Như đã bao lần được hỏi về cách dùng phần mềm Photoshop, tôi luôn thận trọng với chủ trương “Tiên học chụp ảnh, hậu học Photoshop”. Đối với một người chụp ảnh, việc ưu tiên và quan trọng nhất là việc chụp ảnh. Còn những gì bạn làm trong giai đoạn hậu kỳ thì tùy theo từng cá nhân. Với một tấm ảnh bạn đã chụp tốt, bạn có thể dùng Photoshop để “tăng cường” cho nó đẹp hơn. Nhưng khi dùng Photoshop để tạo một “thế giới giả” thì nghệ thuật Nhiếp ảnh không còn là phần chủ yếu nữa; người chụp ảnh chỉ đóng vai trò “thợ chụp ảnh” mà thôi, phần chủ yếu của việc sáng tạo một tác phẩm sẽ do Photoshop phụ trách hết!
Những trường hợp này thường xảy ra trong thế giới Nhiếp ảnh thương mại hơn. Vì mục đích chính của họ là để kiếm tiền, mục đích phụ mới là chụp ảnh. Họ không quan tâm đến chuyện duy trì mức trung thực của tấm ảnh.
Một ví dụ điển hình – tháng vừa qua cửa hàng Target đã tung ra một loạt quảng cáo áo tắm cho mùa Hè sắp tới. Trên trang mạng target.com đã xuất hiện một hình ảnh người mẫu mặc bộ áo tắm Xhilaration 2 mảnh. Điều này lúc đầu cũng thấy bình thường, không gì lạ. Nhưng khi nhìn lại kỹ hơn, bạn sẽ thấy có nhiều khuyết điểm trong ảnh – nhiều cái gọi là “lỗi Photoshop”. [Xem minh họa Hình 2] Một mảnh lớn ở “chiếc quần tắm” của người mẫu bị mất đi; chân trái của người mẫu cũng bị “làm teo” đến độ khi so với chân phải của model thì nhìn giống cây tăm; rồi có những miếng thịt “ngẫu nhiên” nhọn ra từ nách và hông trái của người mẫu; và hai cánh tay của nàng đã bị kéo dài và ốm như kẹo kéo xuống gần tới đầu gối. Hay là Target đã thuê đười ươi làm mẫu??
Hình quảng cáo trên trang mạng của Target. Khi nhìn thoáng qua thì có vẻ bình thường.
Khi nhìn kỹ lại, bạn sẽ thấy những “lỗi Photoshop” trong ảnh (khoanh tròn).
Tấm ảnh này chỉ trong vài ngày đã trở thành viral trên internet, và đã bị bao nhiêu triệu người thấy. Đến khi ban quản lý Target “phát hiện” được thì đã quá trễ. Họ lật đật lấy tấm ảnh xuống và chỉ với một câu xin lỗi “chữa cháy”.
Để chế giễu trường hợp trên, “nữ hoàng sô hài” Ellen DeGeneres đã mời cô người mẫu của Target xuất hiện trên chương trình truyền hình. Người mẫu này đã “mang sẵn” đôi tay giả dài thòn như một “quái nhân”. Chuyện chỉ có ở nước Mỹ, và Target cũng hết nước để “chữa thẹn” được!
Trước tiên, việc dùng Photoshop để thay đổi nội dung ảnh là một điều thiếu lương tâm nghề nghiệp và thiếu thành thật. Thứ nhì, nếu đã làm một điều quấy thì đừng nên để “lòi tẩy”. Trường hợp Target phạm hai lỗi trên quá nặng đã gây ra nhiều thiệt hại cho họ: món hàng (đồ tắm) nói trên đã bị “rút lui” và không còn được bán nữa (thiệt thòi 1 nhỏ nhoi), danh tiếng và uy tín của họ đã bị ảnh hưởng nặng nề (thiệt thòi 2 to lớn hơn nhiều).
Nhưng vấn đề những tấm ảnh hoàn hảo đẹp mắt chúng ta thường thấy trong kỹ nghệ quảng cáo đang có cơ may sẽ trở thành một chuyện “thời xưa”.
Một dự luật liên bang mang tên “Luật 2014 Sự thật trong Quảng cáo”, được đưa ra bởi Nghị sĩ tiểu bang Florida Ileana Ros-Lehtinen vào ngày 27 tháng 3. Dựa theo dự luật này, những hình ảnh mà thay đổi chiều cao và trọng lượng của chủ thể và những đặc điểm như đụn mỡ, nét bắp thịt, nếp nhăn, hoặc nước da, xuyên tạc và lừa đảo người mua sản phẩm. Dự luật không cấm những lãnh vực khác của việc “tô điểm ảnh” như, làm bầu trời xanh hơn hoặc làm phẳng những nếp gấp trên quần áo.
Before After photoshop
Lần sau, khi bạn nghĩ tới chuyện “phá ảnh” bằng Photoshop, xin hãy thận trọng vì… chơi dao có ngày đứt tay.
AN