Những tay “hái yến” ở hang cọp – Kỳ 1

Những tay hái tổ yến

Không một ‘bảo hộ’ an toàn nào, ngoài điệu nghệ leo trèo để giữ gã khỏi rớt. Sahat, 52 tuổi từ một cái giàn tre cao 90-ft để “hái” những tổ chim yến tí hon từ vách hang ở Tây nam Thái Lan. Kho tàng quý giá này là những cái tổ bằng nước dãi của chim yến- một món “súp tổ chim” được xem như một món cao lương mỹ vị của người Châu Á.

Bám víu vào những chụm dây leo đã được bó sẵn thành một khối khổng lồ, Sahat và đứa con trai Em, 22 tuổi cùng một đồng nghiệp là Ip, 45 tuổi dùng đuốc sáng để tìm kiếm những tổ chim ở Hang Rimau (còn gọi là Hang Cọp). Một nhúm tổ, nhìn giống những cái tách bằng sứ, dính trên mặt đá. Tay Em, vói ra với cây rada ba răng, một cái đèn pin đeo trên lưng để dùng trong trường hợp khẩn cấp. Một cột tre gọi là Lumu  làm bằng những dây leo được xỏ vào để giữ chặt cọng tre vào mặt đá. Từ điểm này, những tay leo tiếp tục leo lên một chuỗi giàn tre và dây leo. Sahat có nhiệm vụ len lách vào những khe hở trong khối tre và trèo lên với cây rada của ông, một dụng cụ đặc biệt mà những tay hái tổ cho rằng nó mang một ‘phép lạ’ để lấy tổ yến.  Và họ tin rằng, nếu ‘hái’ tổ với một vật nào khác thì cũng giống như đánh cắp những linh hồn trong hang, điều này sẽ dẫn đến sự nguy hại.  

 “Chim bay tới đâu, chúng tôi theo tới đó” mấy tay hái tổ, tuyên bố. Và họ leo cả mấy trăm feet trong động lớn của Hang Cọp để truy lùng tổ yến thường được tập trung ở gần nóc hang. Những tay hái tổ yến đã leo trên những giàn tre “phức tạp” này như những thế hệ cha ông của họ.

Những cái tổ yến thì trong suốt và như cao su, phần lớn làm bằng nước miếng chim yến khô lại. Từ cái giàn tre ọp ẹp cao gần 300 feet từ sàn Hang Rimau (Cọp) nhìn xuống vào một giếng tối um. Tiếng kêu chíu chít, ngắn ngủn của hàng ngàn con  yến con vang dội trong hang động rộng lớn. Những tia đèn – ánh sáng yếu ớt- tựa những mũi kim nhọn thọt chủng vào thế giới tối đen bên dưới.

“Hiếm người biết rằng, món ăn quý được thưởng thức bởi những người có tiền bạc dư dả được làm thành từ ‘tổ chim’ này phải đánh đổi bằng những gian nan, hiểm cực.”

Các ‘của quý’ ấy được gặt hái từ hang động trên một hòn đảo ở biển Andaman Sea ngoài khơi về hướng Tây nam của Thái Lan. Và có khi là những hang khác dọc theo bờ biển của những quốc gia như Miến Điện, Mã Lai, Việt Nam, và Phi Luật Tân… Nhiều thế hệ cha ông của các tay hái tổ yến  đã từng đánh bạc với tánh mạng của họ để gặt hái những tổ của  một loài chim bay trong bóng tối. Ở đây là loài yến Aerodramus fuciphagus (chim yến tổ-trắng) và Aerodramus maximus (yến tổ-đen).

Những  chiếc tổ tuyệt vời này được làm từ một chất dính như keo tiết ra từ hai túi chứa nước miếng dưới lưỡi chim yến. Dãi yến được pha với nước súp gà đậm đà để chế biến thành món ăn cao lương nổi tiếng.

Trong hang động, ánh sáng  lờ mờ của ngọn đuốc; tre được cột thành giàn và cầu dựng lên ngất ngưởng. Những “giàn cầu tre” vươn cao trên đầu của họ, mùi ammonia hôi thối từ bãi thảm đầy phân chim và dơi gần như “chịu hết nổi”.

Dù sao thì trò leo hang cũng hứng thú. Ba tay lanh lẹ, ông già nghiêm nghị Sahat, và con trai ổng là Em và tay Ip,  thì leo chẳng một chút khó khăn. Những động tác mềm dẻo của họ như đang múa. Cột tre run rẩy phát ra những âm thanh kẽo kẹt. Có lúc, họ khoan khoái chui vào một hốc  đá để nghỉ rồi trèo tiếp qua một đoạn cầu tre dốc 45 độ. Ở vài chỗ trong hang, những tay leo buộc phải bước ra phía vực thẳm.   

Những “cuộc leo hang” này sẽ là một cơn ác mộng cho những người bình thường. Nhưng với sự bình tĩnh, việc leo trèo trên những cái “thang dây” chỉ là một ngày làm việc bình thường đối với họ. Cũng như cha ông của mình những tay leo đã từng  “hái tổ” từ lúc họ còn rất trẻ. Ở tuổi 52 thì Sahat là tay hái tổ kỳ cựu nhất. Trên người ông không có một ‘gram mỡ dư’ nào, chỉ toàn bắp thịt. Cái mặt hiền lành được “đóng khung” bởi một bộ râu quai nón trắng. Ip, nhỏ hơn Sahat cả chục tuổi với vẻ trẻ trung và cởi mở, gã luôn khôi hài bằng những trò nhái điệu bộ của người khác. Em, tay leo 22 tuổi trẻ nhất trong bộ ba. Với hắn, thì những cuộc leo hang không phải là một “trò chơi” như hắn tưởng, bởi trên vẻ mặt hắn, luôn óng ánh những giọt mồ hôi. Nhiều nhất, vẫn là sự căng thẳng.