Trong thời kỳ trước khi nhiếp ảnh số (digital photography) trở thành hiện thực, rất ít người biết về photo editing hoặc editing photos, trừ khi họ đã thông thạo với công việc chụp ảnh để xuất bản.
Nhiều người bị lẫn lộn giữa hai khái niệm đó, tương tự với cách dùng chữ affect và effect, có hai ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Affect làm ảnh hưởng, làm tác động đến một kết quả, tạo thành một effect.
Photo editing (lựa hình) là một quá trình “affect” tác động đến những “effects” của editing photos (sửa hình).
Photo editing
Chúng ta sẽ bắt đầu với “photo edit”, vì photo editing thường thường là bước đầu tiên của quá trình sửa một tấm hình. Photo editing liên quan tới việc chọn lọc trong cả một loạt ảnh để lựa ra những tấm ảnh ưng ý nhất về nội dung lẫn hình thức.
Đó là tại sao, trong cột “điểm danh” nhân viên của các tờ báo hoặc tạp chí, bạn hay tìm thấy một “Photo Editor”, hoặc một chức vụ tương tự. Để thí dụ, nếu bạn mở đọc một cuốn tạp chí, bạn sẽ thấy có Editor (chủ bút), Publisher (chủ nhiệm), Copy editor (biên tập viên), Photo editor (thu thập ảnh viên), v.v., kê khai trong phần masthead, hoặc trang có tên những nhân viên tòa soạn. Một số tờ tạp chí còn kể đến photo editor dưới chức vụ như creative director, creative editor, director of photography, picture editor hoặc một chữ tương tự.
Một tấm ảnh đã được edit (edited photo), kết quả từ quá trình “photo editing” của buổi chụp “Đại bàng Mễ” ở miền Trung Texas.
Bình thường, người photo editor được quyền quyết định khởi đầu, với tất cả những hình gởi vào bởi nhiếp ảnh gia (người cung cấp hình). Người photo editor kiểm tra kỹ từng tấm ảnh để xác định những tấm ảnh tốt nhất qua một đợt rough edit (lựa sơ khởi), rồi qua ít nhất một đợt nữa, và cuối cùng mới rút gọn giai đoạn chọn lựa xuống còn (những) tấm ảnh “final”, tùy theo nhu cầu xuất bản.
Giai đoạn lựa hình này nhằm đảm bảo những ảnh thích hợp sẽ được đi kèm với nội dung của bài viết trong khi, một cách tối thiểu, vẫn tôn trọng những tiêu chuẩn căn bản của nhiếp ảnh hoặc những điều kiện tạo nên tấm ảnh đẹp. Người senior editor hoặc “tổng biên tập” có quyền quyết định cuối cùng.
Những tấm ảnh từ buổi chụp ngoài đồng Texas được lựa chọn và “cho điểm” trong máy điện toán.
Một photo editor cũng dùng những nguyên tắc mà những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp dùng để chỉnh sửa ảnh và gần như tất cả photo editors đều được huấn luyện trong những khóa nhiếp ảnh. Những nguyên tắc căn bản và quan niệm bao gồm sự kiểm soát đúng độ phơi sáng, độ nét, bố cục, …
Tôi photo edit hình những buổi đi chụp như bất cứ nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp nào đã làm, theo một quá trình đều đặn. Dù bạn có chụp ảnh cho báo chí hay không, mỗi photographer nên tự photo edit ảnh của họ vì bước này sẽ giúp họ nhìn thấy những yếu tố nào tạo ảnh đẹp và yếu tố nào không. Đây là một trong những phương pháp nhanh nhất để trở thành một người chụp ảnh giỏi hơn, cũng như bạn mang tính cách là người phê bình ảnh của bạn trước tiên, vì vậy bạn dần dần học được những gì hợp với style nhiếp ảnh của bạn.
Sau đây là vài điều kiện bạn có thể dựa theo trong quá trình photo editing khởi đầu:
1. Tấm ảnh có được phơi sáng đúng mức? Nếu không, đừng chọn. Rút kinh nghiệm từ những settings trong máy ảnh để biết bạn đã làm gì không đúng.
2. Nếu có người hoặc động vật trong ảnh, kiểm tra xem mắt có rõ không? Nếu không, đừng chọn. Luôn luôn lấy nét ở con mắt, và ở ngay con mắt thôi.
3. Bố cục có đúng không? Nếu không, đừng chọn và tự hỏi mình, tại sao không? Học thêm về những yếu tố của bố cục ảnh.
4. Tấm ảnh có đầy khung không? Trường hợp ngoại lệ duy nhất là cho hình bìa, cần phải chừa chỗ trống phía trên cho phần tựa đề của tờ tạp chí.
Đó chỉ là vài điều người photo editor sẽ kiểm tra khi làm công việc photo editing ảnh từ nhiếp ảnh gia. Nếu tấm ảnh vượt qua bốn “cửa ải” kể trên, nó sẽ phải qua những giai đoạn chọn lựa (photo edit) kế tiếp còn gắt hơn nhiều.
Editing photos
Có lẽ giai đoạn này là giai đoạn mà hầu hết những người chơi ảnh thời nay đều biết, không nhiều thì ít. Nhưng trừ phi họ đã được dịp học trong trường lớp, những bước “học lóm” từ YouTube, từ blogs, từ những diễn đàn… thường không chính xác (và không hoàn toàn đúng phương pháp). Bạn có thể gọi nôm na đây là giai đoạn “sửa hình”.
Masthead tiêu biểu của một tạp chí. Phần “photo editors” được khoanh tròn cho độc giả dễ thấy.
Sau khi thực hiện một buổi chụp ảnh (chụp đám cưới, chụp lễ diễn hành, chụp thời trang, chụp phóng sự…), bước đầu tiên bạn nên làm là photo editing, tức lựa ra những tấm ảnh đặc sắc nhất, rồi mới đến giai đoạn sửa.
Trong lúc “editing photo”, tôi đã chuyển hình qua Trắng Đen (Black & White) để tiện đăng trên trang báo trắng đen.
Bạn có thể chỉnh sửa sơ sơ như… làm sáng hơn những chỗ hơi tối, làm tối hơn những chỗ hơi sáng, sửa “mắt đỏ”, bôi đi cọng tóc, hoặc những hạt bụi “ác ôn” trên tấm ảnh, nên nhớ photo editing chứ không biến thành photo manipulation, hoặc photo illustration (ghép ảnh/phá ảnh).
Nhiếp ảnh gia, chứ không phải một “tạo ảnh gia”.
AN