thu nhập cho người nghỉ hưu, nhưng thực ra còn có những ứng dụng khác. Chẳng hạn, năm 2012, trong số 5.7 triệu người bắt đầu lãnh phúc lợi ASXH, chỉ có 48% là công nhân viên nghỉ hưu, còn 17% là công nhân viên tàn phế, và 35% là người tồn sinh (survivor) và người tùy thuộc của công nhân viên đã qua đời.
– Nhiều người lo rằng quỹ ASXH sẽ cạn kiệt vì dựa trên các dữ kiện này: Năm 1955, cứ 1 người thụ hưởng phúc lợi ASXH thì có 8 người đang làm việc để đóng thuế, góp phần vào quỹ. Ngày nay, con số này giảm xuống chỉ còn 3 người và đến năm 2031 rút lại chỉ còn 2 người. Theo dự kiến, quỹ ASXH sẽ cạn kiệt vào năm 2033. Tuy nhiên, từ nay đến đó còn tới 20 năm, chắc rằng sẽ có những biện pháp hoặc những cải tiến để duy trì hệ thống ASXH cho những thế hệ tương lai
Những dữ kiện chính trị liên quan đến ASXH
Tổng thống Franklin Roosevelt (Đảng Dân chủ) thành lập chương trình ASXH và hứa:
– Tham gia vào chương trình là hoàn toàn tự nguyện. Điều này nay không còn nữa, người đi làm bị buộc phải đóng thuế ASXH.
– Người tham gia chỉ trả 1% số tiền $1,400 đầu trong số lợi tức hàng năm. Nay ta phải trả tới 6.2% trên số $113,700 tiền thu nhập đầu tiên, chủ nhân thuê mướn ta phải trả 6.2% nữa.
– Tiền bỏ vào chương trình được trừ vào thuế lợi tức hàng năm. Nay không còn được trừ thuế nữa.
– Tiền của người tham gia được đưa vào quỹ “Trust Fund” độc lập, chỉ dành để trả hưu bổng ASXH. Dưới thời TT Johnson (Dân Chủ), tiền được chuyển qua quỹ General Fund để chính phủ có thể sử dụng
– Tiền hưu bổng cấp phát ra sẽ không bị đánh thuế lợi tức. Từ thời Clinton và Gore (Dân Chủ), 80% số tiền ASXH của bạn có thể bị đánh thuế. Đi làm, ta phải đóng thuế ASXH, rồi khi về hưu, lãnh được phúc lợi ASXH lại phải trả thuế trên số tiền lãnh được!
– Tổng thống Jimmy Carter (Dân Chủ) đã cho di dân từ 65 tuổi có thể được lãnh trợ cấp ASXH mặc dù họ không đi làm ngày nào, không đóng đồng nào vào thuế ASXH.
Một vài dữ kiện vui về số và thẻ ASXH
– Mẫu thẻ ASXH đầu tiên là do Fred Happel (cư dân Albany, New York) họa kiểu năm 1936. Ông được trả $60 cho mẫu vẽ này.
– Để tránh giả mạo, thẻ ASXH hiện nay dùng loại giấy thường dùng để in tiền. Trong tương lai, thẻ có thể được làm bằng chất liệu bền hơn như plastic hoặc polyester.
– Số ASXH đầu tiên được cấp phát cho John David Sweeney ngày 1 tháng 12 năm 1936 và là số 055-09-0001. Tuy nhiên, đừng lầm lẫn với “thẻ ASXH” đầu tiên, vì vào thời điểm đó thẻ được cấp phát ồ ạt tại 45 ngàn ty bưu điện khắp nước Mỹ cùng một lúc, nên không thể biết thẻ nào được cấp phát trước nhất. Điều trớ trêu là tuy Sweeney có số đầu tiên nhưng lại chết năm 61 tuổi, chưa được lãnh đồng tiền phúc lợi ASXH nào.
– Số ASXH nhỏ nhất được cấp phát cho Grace D. Owen ở Concord, New Hampshire năm 1936 và là số 001-01-0001.
– Người thụ nhận phúc lợi ASXH đầu tiên là Ernest Ackerman, được lãnh số tiền 17 cents vào năm 1937.