Trước khi bàn tới những cái khoái của Kim Thánh Thán, xin kể với hào sĩ bốn phương về một cái khoái tuyệt vời mà anh em báo Trẻ vừa được hưởng trong ngày đầu năm này: Ấy là cả bọn vừa được nhà văn Trần Vũ và phu nhân là chị Thanh Mai (cũng là nhà văn) mời đến nhà ăn một bữa tiệc đặc biệt gồm những món ăn Pháp do chính tay Trần Vũ nấu, mỗi món ăn đi với một thứ rượu riêng. Ôi, phải nói là tuyệt cú mèo, sướng mê tơi. Trần Vũ từng sống ba chục năm ở Pháp, lại sành ăn và thích nấu nướng, nên đã đãi anh em một bữa ngon quá trời là ngon. Đầu tiên khai vị có fromage Pháp đi với vang đỏ, rồi tới món pâté gan ngỗng kẹp với bánh mì và dưa leo muối. Tiếp đến là cá hồi xông khói trộn với mayonnaise và rau thìa là cùng với các loại rau đậu khác thái nhỏ, ăn dè sẻn từng miếng đi với ngụm vang trắng. Ôi, các giác quan bỗng dưng cùng rên rỉ!… Chưa hết, còn món soup nấm nữa. Mình làm tới hai bát, rõ ràng là quá sensual. Vậy mà đành từ chối món cơm dê hầm ăn với nước sauce thơm lừng, chỉ vì cơn đau bao tử bất trị bỗng nổi lên.
Sau những thú khoái ở nhà Trần Vũ, bây giờ đây chúng ta hãy sẵn sàng để nhận xét và thưởng thức những lúc vui của Kim Thánh Thán do chính ông tự thuật. Nhà phê bình Trung Hoa thuộc phái ấn tượng, ở thế kỷ mười bảy đó, nhân một lúc ngồi buồn trong một ngôi miếu, cùng bạn nhìn mưa rơi liên miên mà nhớ lại những phút vui trong đời mình rồi chép lại trong tập phê bình tuồng Tây Sương Ký. Ông cho mỗi phút mà tinh thần cùng cảm quan liên hệ chặt chẽ với nhau là những phút sung sướng trên đời.
Ở đây, người viết chỉ xin bàn tới một số trong những cái khoái của Kim Thánh Thán. Các bạn cùng tham gia nhé.
Kim Thánh Thán
Tháng bảy mùa hè, mặt trời ngừng ở giữa trời, không có gió mà cũng không có mây, sân trước sân sau hực lên như lò lửa, không một con chim nào bay lại. Mồ hôi đổ khắp mình, chảy như suối. Cơm dọn sẵn trước mặt mà ăn không được. Bảo trải chiếu để nằm trên đất, nhưng chiếu ướt nhẹp, ruồi bay lại đậu ở cổ ở mũi, đuổi không đi. Đương lúc không biết làm sao thì bỗng mây đen kéo tới, sấm nổ vang như trăm vạn tiếng trống tiếng kèn của đạo quân. Mái nhà nước xối như thác. Mồ hôi ngưng chảy, đất sạch như quét, ruồi bay đi hết, ăn cơm được. Vậy chẳng khoái lắm sao?
Đúng là rất khoái, nhất là vào những trưa những chiều nóng và ẩm ở Sài Gòn và ở Huế. Chỉ riêng có bà nhà văn Lý Lan là bận tâm lo lắng, e như thế thì thành phố sẽ ngập úng, bà con sẽ khổ sở vô cùng. Ui chao, đúng là có lòng thương xót những người trong các xóm nghèo. Thế sao không hỏi ông chính quyền, các ông làm gì mà đã gần bốn mươi năm rồi thành phố vẫn úng ngập mỗi khi mưa xuống. Vinh thân phì gia, nhà lầu xe hơi rồi, mặc mẹ tụi mày, ông đâu cần tới.
Một ông bạn cách biệt mười năm, chiều tối bỗng tới nhà. Mở cửa, vái nhau xong, chưa kịp hỏi han đi đường thủy hay đường bộ, cũng chưa kịp mời bạn ngồi ở giường hay ở ghế, vội vào trong bếp, hỏi nhỏ vợ: “Bà có sẵn đấu rượu như bà Đông Pha không?”. Vợ vui vẻ gỡ cây trâm vàng đem đổi rượu. Tính ra đãi bạn được ba ngày. Chẳng cũng khoái ư?
Ôi, tiền nhân ơi, sao ông tốt bụng và hào sảng thế, cả bà vợ nữa cũng hết sức dễ thương, trên đời hiếm có. Đọc xong, thấy vô cùng sảng khoái. Riêng mình và cả mấy ông bạn ở đây cũng muốn bắt chước Kim Thánh Thán nhưng chỉ e các bà vợ đuổi ra khỏi nhà không chỗ nương thân!
Đêm xuân uống rượu với vài bạn hào sĩ (kẻ sĩ hào phóng, lãng mạn), đã nửa say, do dự không biết nên uống nữa hay ngừng. Một đồng tử đứng bên, hiểu ý, đem lại một gói trên mười chiếc pháo bông, bèn đứng dậy châm lửa đốt. Mùi lưu hoàng xông vào mũi, vào óc, toàn thân nhẹ nhàng. Chẳng cũng khoái ư?
Khoái lắm chứ. Đêm xuân như đêm nay mà được ngồi uống rượu với các hào sĩ như các bạn của Nguyễn ở đây thì còn gì sướng bằng. Tha hồ mà bàn luận thời sự văn chương và cả “cái lạ lùng bên trong” của ông Bùi Giáng và “chỗ đặt” rất mê ly của Mai Thảo. Uống rượu xong cao hứng còn múa hát nữa. Riêng việc đem những cây pháo bông ra đốt để ngửi mùi hương lưu huỳnh thì bọn này cũng thích lắm nhưng chỉ e mấy ông phú lít tới hỏi thăm thì phiền lắm. Ở đây, giữa chừng bữa rượu như thế các ông bạn của Nguyễn thường kéo nhau ra ngoài phì phèo đốt thuốc, bạn Nguyên Nhi lúc sinh thời gọi là “đi thỏa mãn thú tính”!
Nghe trẻ đọc thuộc sách làu làu như nước trong bình chảy ra. Chẳng cũng khoái ư?
Đúng là khoái. Riêng Nguyễn cũng thường được nghe các cháu của mình đọc bài làu làu như nước suối chảy như thế, nhưng đọc tiếng Anh! Ngoài ra Nguyễn cũng thích được nghe tiếng cười của trẻ trên sân nhà, nó gợi lại một thời hạnh phúc cùng con bé Thỏ đùa chơi ở Vương Phủ. Ôi, thời gian qua mau, mới ngày nào tóc còn húi cua mà nay đầu đã bạc như mây.
Sau bữa cơm, không biết làm gì, sắp đặt lại một chiếc rương cũ, bỗng thấy hàng chục hàng trăm văn khế cũ mới của những người thiếu nợ. Người còn, kẻ mất, nhưng đều toàn là vô hy vọng đòi lại được tiền. Không cho ai hay, gom lại một đống, châm lửa đốt hết, nhìn lên trời cao không gợn một chút mây. Chẳng cũng khoái ư?
Ôi, chỉ mình tiên sinh có cái khoái này thôi. Chứ bọn hàn sĩ này thì lục ngăn kéo ra chỉ thấy những giấy đòi nợ, nợ bill hàng tháng, nợ nhà chưa trả xong, nợ tiền ông boss cho mượn đi thăm bồ già ở Việt Nam. Đem đốt hết ư? Lờ tịt chăng? Có mà xách đít ra hầu tòa. Chẳng dám đâu.
Sáng sớm thức dậy, nghe như có tiếng gia nhân than thở rằng: Có người nào mới chết ban đêm. Liền lên tiếng hỏi ai chết, thì chính là một kẻ giảo quyệt mưu mô nhất trong thành. Chẳng cũng khoái ư?
Cái này thì nhà văn Huy Phương bạn của Nguyễn chê. Chẳng những chê mà còn xì nẹt nữa. Huy Phương bảo Kim Thánh Thán bất nhân, thấy người ta chết chẳng những không thương mà còn vui nữa. Ông bạn của Nguyễn quả đúng là nhà văn giàu tính nhân văn, giàu lòng bác ái, thương người. Nguyễn thì đồng ý và đồng cảm với ông Thánh Thán – chỉ cầu cho những tên đại gian đại ác như thằng Ủn thằng Ỉn ở Bắc Hàn và ở Việt Nam bây giờ một sáng bỗng lăn quay ra chết hết ráo.
Mưa dầm suốt tháng, sáng nằm ở giường không muốn dậy, như người say rượu hoặc đau. Bỗng nghe chim ríu rít mừng nắng. Vội đưa tay vén màn, đẩy mạnh cửa sổ ngó ra, thấy ánh mặt trời long lanh, rực rỡ và cây trong rừng như mới gội. Chẳng cũng khoái ư?
Kim Thánh Thán tả nắng mới đẹp quá. Cũng như Thánh Thán, Nguyễn rất mê nắng mới sau những ngày mưa gió. Ở Huế, mùa đông mưa gió liên miên, chợt một hôm bừng lên nắng mới, người lớn và trẻ con đều vui, con gà trống cất tiếng gáy vang, bướm ong bay lượn, mẹ và chị Thoa vội vàng đem quần áo ra phơi ngoài bờ giậu. Vui thiệt là vui.
Đêm đông uống rượu, trời chuyển lạnh dữ, đẩy cửa sổ nhìn ra thấy những nấm tuyết lớn phủ mặt đất tới ba bốn tấc. Chẳng cũng khoái ư?
Mới đêm qua đây thôi, tuyết phủ trắng thành phố Garland, bèn gọi điện cho Hoàng Định Nam và Thọ bảo đang mở rượu đây, tới làm vài ly ngắm tuyết rơi. Hấp dẫn như vậy mà chẳng bạn nào tới cả, bèn độc ẩm tự sướng một mình.
Đã từ lâu muốn làm tì khưu, nhưng khổ nỗi không được công nhiên ăn thịt. Nếu được làm tì khưu, lại được công nhiên ăn thịt thì mùa hè nấu một nồi nước, dùng con dao bén, cạo đầu cho sạch. Chẳng cũng khoái ư?
Không dám đâu là không dám đâu. Cho dù nhà chùa cho công nhiên ăn thịt, thì kẻ này cũng nhất định không cạo đầu đi làm tì khưu. Vốn còn mê những lạc thú trần gian, trong đó có rượu nồng dê béo và thú vui cùng bạn bè, người đẹp… làm thế nào Nguyễn dứt bỏ được để chống gậy vào cửa thiền, đóng cửa lại, tụng kinh gõ mõ. Thôi thì xin làm kẻ hành nhân trong cõi bụi trần, sướng được ngày nào thì cứ sướng cái đã.
Có ba bốn mảng phong lở ở chỗ kín, thỉnh thoảng đóng cửa lấy thuốc nóng rửa. Chẳng cũng khoái ư?
Nguyễn không có những mảng phong lở như ông Kim Thánh Thán nhưng cách đây mấy tháng do bị allergy nên nhiều lúc ngứa kinh khủng, trước đám đông chỉ muốn đưa tay gãi đít mà không dám. Lúc ấy được như Kim Thánh Thán, vào phòng tắm đóng cửa tha hồ gãi và rửa ráy rồi bôi lotion lên da, ắt là khoái lắm.
Mở rương ra, vô tình tìm được một bức thư của cố nhân. Chẳng cũng khoái ư?
Ôi, chuyện của ông Kim Thánh Thán mà cứ y như chuyện mình vậy. Trong đời, thỉnh thoảng lục lại rương hòm cũ, tìm thấy thư của cố nhân gởi cho mình. En ce temps-là la vie était plus belle / Et le soleil plus brulant qu’aujourd’hui (Jacques Prévert). Ôi, thuở ấy đời đẹp biết bao nhiêu… Lá thư mở ra còn thơm mùi oải hương. Hỏi không khoái sao được.
Những cái khoái của Kim Thánh Thán còn nhiều nữa. Nhưng thôi, để Nguyễn đi rót ly rượu đỏ mời mình mời người, tự lấy làm thú lắm.
TN