Oklahoma nằm trong đới ôn hòa, khí hậu lục địa. Phần lớn lãnh thổ tiểu bang nằm trên một vùng gọi là Hành lang bão tố (Tornado Alley) kéo dài từ S. Dakota xuống Texas, nơi thường hay xảy ra những trận lốc xoáy dữ dội. Đây là nơi hội tụ của các luồng không khí khác nhau là luồng không khí lạnh từ phía bắc thổi xuống, luồng không khí ấm và ẩm từ vịnh Mexico thổi lên và luồng không khí khô nóng từ sa mạc phía tây thổi sang, khiến thời tiết Oklahoma luôn biến động và rất khó dự đoán.
Lốc xoáy kinh hoàng tàn phá tại thị trấn Moore, Oklahoma hồi 21/5/2013
Chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình ngang qua thành phố Oklahoma lúc trời đã xế chiều. Thời tiết mùa xuân thật mát mẻ nhưng ánh nắng nhạt nhòa do ảnh hưởng của những đám mây mù từ xa vùng Tây Bắc Colorado. Theo dự trù, chúng tôi sẽ ăn tối tại Bricktown nằm ngay trung tâm downtown Oklahoma City. Đó là một nơi có nhiều món ăn hấp dẫn kể cả lịch sử lâu đời mà tôi có thể giới thiệu với các bạn trên tuyến đường đi miền Trung Tây. California nơi các bạn sống có quá nhiều cảnh đẹp. Còn vùng đất này, trên đường 35 đi Nebraska chẳng có thứ gì ngoài những đồng cỏ mênh mông. Thế nhưng chúng tôi buộc phải hủy bỏ ghé Bricktown vì trời có thể mưa và dông tố bất ngờ.
Bricktown tại downtown Oklahoma, một điểm hấp dẫn của dân thành phố
Tôi biết đến Bricktown hơn hai năm trước khi về dự buổi ra mắt hệ thống franchise Báo Trẻ tại Oklahoma nên có dịp lang thang downtown tìm hiểu Oklahoma ngoài những đồng cỏ, còn có gì khác nữa. Bricktown đẹp không kém những thành phố cổ của Châu Âu và đóng vai trò quan trọng trong đời sống thương mại của Oklahoma. Trước năm 1890, đấy là một doanh trại của quân đội, sau này được bán lại cho các nhà buôn và họ biến thành khu vực chuyên kinh doanh ở Oklahoma. Từ khi Oklahoma City trở thành điểm nối trung chuyển của hàng hóa trên những tuyến xe lửa về miền Tây, thành phố đã càng phát triển hơn. Những khu phố thương mại ở đây xây theo kiểu thành phố Châu Âu, toàn một màu gạch đỏ rực. Những khung cửa sổ, cửa ra vào trang trí rất đặc trưng, vì thế người ta gọi nó là Bricktown. Sau hơn một trăm năm tồn tại, vị thế của thành phố nhỏ này bị khu downtown sầm uất với những tòa nhà chọc trời tước đoạt mất. Bricktown dần bị quên lãng, nhưng vào năm 1990, người ta bắt đầu dự án khôi phục lại khu này và bây giờ nó trở thành một địa điểm không thể thiếu trong đời sống người dân thành phố.
Lý do tôi chọn Bricktown để giới thiệu với các bạn tôi chẳng qua là vì ai cũng muốn đi San Antonio cho biết River Walk. Tiếc một điều chúng tôi không có thời gian và hơn nữa là River Walk ngược đường về phương Nam, trong khi lộ trình chúng tôi là đi lên phương Bắc, dọc theo hành lang bão tố của miền Trung Tây. Bricktown cũng có một dòng kênh chảy ngang qua khu phố cổ được nạo vét và bây giờ biến thành một dòng sông xanh. Trong một chiều êm đềm, những chiếc taxi nước – một loại thuyền chở du khách lướt nhẹ trên dòng kênh. Các dãy phố cổ xưa kia đã trở thành những nhà hàng, phòng tranh nghệ thuật, cửa hàng bán đồ lưu niệm, hộp đêm, quán cà phê có mái hiên mà người ta chỉ có thể tìm thấy ở Châu Âu. Đến đây có thể lắng nghe tiếng dương cầm, tiếng suối róc rách và đón những cơn gió nhè nhẹ xao động dòng kênh xanh trong tiết trời mùa xuân, ngắm nhìn những dãy phố bằng gạch thô xưa cũ làm ta liên tưởng tới Amsterdam cổ kính của Hà Lan.
Tương tự mô hình dùng dòng kênh làm du lịch không chỉ có ở San Antonio, trong downtown New Orleans, Louisiana cũng có một điểm như vậy. Hay như tại trung tâm Irving, Texas, thành phố dựng nên một điểm cho taxi water hoạt động làm nơi cho du khách vui chơi. Vì thế tôi không ngạc nhiên khi mấy người bạn đi dạo khu Cowtown, Fort Worth lại có ý tưởng như những nhà kiến trúc đô thị, tự hỏi sao thành phố không xây dựng bên dòng sông Trinity ranh giới “Nơi phía Tây bắt đầu” làm thành một khu River Walk. Ý tưởng hay nhưng không thể suy nghĩ theo lối “thấy người ta ăn khoai vác mai đi đào”. Bởi chẳng có điểm gì thu hút sự quan tâm ngoài chuyện đi dạo, ăn uống. Một khu du lịch hấp dẫn phải có những công trình làm điểm nhấn, chẳng hạn những khu lịch sử kiến trúc được bảo tồn hay những pháo đài một thời oanh liệt. River Walk tại Irving là một thất bại theo kiểu mô hình du lịch trên kênh rạch.
Xe chúng tôi giống như con ngựa bất kham đang lồng lộn trên thảo nguyên ngoại vi Oklahoma bỗng trở nên ngoan thuần phóng chậm chậm qua thị trấn Moore trong cảnh xe cộ chen chúc vì phía trước có một tai nạn giao thông. Chúng tôi không phải những con người đi du ký mà chính xác là mấy con ngựa vừa đi vừa hí ngang qua thị trấn Moore được xây dựng lại như lúc trước Tháng Năm năm vừa qua phải hứng chịu một cơn lốc xoáy kinh hoàng cướp đi gần trăm sinh mạng và xé tan hàng ngàn nhà cửa. Mấy người bạn sống tận bờ Tây nhao nhao nhớ lại cảnh thị trấn Moore điêu tàn được chiếu trên truyền hình như thể mới xảy ra ngày hôm qua, thế mà hôm nay lại được xây dựng lại một cách nhanh chóng. Lo gì, bảo hiểm đền bù, nhà nước hỗ trợ, có tiền dựng xây thế nào chẳng được.
Hằng năm Oklahoma phải hứng chịu hơn năm mươi cơn lốc xoáy
Nhưng điều quan trọng không lấy lại được chính là sinh mạng con người. Hình ảnh cô giáo tiểu học gốc Việt Jennifer Đoàn, người hùng trong cơn bão trở thành tâm điểm bàn tròn trên xe khi các bạn nghe tôi nhắc đến một chi tiết thú vị vài tháng sau ngày xảy ra cơn lốc kinh hoàng đánh trúng ngay Trường tiểu học Plaza Towers nơi cô đang dạy. Cô giáo đã dùng thân mình che chở cho các học sinh trong lớp. Toàn thân băng bó thương tích và nói rất khó khăn, cô kể với các phóng viên đài CNN trong tiếng khóc nghẹn ngào về giây phút thiên tai bất ngờ ập đến và cho đến khi cô dùng tay chân và thân che chở cho các học sinh trong lúc bảo các em phải giữ bình tĩnh, hy vọng có người đến cứu thoát khỏi đống đổ nát chôn vùi. Nhưng sự quả cảm của một người phụ nữ nhỏ bé bất lực trước sức mạnh hung hãn của thiên tai. Hôm sau ở bệnh viện cô mới được biết có đến bảy trong số 20 học sinh của cô đã ra đi vĩnh viễn. Nhưng ít ai biết trong lúc đó cô đã mang thai mấy tháng. Sau khi sinh em bé, cô đặt tên cho đứa con trai bằng chính cái tên của em học trò chết dưới đống đổ nát bên cạnh cô. Nicolas cái tên đẹp của một thiên thần quan thầy trẻ em trong ngày lễ Giáng sinh.
Cô giáo anh hùng Jennifer Đoàn đặt tên cho đứa con trai mới sinh là Nicolas để tưởng nhớ em học sinh của cô đã chết trong trận lốc xoáy đánh trúng vào trường tiểu học Plaza Towers tại thị trấn Moore
Cảm giác hôm qua thật ngậm ngùi phân ưu với những mất mát và sự ra đi của những đứa trẻ, Oklahoma vẫn chỉ là một địa danh trên như bao thành phố miền Trung Tây có thể gánh chịu những cơn lốc xoáy bất ngờ trong mùa dông tố thường xuyên xảy ra trên hành lang Trung Tây từ Tháng Ba đến Tháng Chín. Riêng Oklahoma không khác gì cái đáy phễu của hành lang bão tố, mỗi năm trung bình phải hứng chịu hơn năm mươi cơn lốc xoáy, một trong những nơi có tỉ lệ cao nhất thế giới. Khí hậu Oklahoma thường xuyên khô hạn, phía Tây Bắc Oklahoma có 4 dãy núi chính: dãy núi Ouachita, dãy núi Arbuckle, dãy núi Wichita và dãy núi Ozark. Đây là vùng cao nguyên trung tâm nước Mỹ, vùng miền núi duy nhất nằm giữa dãy núi Rocky và dãy núi Appalachian. Đó là lý do tại sao Oklahoma có năm trăm con sông đào được đặt tên, và hai trăm hồ nước được tạo ra bởi các đập. Oklahoma có số lượng hồ chứa nhiều nhất toàn liên bang trữ nước cho mùa khô hạn. Bên cạnh sự đa dạng về địa hình, Oklahoma có tới hơn mười vùng sinh thái khác nhau. Thời tiết thay đổi bất thường khó đoán.
Xe chúng tôi hướng về Wichita kiếm gì ăn tối cho hết số tiền thắng bạc. Đám mây u ám càng lúc càng trở nên đậm hơn và có cả vài tia sét sau lưng chúng tôi lóe sáng trên nền trời. Dông. Không thể biết nó ập đến lúc nào mà không báo trước. Ngay cả những người làm công việc theo dõi khí tượng chỉ có khả năng dự đoán được một phần không hoàn toàn biết trước chuyện gì sẽ xảy ra. Xe chúng tôi phóng ào ào trên xa lộ hai bên toàn là đồng cỏ ngút ngàn, có lúc vượt quá tốc độ để mong mau đến thành phố mà chẳng sợ cảnh sát phục kích từ trong các bụi rậm. Bây giờ xe chúng tôi chẳng khác nào con ngựa chứng phi điên cuồng trên thảo nguyên. Mặc cho gió rầm rập bên tai, mặc cho dải gió giật làm xe chao đảo. Sau một hồi chống chọi với mây dông. Dông tố sau lưng dường như giảm bớt chuyển hướng về phương Nam. May quá, chúng tôi dần dần cách xa theo đường phương Bắc.
Cuối cùng chúng tôi không thể đợi đến Wichita. Dòng xe trên xa lộ 35 biến đi đâu mất khiến chúng tôi hoang mang. Bên đường biển quảng cáo Cowboy Travel Plaza còn chừng năm dặm nữa. Chúng tôi thay đổi quyết định, ghé vào đây nghỉ ngơi, ních cho no bụng để chuẩn bị lái một lèo thẳng đến Lincoln trong sáu tiếng.
Tuyến đường xa lộ 35 là hành lang bão tố miền Trung Tây
TN