Trong vài thập niên qua, nhiệt độ ở vùng Greenland đã tăng lên hơn 2oF, gấp đôi độ trung bình toàn cầu. Và dãy băng đồ sộ của đảo quốc này, dày gần 2 dặm ở nhiều nơi đang bị tan nhanh hơn trong vòng 50 năm qua.
Ra quân
Gã thợ săn gấu, Jens Danielsen, đang cưỡi chiếc xe tuyết và dùng roi quất vào đàn chó kéo xe. Chiếc xe tuyết trượt qua một đoạn vồng xóc trên mặt biển băng. “Harru, harru,” hắn kêu lên. “Rẽ trái, rẽ trái.” “Atsuk, atsuk. Rẽ phải, rẽ phải.” Giọng của gã vẻ gấp rút. Mười lăm con chó trong đàn đang di chuyển bỗng có vẻ thận trọng khi tiến đến giữa những rạch nước. Bất chấp độ lạnh cóng da vào cuối Tháng Ba, những mảng băng vẫn rất dễ vỡ và gây nguy hiểm cho việc di chuyển.
Vùng Tây Bắc Greenland, phía Bắc Đại Tây Dương gần xứ sở Đan Mạch, nước đông đặc vào Tháng Chín tới Tháng Sáu. Nhưng những năm gần đây thì chỉ có ba hoặc bốn tuần đóng băng, đây là thời điểm tuyệt vời cho những cuộc săn thú miền Bắc cực. “Băng sơn trước đây thường dầy 3 feet, giờ thì chỉ dầy có bốn inches, rất nguy hiểm.” Tay săn Jens làu bàu.
“Atsuk, atsuk – Rẽ phải, rẽ phải.”
Vóc dáng dẫu to lớn như một con gấu nhưng anh chàng có gương mặt hiền lành, trung trực; Jens là một thợ săn 45 tuổi đến từ Qaanaaq, một làng quê với dân số chỉ vỏn vẹn 650 người ở vĩ tuyến 77 độ Bắc. Cùng đi với Jens là người anh rể Mamarut, và hai tay thợ săn khác. Mỗi người đều có một đội chó và xe tuyết riêng. Toán thợ săn đang hướng về bờ băng ở Smith Sound để săn tìm hải mã, cuộc săn diễn ra cũng như bao thế hệ thợ săn trước đây đã thử thách. Với đàn chó 57 con để nuôi thì quả thật một đại gia đình ‘đông miệng ăn’ của Jens, và ông sẽ cần mần thịt vài con hải mã trong chuyến đi này để đem thức ăn về.
Trước khi rời khỏi làng Qaanaaq, Jens đã nghiên cứu một bản đồ băng biển được fax qua từ Trung tâm Khí tượng Đan Mạch, cho thấy địa hình của những vùng băng lỏng đang chiếm gần đến Siorapaluk, ngôi làng bản xứ cực Bắc xa xôi nhất trên thế giới. Thông tin này dường như chẳng mấy thuận lợi cho những tay săn, vì họ dự tính sẽ di hành trên “xa lộ nước đá” suốt một tuần lễ hơn. Điều này, cũng là dấu hiệu đen tối cho hệ sinh thái bởi khuynh hướng hâm nóng địa cầu. Trong vài thập niên qua, nhiệt độ ở vùng Greenland đã tăng lên hơn 2°F, gấp đôi độ trung bình toàn cầu. Và dãy băng đồ sộ của đảo quốc này, sâu gần 2 dặm ở nhiều nơi đang bị tan nhanh hơn trong vòng 50 năm qua. Băng đá và lớp tuyết tan chảy, Trái đất hấp thu thêm nhiệt- và mực nước biển dâng lên khắp nơi. Các nhà sinh vật học Bắc Cực cho rằng hệ sinh thái đang bị suy sụp. Nếu không còn băng sơn, hải cẩu sẽ không có chỗ để nghỉ ngơi, ăn, và sanh con. Hải mã không có nơi ẩn trú trên những tảng băng nổi, gấu Bắc Cực không thể bắt hải cẩu để xực nếu không có băng đá. Và những thợ săn như gã Jens thì không có thú để săn.
Những tay săn ẩn trú trong những chòi gỗ phía ngoài vùng Qaanaaq
Avigiaq Kristiansen, 15 tuổi, bỏ học để đi săn. Năm 2004 đã giết con gấu Bắc Cực đầu tiên.
“Huughuaq, huughuaq – Đi đi, chạy nhanh hơn!” Jens kêu lớn, cổ động đàn chó của mình. Chiếc xe trượt tuyết dài 13 feet và rộng 4 feet được kéo bởi 15 con chó trong một đội hình ‘cây quạt’. Đàn chó được phép tự tìm đường một cách độc lập trên những tảng băng gập ghềnh.
“Giống chó này là nửa dòng máu hoang dại nên chúng phải hơi đói để tiếp tục làm việc cho chúng tôi chứ! ” Jens vừa nói, vừa liếc nhìn chiếc xe trượt đang nghiêng qua một bên khi đàn chó chợt nhiên hỗn độn và sủa um sùm. Một trận cấu xé diễn ra giữa bầy chó. Jens, quất mạnh cái roi da trên lưng chúng cho đến khi đàn cẩu tăng tốc độ. Những tay săn thú miền Cực Bắc này đã đồng hành từ năm 1996 trong những chuyến săn tìm cá voi trắng, hải cẩu, và hải mã…
Chó phải ăn trước đã – Một tay săn thú miền lạnh, chuẩn bị bữa ăn cho đàn chó sau khi mổ thịt một con hải mã.
Ánh sáng trên biển băng ngày dần lu mờ. Khoảng 11 giờ khuya, toán thợ săn đã cắm trại trên một bãi đá. Mọi người đều đang lên tinh thần. Những vùng băng lỏng một tuần trước đây, giờ đang dần đông đặc lại. Cuộc săn sẽ đầy tiến triển tốt đẹp. Toán thợ săn đang đầy hy vọng.
Đàn chó được cởi dây và cột vô một cây cọc đóng dưới băng. Hai cái lều vải được dựng lên, trong mỗi lều, hai chiếc xe trượt lót với da nai để làm giường ngủ. Dưới lớp băng đá, một bếp lò kiểu xưa được bắc lên. Trên cái bếp lửa, một cái roi da hải cẩu, giày da hải cẩu, vớ da thỏ, và một ổ bánh mì đang được xả cho tan đá. Một cái soong móp méo tòn teng trên ngọn lửa, một miếng băng đá nhỏ biến thành nước. “Aurrit -hải mã!” Jens ca lên. Anh rể Mamarut thì háo hức rằng sẽ có rất nhiều hải mã đang chờ họ. Nhóm thợ săn chuẩn bị cho cuộc săn suốt đêm. Họ thay những bộ áo lông chồn và mặc vào những bộ đồ săn bằng vải dù có lông gấu Bắc Cực ở cổ tay. Bộ đồ truyền thống săn miền lạnh với quần gấu Bắc Cực, giày da hải cẩu, và cái áo trùm đầu bằng da thú – đã từng giúp những thợ săn sống sót nơi những vùng thời tiết lạnh nhất Trái Đất, trong nhiều thế kỷ.
Tay săn Jens đang hì hục mài lại mấy con dao, trong khi mấy tay săn kia thì tranh thủ gỡ trại xuống. Toán thợ săn tiến vào mênh mông băng giá, nơi những miếng mồi săn đang chực chờ…
Nhà di động trên Bắc Cực – những thợ săn ngoài lều vải, đôi khi ẩn trú trong những chòi gỗ phía ngoài vùng Qaanaaq. Những điểm trọ này được cất bởi dân làng. Sau mỗi cuộc săn, mỗi thợ săn có thể để lại thịt cho những toán săn kế tiếp.