Chào bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Tôi có một con trai, năm nay 12 tuổi. Mấy ngày trước đây cháu hỏi tôi rằng ở trường của cháu, cháu thấy có mấy đứa bạn cứ lén lút hút thuốc tự làm lấy và có vẻ thích thú lắm. Cháu thắc mắc hỏi tôi là thiếu niên có thể hút cần sa hay không và làm sao để biết những dấu hiệu dùng cần sa ở tuổi trẻ cũng lý do tại sao họ lại hút cần sa, để tôi giải thích cho cháu. Cảm ơn bác sĩ. Vân Anh- New Orleans.
Đáp
Thưa bà,đọc báo hoặc coi truyền hình, bà thấy hiện nay có một số tiểu bang đã hợp thức hóa việc hút cần sa với mục đích y học. Có dư luận e ngại rằng việc hợp thức hóa này sẽ tăng số người dùng và lạm dụng cần sa, nhất là với trẻ em còn non dại. Và đây có lẽ cũng là mối e ngại của bà. Sau đây chúng tôi xin tóm lược về việc dùng cần sa ở các cháu bé.
Trẻ em dùng cần sa đều rất dễ dàng nói dối để phủ nhận có vấn đề khi cha mẹ căn vặn. Nhiều khi nói chỉ hút chứ không hít vào. Cho nên các bậc cha mẹ đều cần đề cao cảnh giác, để ý những dấu báo hiệu dùng thuốc ở con mình.
Dấu hiệu sớm nhất thường là thay đổi thái độ và hành động của chúng.
Học hành đang chăm chỉ tiến bộ, trở thành chểnh mảng, có điểm xấu, hay trốn học hoặc đi học trễ, bị đuổi; tính tình thay đổi, kém tập trung, mau quên.
Tác phong bất thường có thể là tự cô lập, thu mình không giao tiếp với ai, buồn rầu, cáu gắt với anh chị em trong nhà, bỏ những giải trí thường ưa thích, đôi khi ăn cắp vặt để có tiền mua thuốc.
Các em ăn ngủ thất thường, hay than phiền chóng mặt, mệt mỏi, bước đi không vững, mắt đỏ hoe. Nhiều em trở nên hoang tưởng, hoảng hốt một cách vô cớ. Trên quần áo, trong phòng ngủ có mùi cần sa.
Những lý do tuổi trẻ dùng cần sa
Hầu hết người dùng cần sa đều nói là để có cảm giác thoải mái và yêu đời. Với trẻ em thì có rất nhiều lý do khiến các em hút rồi ghiền cần sa.
– Nhiều em thấy người khác hút, tò mò thử coi xem sao, sau nhiều lần thấy thích rồi thành thói quen và ghiền.
– Có em thì bị bạn bè ép dụ hoặc tình nguyện dùng khi muốn được chấp nhận vào băng nhóm.
– Nhiều khi các em dùng vì sống trong gia đình có người ghiền rượu, thuốc ma túy.
– Các em dùng để giải tỏa buồn bực, khó khăn xảy ra trong gia đình như bố mẹ bất hòa, vắng mặt thường xuyên, tính tình bất nhất lúc khó khăn lúc buông thả.
– Các em gặp trở ngại trong việc học, không được hướng dẫn cho tương lai, trốn học.
– Có nghiên cứu cho thấy gene di truyền cũng có vai trò trong việc dùng cần sa và các thuốc khác.
Tác dụng của cần sa
Cần sa có tác dụng khác nhau trên cơ thể tùy theo cách dùng, có dùng chung với rượu hay các thuốc khác, nhất là có chứa nhiều hay ít hoạt chất cannabinol.
Có cháu sau khi dùng trở nên như mất cảm giác, tê dại. Nhưng đa số lại thấy tinh thần lên cao do đó có chuyện lạm dụng. Cháu cười nói huyên thuyên nhưng không gẫy gọn, mạch lạc. Chúng như bị thu hút bởi những cảm giác, âm thanh, mùi vị thông thường và thấy những sự việc vụn vặt trở nên hấp dẫn, khêu gợi. Với các cháu, khái niệm về không gian không còn, chúng như bị phân đôi và thời gian như lắng đọng, chậm lại.
Các cháu cảm thấy khát nước và đói. Tim tăng nhịp đập, miệng khô, đi đứng nghiêng ngả mất thăng bằng, cử động chậm chạp, cặp mắt đỏ ngầu, con ngươi mở to. Huyết áp lên cao, nhất là khi dùng cần sa chung với các thuốc kích thích khác hay với rượu. Sau đó khoảng vài ba giờ thì triệu chứng phai lạt dần và người phi thuốc cảm thấy rã rượi rồi đi vào giấc ngủ triền miên. Mong rằng những trả lời như vậy có thể giúp bà nói chuyện với cháu bé dễ dàng hơn. Chúc bà và gia đình mọi sự bình an.
Chào bác sĩ, tôi đang chữa bệnh cao huyết áp từ gần một năm nay. Mặc dù uống thuốc nhưng coi bộ không giảm nhiều. Bác sĩ nói tôi phải giảm tiêu thụ muối.
Xin bác sĩ cho biết phải giảm như thế nào và liệu nếu tôi không ăn mặn thì có được không?
Cảm ơn bác sĩ. Nghiêm Toàn- Virginia
Đáp
Thưa ông, Vai trò chính yếu của muối là giúp giữ cân bằng dung dịch chất lỏng ra vào các tế bào. Ngoài ra, muối còn có các vai trò khác như:
– Kiểm soát khối lượng máu, điều hòa huyết áp;
– Duy trì nồng độ acid/kiềm của cơ thể;
– Dẫn truyền tín hiệu thần kinh;
– Giúp cơ thể tăng trưởng;
– Giúp bắp thịt co duỗi;
– Giúp mạch máu co bóp khi được kích thích hoặc dưới tác dụng của kích thích tố.
Thực ra ta không nên và không được loại bỏ muối khỏi món ăn vì cơ thể cần một số lượng tối thiểu. Hơn nữa, dù muốn bỏ cũng chẳng được vì muối có tự nhiên trong nhiều thực phẩm. Nếu vì lý do sức khỏe mà phải hạn chế thì sau đây là vài gợi ý để giảm muối trong thức ăn:
– Nên dùng thực phẩm tươi, giới hạn thực phẩm biến chế, đóng hộp;
– Không cho thêm muối khi ăn;
– Không cho nhiều muối khi nấu thực phẩm. Khi ăn, thấy nhạt thì dùng thêm. Cho muối khi món ăn nấu đã gần chín, như vậy nước xúp sẽ cho cảm giác mặn hơn.
– Các loại thực phẩm ướp muối cần được rửa nhiều lần với nuớc lã để loại bỏ bớt muối trước khi ăn;
– Không để lọ muối trên bàn ăn để tránh bị quyến rũ .
Một số dược phẩm bán tự do cũng có natri: thuốc làm bớt chứng khó tiêu bao tử (loại alkalizer), thuốc ho, thuốc xổ táo bón, thuốc kháng sinh… Do đó, trước khi dùng các loại thuốc này, xin coi kỹ nhãn hiệu và hỏi ý kiến bác sĩ.
Ngoài ra, chúng ta cũng nên cẩn thận khi dùng những món như mù tạt, nước sốt cà chua, dầu giấm, nước chấm thịt nướng, nước tương, xì dầu, bột ngọt và ngay cả món quốc hồn quốc túy nước mắm của mình, vì chúng có khá nhiều natri. Một muỗng canh nước mắm có tới 2000 mg natri.
Trên đây là thiển ý của chúng tôi. Bà có thể hỏi thêm ý kiến các chuyên viên về dinh dưỡng, để biết cách giảm muối trong bệnh cao huyết áp.
Chúc bà nhiều sức khỏe.
NYD