World Cup đang đến gần mỗi ngày, chỉ còn hơn 6 tuần lễ. Không khí đá banh sôi nổi gợi nhớ nhiều tên tuổi một thời. Như Lothar Matthaus thời còn là đội banh Tây Đức vô địch thế giới 1990, hai lần về nhì World Cup 1982, 1986, và vô địch Âu Châu 1980. Như Frank Rijkaard “bức tường đá đen” ở giữa sân của Hà Lan vô địch Âu Châu 1988. Như Dunga vô địch World Cup 1994 cùng với Brazil. Như Didier Deschamps và đội Pháp vô địch World Cup 1998 và quán quân Âu Châu 2000…
Javier Mascherano (trái)
Những hảo thủ này đều có mẫu số chung là thủ giữ vai trò Tiền Vệ Trụ, hay Tiền Vệ Trung Tâm, trong Anh ngữ gọi là “Central/Holding Midfielder”. Họ án ngữ ngay trước cặp trung vệ. Trong đội hình chiến thuật, tiền vệ trụ thường được gọi là cầu thủ “số 6” (number 6) — dù trên sân cỏ không nhất thiết mặc áo #6 (ngược lại, Tiền Vệ Công thường được gọi là cầu thủ #10). Vài HLV thích có 1 cặp tiền vệ trụ chính giữa đội hình tấn công và phòng thủ trong đội hình 4-2-3-1. Những vị khác sắp cặp tiền vệ trụ đứng trung tâm trong đội hình 4-4-2. Cũng có khi đến 3 tiền vệ trụ được tung ra sân cùng lúc trong đội hình 4-3-3, 3-5-2, và gần đây là 4-1-4-1.
Nếu xét về tầm hoạt động, tiền vệ trụ có thể gọi là “buồng phổi” trong đội hình chiến thuật. Họ chịu trách nhiệm rất rộng, từ mép vòng cấm địa đội nhà, đến mép vòng cấm địa đối phương, kể cả 2 biên. Nói về khả năng quan sát thế trận, họ là “trung tâm hành quân”, là nơi điều phối liên lạc, là trái tim của cả đội banh. Tiền vệ trụ các chiếc máy không biết mệt, chuyên càn quét, đoạt banh, cản phá đối phương lên banh, gây rối loạn chiến thuật của địch thủ. Họ giúp giải toả áp lực cho cặp trung vệ. Mỗi khi đối phương tấn công, các tiền vệ trụ luôn lùi về sát lằn vôi vùng cấm địa, gần như hợp với 2 trung vệ lập nên 1 tam giác hoặc tứ giác án ngữ chánh diện khung thành. Họ thường lùi sâu, nhận banh từ hàng hậu vệ, phát động tấn công, tỉa những đường banh trung bình, giúp tiền đạo hoặc tiền vệ công tung lưới. Thỉnh thoảng tiền vệ trụ cũng đá công thành từ xa. Phong độ của tiền vệ trụ thường quyết định liệu đội banh đá có sáng tạo hay không, thế trận giữa sân có bị tràn ngập hay không, vùng cấm địa đội nhà an toàn hay nguy hiểm… Vì vậy, vị trí tiền vệ trụ thường là nơi trấn giữ của những cầu thủ thông minh nhất trên sân. Sau đây là vài tiền vệ trụ đáng chú ý tại World Cup 2014.
Luiz Gustavo – Brazil
Năm nay 26 tuổi, đang đá cho đội VfL Wolfsburg giải Đức Quốc. Gustavo mới được thử sức hồi tháng 6-2013, rồi chiếm đoạt luôn vị trí chánh thức trong đội hình của HLV Luiz Felipe Scolari. Gustavo đá trọn 90 phút trong trận chung kết Confederations Cup 2013 lúc Brazil hạ đậm đương kim vô địch thế giới Tây Ban Nha 3–0, với Gustavo hoàn hảo trong vai trò làm tê liệt tuyến tiền vệ đối phương. Ưu điểm của Gustavo là rất khỏe, kèm người giỏi mà ít bị phạm lỗi. Với anh trong tâm điểm đội hình, Brazil cầm banh càng thêm chắc.
Luiz Gustavo (trái)
Bastian Schweinsteiger – Đức Quốc
Năm nay 29 tuổi, đang đá cho Bayern Munich nhà vô địch giải Bundesliga. Schweinsteiger là một trong những lý do chánh khiến Bayern Munich hùng mạnh bậc nhất thế giới ngày nay. Ưu điểm Schweinsteiger là khả năng đoán bắt thế trận, chạy chỗ tài tình, rồi cản phá đối phương phản công với những cú chùi banh điệu nghệ. Schweinsteiger cũng chuyền banh rất chính xác, ít khi lạc địa chỉ. Anh được gọi vào đội Đức Quốc lần đầu năm 2004, đến năm ngoái đã đủ 100 lần khoác áo đội banh quốc gia. Trong hai năm qua, nhiều lần Schweinsteiger phải chống chọi với chấn thương dai dẳng. Nếu lần World Cup này đôi chân của Schweinsteiger hoàn toàn khỏe khoắn, hàng tiền vệ đội Đức sẽ thuộc vào hàng mạnh nhất giải.
Bastian Schweinsteiger (phải)
Javier Mascherano – Argentina
Năm nay 29 tuổi, đang đá cho Barcelona. Từ nhiều năm nay, đây là chân sút được kể vào hàng những tiền vệ trụ cừ khôi nhất thế giới. Ưu điểm của Mascherano là phong độ rất ổn định, ít có trận nào đá dở. Anh đóng góp nhiều cho sự thành công của Barca trên đấu trường Âu Châu những năm gần đây, vì vậy đã tái ký hợp đồng, tiếp tục ở lại đến năm 2016. Barca muốn giữ chặt Mascherano đến nỗi trong hợp đồng ghi rõ nếu ra đi anh hoặc đội banh tương lai sẽ phải đền bồi $138 triệu tiền phá hợp đồng. Điều xui xẻo cho Mascherano là đội Argentina nhiều tài năng nhưng lại đá hay dở thất thường.
Andrés Iniesta – Tây Ban Nha
Năm nay 29 tuổi, đang đá cho Barcelona, đồng đội của Mascherano. Iniesta chính là chân sút tung lưới Hà Lan trong trận chung kết World Cup 2010 ở Nam Phi, giúp TBN giật cúp vàng vô địch. Iniesta rất khéo léo và là một trong những cầu thủ thông minh nhất, quan sát thế trận nhanh nhạy nhất trong thế hệ cầu thủ hiện nay. Khi anh chơi với phong độ cao nhất, khó có ai khác so bì được.
Andres Iniesta (phải)
Arturo Vidal – Chile
Năm nay 26 tuổi, đang đá cho Juventus của Ý. Đây là cầu thủ bị thất sủng tại Bayer Leverkusen giải Đức Quốc, nhưng từ năm 2011 chuyển về Juventus lại thăng hoa, là mẫu tiền vệ trụ hoàn hảo. Ưu điểm của Arturo Vidal là nhanh như điện và rất khỏe, có thể chạy từ đầu đến cuối trận không nghỉ – nên được khán giả đặt biệt hiệu ‘The Warrior’ (chiến binh). Trong 3 năm rưỡi, Vidal cũng tung lưới vào hàng kỷ lục cho các tiền vệ trụ với gần 60 bàn thắng.
Michael Bradley – Hoa Kỳ
Năm nay 26 tuổi, đang đá cho Toronto FC của giải nội địa MLS (vừa trở về từ AS Roma bên Ý). Bradley còn khá trẻ nhưng dày dạn kinh nghiệm trận mạc, ngày càng tỏ ra chắc chắn trong vai trò đánh chặn, rất hiệu quả khi thu hồi banh và kiểm soát nhịp điệu trận cầu.Đa phần các pha phản công hoặc lên banh của Hoa Kỳ đều qua đôi chân anh. Tiền vệ trụ là vị trí khá yên tâm của HLV Jurgen Klinsmann, vì Hoa Kỳ đang có nhiều tiền vệ trụ giỏi như: Jermaine Jones, Kyle Beckerman, Sacha Kljestan, Mix Diskerud, Maurice Edu, v.v… Trừ khi dính chấn thương, Michael Bradley chắc chắn chiếm 1 trong 2 vị trí tiền vệ trụ chánh thức trong đội hình.
Michael Bradley (áo trắng)
Yaya Touré – Bờ Biển Ngà
Năm nay 30 tuổi, đang đá cho Manchester City giải Premier League của Anh Quốc. Touré là chân sút sáng giá nhất của Phi Châu hiện thời, liên tục 3 năm qua được tôn vinh là cầu thủ xuất sắc nhất châu lục (African Footballer of the Year). Ưu điểm của Touré là cực khỏe, cũng như tìm ra vị trí các cầu thủ bạn, rồi chuyền banh gây sóng gió lập tức trước khung thành đối phương. Yaya Touré còn có biệt tài đá phạt trực tiếp, từng khiến nhiều hàng phòng thủ cười đau khóc hận.
Yaya Toure (phải)
Marouane Fellaini – Bỉ Quốc
Năm nay 26 tuổi, đang đá cho Everton giải Anh Quốc. Trên sân cỏ khán giả dễ dàng nhận ra anh chàng này vì cao lớn 6’4” (1.94 m) lại thêm mái tóc xù khác người. To lớn nhưng không khệnh khạng mà Fellaini lại rất khéo léo, là một trong những tiền vệ trụ có kỹ thuật chùi banh và lấy banh ngay trong chân đối phương tài tình nhất. Anh cũng rất nguy hiểm khi dâng lên tấn công, mùa này đã ghi đến 11 bàn thắng cho Everton. Đội Bỉ có thể là một trong những bất ngờ thú vị nhất tại World Cup 2014, và không thể thiếu đóng góp của Marouane Fellaini.
TTD