Những tuần cuối năm 2013, Hoa Kỳ đón nhận nhiều tin không hay: vụ chánh phủ đóng cửa (Government Shutdown), chương trình ObamaCare và trang web ghi danh mua bảo hiểm sức khoẻ liên tục gặp trục trặc, tình báo Hoa Kỳ nghe lén điện thoại nhiều nguyên thủ quốc gia đồng minh và cả Vatican… Uy tín Hoa Kỳ trên trường quốc tế dường như càng thêm sa sút khi thêm vào những khó khăn lâu nay như suy thoái kinh tế, đồng Mỹ Kim mất giá, sa lầy chiến cuộc Iraq và nhất là Afghanistan, v.v… Mặc dù vậy, trên thực tế Hoa Kỳ vẫn còn là miền đất Hứa, là quốc gia đi trước thế giới về nhiều phương diện. Có thể điểm qua vài ưu điểm sau đây.
1. Siêu thuận tiện
Trừ các thị trấn nhỏ, heo hút, hầu như khắp Hoa Kỳ đều có các dịch vụ mở cửa suốt ngày đêm (24-Hours): cây xăng, hệ thống xe điện ngầm (subway), xe bus, máy nhà băng (ATM), nhà hàng “fast food”, chợ búa, câu lạc bộ thể dục (gym club), v.v… Bác tài Hoa Kỳ thích lái xe nên cũng phát sinh loại dịch vụ gọi là “Drive thru”: ở nhà băng, nhà hàng “fast food”, thậm chí cả tiệm rượu, v.v… Cũng có thể tìm thấy nhà vệ sinh miễn phí ở khắp nơi (cửa tiệm, chợ búa, siêu thị, tiệm thuốc, nhà hàng…) một tiện nghi không phải dễ tìm ở nhiều nơi khác, mà nếu có, người ta cũng thường phải trả tiền cho một lần… trút bầu tâm sự. Một nét đặc biệt nữa là hệ thống tiệm “tạp hóa” mang tên “Convenience Store”. Tại nhiều tiệm dù diện tích khiêm tốn này, hầu như suốt ngày đêm khách hàng có thể mua nhiều món cần thiết như : nước giải khát, thức ăn vặt, bánh kẹo, thuốc lá, vé số, v.v… Âu Châu hay nhiều nơi khác cũng có những dịch vụ tiện lợi, nhưng thường thưa thớt và giờ giấc hạn chế hơn.
2. Khách hàng thượng đế
Văn hoá Hoa Kỳ nói chung khích lệ sự thân thiện, nghĩa hiệp. Người ta có thể dừng bước giúp một người hoàn toàn xa lạ lỡ gặp trục trặc xe cộ. Dù chẳng quen, ngoài đường người ta vẫn mau lẹ chào hỏi nhau “Hello!”, “Hi!”, “Hiya!”, “Aloha!”, “Hey!”, “Hola!”, “Howdy!”, “’Sup!”, “Yo!”… Những nét cởi mở này cũng phản chiếu qua cung cách phục vụ khách hàng. Trong nhà hàng, tiệm buôn, khách sạn, thương xá… ta dễ dàng được nhân viên phục vụ chào hỏi niềm nở. ân cần. Nhà hàng Hoa Kỳ cũng có tiếp viên tự động rót thêm nước cho thực khách không tính tiền. Không cần vào chỗ thật sang trọng, những nơi bình dân cũng có nhân viên vui vẻ hát mừng khách trong những dịp đặc biệt như sinh nhật, kỷ niệm ngày cưới chẳng hạn… Khách hàng cũng có thể gọi điện thoại đặt hàng thức ăn từ bất cứ đâu, chỉ trong vòng mươi phút có ăn ngay, nếu cần có nhân viên đến giao tận nhà.
3. Cánh gà chiên
Món ăn bình dân này đang dần trở nên một thứ đặc sản quốc gia. Không ít nhà hàng mang phong cách Hoa Kỳ ở ngoại quốc cũng có món “Buffalo Wings” trên thực đơn để chiều lòng du khách nhớ nhà. Món này còn có vài tên khác như “wings”, “chicken wings”, “hot wings”, v.v… Có cái tên “Buffalo Wings” vì xuất phát của nó từ thành phố Buffalo, tiểu bang New York. Thường thì cánh và đùi gà chiên trong dầu (có khi nướng), rồi được tráng một lớp sốt hoặc bơ, ăn ngay khi đang bốc khói. Món “Buffalo Wings” rất phổ biến, có mặt khắp nơi, với nhiều hệ thống nhà hàng lớn như Buffalo Wild Wings, Wingstop… Và cũng là món ăn thường thấy trong các dịp quây quần gia đình làm “Barbecue”. Ngày nay, các nhà hàng có hằng trăm khẩu vị khác nhau cho món “gà chiên”. Cùng với sự đa dạng xã hội, thêm không ít vị mang hơi hướm… đa chủng tộc của thức ăn Trung Hoa, Nhật Bổn, Ấn Độ, Caribbean, v.v… Người Việt ở Hoa Kỳ cũng sốt sắng góp một vị đặc biệt không ai có mà cũng ngon ác liệt: cánh gà chiên nước mắm.
4. Thịt HÀU tươi sống
Hoa Kỳ có trên 12,000 dặm bờ biển cả đôi bờ đông-tây, là cơ hội giao thương hàng hải, kỹ nghệ địa ốc thêm thịnh đạt với vô số dinh thự hoặc nhà nghỉ mát ven biển, thiên đường cho hằng ngàn người thích phơi nắng, tắm biển, lướt sóng, v.v… Nhưng còn một lợi thế khác là hải sản phong phú, đặc biệt món hàu sống (live oyster). Món này phong phú và đặc biệt đối với dân chúng Hoa Kỳ chẳng khác món rượu chát lừng danh bên trời Âu. Vào nhiều nhà hàng lớn nhỏ nào ở khắp nơi, không chỉ ven bờ biển, chỉ với vài Mỹ kim lẻ, bạn có thể… relax cùng bạn bè, gọi vài ly bia, và nếm những mảnh hàu sống vừa khui ra tươi rói, rưới thêm chút chanh — khác nào lạc thú thiên đàng hạ giới.
5. Siêu cường về xuất cảng
Hoa Kỳ vẫn là cường quốc giàu nhất thế giới, và một phần không nhỏ nhờ lợi thế xuất cảng. Năm qua, quốc gia xuất cảng lượng hàng hoá và dịch vụ đi khắp thế giới trị giá trong khoảng từ $1,500 đến $2,000 tỉ. Các món chánh: máy móc, thiết bị điện tử, dầu hoả, xe hơi, phi cơ, y cụ, dược phẩm… Hoa Kỳ cũng gây ảnh hưởng văn hoá thông qua xuất cảng âm nhạc, phim ảnh… Không ít sản phẩm giải trí của kỹ nghệ TV Hoa Kỳ đã nổi tiếng khắp thế giới, với vô số phiên bản bắt chước: “American Idol”, “America’s Funniest Home Videos”, “Cops”, v.v… Nhiều mẫu mã quần áo thiết kế tại Hoa Kỳ, phản chiếu thẩm mỹ và sở thích dân chúng nội địa, rồi hợp đồng với kỹ nghệ cắt may ở ngoại quốc. Hoa Kỳ cũng nắm cốt lõi kỹ nghệ kỹ thuật cao: từng con chip, từng bộ vi xử lý điện tử, v.v… chỉ nhường việc lắp ráp hàng loạt máy tính computer, smartphone cho các nước khác. Có thể thấy xuất cảng Hoa Kỳ mạnh về phẩm chất, trong khi Hoa Lục dựa vào số lượng nhờ con số nhân công khổng lồ. China là xưởng gia công lắp ráp hàng hoá tiêu dùng số một, cũng là nhà sản xuất sản phẩm từ nhựa hàng đầu thế giới.
6. Trào lộng
Người Hoa Kỳ thích giải trí, thường yêu chuộng đủ loại “Show” khác nhau. Trong số này, thể loại “Stand-up Comedy” có thể nói là đậm chất xứ cờ hoa nhất. Đây là thể loại nói chuyện phiếm, giễu, chọc cười khán giả, tạo cảm giác thoải mái, thả lỏng, bớt căng thẳng… Người trình diễn thường đứng trước và nói chuyện trực tiếp với cử tọa, phong cách ít kịch, ít cương, mà chọc cười tỉnh như không (dry humor). Có thể nói tại Hoa Kỳ thể loại này được nâng lên hàng nghệ thuật. Thường các đề tài càng quốc gia đại sự, càng kinh bang tế thế, thì càng dễ bị đem ra chế giễu; những yếu nhân càng quan trọng lại dễ thành mục tiêu chọc cười nhất. Các show loại này dễ bắt gặp tại các hộp đêm, các khu nghỉ mát… Một trong những cây hài lừng danh nhất là Bob Hope, người từng nhiều lần sang trình diễn giải trí cho binh sĩ Hoa Kỳ thời chiến cuộc Việt Nam. Ngày nay, những show “comedy” nổi tiếng nhất thường được chiếu hằng đêm trên TV trước giờ đi ngủ, có thể kể: “The Tonight Show” của Jay Leno (đài NBC); “Late Show with David Letterman” (CBS); “Jimmy Kimmel Live!” (ABC); “Late Night with Jimmy Fallon” (NBC); “The Daily Show with Jon Stewart” (Comedy Central); “Real Time” với Bill Maher (HBO); hay “Conan” với Conan O’Brien (TBS)…
7. Cường quốc giày thể thao
Hoa Kỳ đi đầu trong lãnh vực sáng tạo với các tên tuổi như Microsoft, Yahoo, Google, Facebook, Instagram… Chiếc máy tính vỉ “tablet” iPad là phát minh mang nhãn hiệu Hoa Kỳ. Còn một sáng tạo đậm chất Hoa Kỳ nhất, rất dễ thấy nhưng cũng dễ bị bỏ qua nhất là các chiếc giày (Sneaker) của kỹ nghệ thể thao. Ngoại trừ giày Adidas nổi tiếng của Âu Châu và vài hiệu lẻ khác, trong suốt mấy thập niên qua, có thể thấy đa phần mẫu mã, vật liệu, kỹ thuật mới cho các đôi giày thể thao đều xuất cảng từ Hoa Kỳ mà cái tên lớn nhất là Nike. Theo sau có rất nhiều tên tuổi khác, cũng đều xuất phát từ Hoa Kỳ như : Converse, New Balance, Marc Ecko, DC, Vans, Supra Footwear, Under Armour, v.v…
8. Nhiều như… tỉ phú Hoa Kỳ
Hoa Kỳ vẫn là mảnh đất lý tưởng cho tham vọng làm giàu. Mấy thập niên trước, John D. Rockefeller mất 30 năm kiểm soát 90% kỹ nghệ lọc dầu hoả mới đạt ước nguyện trở thành tỉ phú. Ngày nay, các tỉ phú hậu sanh nhiều phần khả úy hơn. Một Mark Zuckerberg thậm chí chưa đến tuổi “tam thập nhi lập”, tạo ra hãng Facebook tròm trèm 10 năm, mà nay sản nghiệp đã lên gần $17 tỉ. Một tên tuổi khác trong làng kỹ nghệ cao, gắn bó mật thiết với Facebook cũng đang trên con đường phú quý tức khắc này. Dịch vụ chia sẻ hình ảnh Instagram chỉ trong 18 tháng đã thu hút số thành viên mau hơn cả Facebook khiến anh khổng lồ Facebook mở hầu bao mua đứt với giá $1 tỉ (trả bằng tiền mặt và chứng khoán). Nhờ cú áp phe này, CEO của Instagram là Kevin Systrom bỏ túi gọn ơ $400 triệu. Trong danh sách tỉ phú năm 2013 “Forbes Billionaires List”, có 1,426 tỉ phú trên toàn cầu. Trong số này, đến 442 người là công dân Hoa Kỳ.
9. Đầu tàu phát minh khoa học
Cũng có thể gọi Hoa Kỳ là cường quốc xuất cảng tri thức bậc nhất thế giới với hệ thống đại học thu hút khoảng 800,000 sinh viên ngoại quốc. Mỗi năm, đại học Hoa Kỳ ra mắt khoảng 18,000 văn bằng tiến sĩ thực thụ (PhD), chưa kể các học vị tiến sĩ chuyên ngành như bác sĩ, luật sư… Từ nền tảng này, không khó hiểu khi có đến 9 khoa học gia Hoa Kỳ đoạt giải Nobel 2013 trong các lãnh vực kinh tế, hoá học, y học. Giải thưởng danh giá này khởi sự năm 1895, mang tên nhà hoá học Thuỵ Điển (Swedish) Alfred Nobel. Đến nay, trên 500 giải Nobel đã trao cho hơn 800 cá nhân (nhiều giải có hơn 1 người thắng cuộc). Trong đó, giới khoa học gia Hoa Kỳ chiếm 350, chừng 40% tổng số giải Nobel. Nước về thứ nhì (Anh Quốc/UK) cách một khoảng xa 120 giải Nobel.
10. Quân lực kiêu hùng
Quân lực Hoa Kỳ có ngân sách lớn nhất và được trang bị tốt nhất thế giới. Từ 1774, Hoa Kỳ can dự trên 100 chiến dịch quân sự chánh thức, trong đó có 58 cuộc chiến tranh lớn nhỏ, bao gồm hai kỳ Thế Chiến. Đại đa phần trường hợp, Hoa Kỳ là người chiến thắng. Ngày nay, mỗi năm Hoa Kỳ chi tiêu quốc phòng khoảng $720 tỉ, nhiều hơn 15 quốc gia xếp kế tiếp gộp lại, chiếm 40% ngân sách quốc phòng thế giới. Hải Quân Hoa Kỳ (US Navy) lớn nhất thế giới, chiếm 10 trong số 22 hàng không mẫu hạm và hơn phân nửa tàu ngầm mang phi đạn hạch tâm trên thế giới. Không Lực Hoa Kỳ (US Air Force) cũng lớn nhất thế giới, có trên 60 vệ tinh độc lập và khoảng 5,500 chiến đấu cơ, bao gồm B2 Spirit và F22 Raptor, hai trong số những chiến đấu cơ tân tiến nhất ngày nay. Chỉ cần tối đa 30 phút, binh lực Hoa Kỳ có thể khai hoả tại bất cứ điểm nào trên địa cầu. Tuy nhiên, cũng chính điểm mạnh này khiến không ít lần các đồng minh Âu Châu nhẹ nhàng nhắc nhở cần nên kềm chế.
XEM TẤT CẢ CÁC BÀI VIẾT TẠI BÁO XUÂN GIÁP NGỌ TRẺ 2014