Hôm Chúa Nhật vừa qua 25-5-2014, 36 triệu cử tri Ukraine đã đi bầu tân Tổng Thống. Ghi nhận tại chỗ, miền tây Ukraine thân Tây Phương dân chúng đi bỏ phiếu ồ ạt, trong khi miền đông Ukraine thân Nga lại rất ít người bầu cử. Bầu cử này để chọn người thay thế ông cựu Tổng Thống thân Nga đã bị Quốc Hội phế truất cuối năm ngoái (dẫn đến việc nước Nga thôn tính bán đảo Crimea của Ukraine và bất ổn còn kéo dài đến nay).
Kết quả ứng cử viên tỷ phú, Petro Poroshenko, dẫn đầu. Tổng Thống tân cử Poroshenko là tỉ phú chủ nhân một đại công ty sản xuất kẹo Chocolat, lập trường thân Phương Tây. Ngay khi vừa thắng cử, ông Petro Poroshenko cho biết mối bang giao với Liên Âu là ưu tiên hàng đầu của chánh phủ ông. Đáng tiếc là chỉ một ngày sau bầu cử, vào Thứ Hai đầu tuần đã xảy ra giao tranh dữ dội tại thị trấn biên giới Donetsk, ở phía đông Ukraine. Các đơn vị quân đội nổ súng tấn công các tay súng người Nga của phe nổi dậy đòi ly khai, gia nhập nước Nga, vốn lâu nay chiếm cứ phi trường Donetsk. Cuộc giao tranh đẫm máu, đã có thương vong tuy chưa có con số chính xác.
Tổng Thống tân cử Petro Poroshenko trong phòng phiếu.
Hữu khuynh lên thanh thế tại Âu Châu
Từ 22 đến 25-5-2014, gần 400 triệu cử tri khối Liên Âu gồm 28 quốc gia cũng đi bỏ phiếu bầu Nghị Viện Âu Châu, gồm cả thảy 751 ghế đại diện. Kết quả là một cuộc “động đất” chánh trị, với sự thắng thế bất ngờ của các đảng phái cực hữu, cổ súy chủ nghĩa dân tộc, bài di dân. Đồng loạt các đảng hữu khuynh giành thêm nhiều ghế tại Anh Quốc, Đan Mạch, Áo… Các phe thiên hữu hoặc thiên tả nhưng có phần trung dung hơn vẫn chiếm đa số ghế tại Nghị Viện Âu Châu, nhưng các đảng cực hữu lên thế lực đáng kể sau kỳ bầu cử này.
Đặc biệt tại Pháp, đảng cực hữu Mặt Trận Quốc Gia National Front Party lần đầu tiên trong lịch sử thắng bầu cử toàn quốc. Đảng này giành gần 25% số phiếu, trong khi đảng UMP (hữu khuynh, của cựu Tổng Thống Nicolas Sarkozy) thu 20% và đảng Xã Hội (tả khuynh, của đương kim Tổng Thống Francois Hollande) chỉ được 14% phiếu bầu. Như vậy, Mặt Trận Quốc Gia cực hữu sẽ chiếm đa số trong phái đoàn 74 ghế đại diện Pháp Quốc tại Nghị Viện Âu Châu khóa tới.
Lãnh tụ phe hữu khuynh Marine Le Pen (giữa) vừa thắng lớn trên chánh trường Pháp Quốc. ẢNH ERNEST MORALES/FLICKR
Thái Lan những ngày sau đảo chánh
Tình hình Thái Lan không có vẻ gì sáng sủa hơn sau một tuần lễ phe quân đội đảo chánh. Quân đội Thái nay chiếm giữ những vị trí quan trọng trong thủ đô Bangkok và kiểm soát gắt gao các cơ quan truyền thông. Hôm Thứ Bảy cuối tuần, nhóm tướng lãnh cầm đầu đảo chánh tuyên bố vẫn tiếp tục quản thúc cựu nữ Thủ Tướng Yingluck Shinawatra, các thành viên nội các, và vài chục chánh khách mọi bên trong thời gian họ “suy nghĩ” và tìm kiếm giải pháp cho quốc gia.
Dư luận quốc tế nói chung bi quan về các diễn biến tại xứ Thái, xem như một bước lùi của nền dân chủ non trẻ. Hoa Kỳ đã hủy bỏ nhiều liên lạc cấp chánh phủ. Uy tín của Thái Lan như một thiên đường du lịch và du lịch y học (vừa đi chơi vừa chữa bịnh) giá cả phải chăng, có thể cũng bị ảnh hưởng ít nhiều, khó lường di hại về sau.
Một nhóm dân chúng biểu tình chống đảo chánh trước tiệm McDonalds ở Udon. ẢNH PIC.TWITTER.COM/5IDNFGPUG7 #THAICOUP
Princess Tower
UAE (Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất) là quốc gia Hồi Giáo xuất cảng dầu hỏa cường thịnh vào hàng thứ nhì tại Trung Đông (chỉ sau Saudi Arabia), có tổng sản lượng quốc gia GDP đến $377 tỉ dù dân số chỉ 9.2 triệu người (CHXHCNVN dân số gần trăm triệu có GDP là $138 tỉ). Thủ đô UAE Abu Dhabi được ca ngợi là thành phố vương giả nhất thế giới, nhưng thành phố lớn nhất lại là Dubai. Nơi đây có toà tháp “Princess Tower” cao 414 m (khoảng 1,350ft) với 101 tầng lầu, là cao ốc gia cư (khác cao ốc thương mại) cao nhất thế giới. Mới đây, anh chàng người Nga Alexander Remnev, 19 tuổi, đã rủ bạn trèo lên tới đỉnh rồi tự chụp hình “selfie”… làm kỷ niệm. Ảnh Caters News
Cannes Film Festival
Ngày hội điện ảnh Cannes về uy tín có lẽ chỉ thua giải Oscar và Golden Globe. Cannes Festival lần thứ 67 vừa tổ chức tại thành phố biển miền nam Cannes, nước Pháp, đã kết thúc sau 12 ngày trình chiếu nhiều thể loại phim, trong đó có phim tài liệu, trên khắp thế giới. Bộ phim Thổ Nhĩ Kỳ ‘Winter Sleep’ (tạm dịch “Giấc ngủ mùa đông”) giành các giải cao trọng nhất. Tuy nhiên, Cannes Festival không chỉ nổi tiếng vì phim ảnh mà còn là dịp thăng hoa thời trang — với nhiều tên tuổi siêu sao rực rỡ trên thảm đỏ, như thấy trong các hình bên.
Cate Blanchett.
Uma Thurman.
Lễ Memorial Day 2014
Thứ Hai đầu tuần là Lễ Chiến Sĩ Trận Vong (Memorial Day) tại Hoa Kỳ. Đây là một ngày lễ quốc gia cấp liên bang (National/Federal Holiday). Đây là dịp dân chúng bày tỏ tưởng nhớ đến những chiến binh Hoa Kỳ đã bỏ mình trên chiến trận xưa nay. Hôm Chúa Nhật, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama bí mật bay sang Afghanistan, tặng nhiều binh sĩ Hoa Kỳ đang đồn trú tại đây một cuộc thăm viếng bất ngờ. Dịp này, TT Obama tái cam kết Hoa Kỳ sẽ bảo vệ đồng minh Afghanistan cho dù binh sĩ Hoa Kỳ sẽ chấm dứt nhiệm vụ tác chiến vào cuối năm nay. Hiện quân lực Afghanistan càng lúc càng đảm nhận sứ mạng tác chiến nhiều hơn trước, thay chân binh sĩ Hoa Kỳ giờ chỉ giữ vai trò cố vấn.
ẢNH EVAN VUCCI / AP
Bé Bonnie Fuist cư dân Illinois đi thăm ông nội, một cựu binh chiến cuộc Triều Tiên và Việt Nam, lần đầu tiên dịp lễ Memorial Day năm nay.
Bàn cờ thế trên Biển Đông
Có một sự kiện khá lạ trong cuộc họp báo ngày Thứ Sáu 23-5-2014. Đại diện “Bộ Ngoại Giao” của Hà Nội đã tuyên bố công hàm Phạm Văn Đồng 1958 là… vô giá trị. Lâu nay Hà Nội thường né tránh nhắc tới văn bản này. Trong đường “binh” mới nhất, Hà Nội nói Hoàng-Trường Sa thuộc chủ quyền quốc gia Việt Nam Cộng Hòa thể theo Hiệp định Geneve 1954, nên không dính dáng gì đến công hàm Phạm Văn Đồng. Biện luận dù kiểu mới cũng không xóa được thực tế Phạm Văn Đồng “tán thành” tuyên bố chủ quyền của Trung cộng trên cả Biển Đông, bao gồm Hoàng-Trường Sa.
Tư lịnh Thái Bình Dương, Đô đốc Samuel Locklear.
Có những tín hiệu hai cường quốc Hoa Kỳ và Nhật Bổn chủ động tiếp cận nhà cầm quyền Hà Nội. Đô đốc Samuel Locklear, Tư lịnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Hoa Kỳ – vừa lên tiếng muốn gia tăng giao hảo quân sự với Việt Nam. Tòa Bạch Ốc cũng đã tuyên bố ủng hộ giải pháp pháp lý mà Việt Nam đang dùng trong cuộc đương đầu với giàn khoan Trung cộng tại Trường Sa. Hoa Kỳ đang cân nhắc viện trợ cho Việt Nam $18 triệu trong năm tài khóa tới để cải tiến cường lực lực lượng tuần tra duyên hải.
Thủ Tướng Nhật Bổn Shinzo Abe cũng vừa tiếp kiến sứ giả đặc biệt của Hà Nội là “Phó Thủ Tướng” Vũ Đức Đam tại Tokyo. Dịp này, ông Abe không tiếc lời đả kích Trung cộng đã đơn phương đặt giàn khoan trên biển Việt Nam. Và trong vài tuần nữa, Ngoại Trưởng Nhật Bổn Fumio Kishida dự định sang Việt Nam. Chuyến công du có thể đẩy nhanh tiến trình Nhật cung cấp tàu tuần tra cho lực lượng tuần tra duyên hải của Việt Nam.
Đây là những nước cờ bất lợi cho Trung cộng. Bắc Kinh muốn độc chiếm Biển Đông, giảm thiểu ảnh hưởng của Hoa Kỳ. Nhưng các nước cờ liều lĩnh, lớn lối của Trung cộng dường như đang tạo phản ứng ngược.
Thủ Tướng Shinzo Abe (phải) và sứ giả của Hà Nội Vũ Đức Đam.
Ngày này trong lịch sử
– Ngày 28-5-1533. Cách nay 481 năm. Tổng Giám Mục Anh Quốc công nhận cuộc hôn nhân giữa Hoàng Đế Henry VIII và Anne Boleyn là hợp lệ. Ngược lại, Tòa Thánh Vatican bác bỏ vì vẫn xem Hoàng Hậu đầu tiên Catherine of Aragon là người phối ngẫu chánh thức của nhà vua. Vì bất đồng này mà từ đó Anh Giáo ly khai khỏi Công Giáo La Mã. Cho tới ngày nay, Anh Giáo vẫn là một Giáo hội biệt lập mặc dù đã có nhiều nỗ lực hàn gắn, và nghi lễ của Anh Giáo cũng khá tương tự như Công Giáo.
– Ngày 29-5-1988. Cách nay 26 năm. Tổng Thống Hoa Kỳ Ronald Reagan bắt đầu chuyến công du đầu tiên đến Nga sô cũ. Ông đáp xuống Moscow họp thượng đỉnh với lãnh tụ Nga sô lúc đó Mikhail Gorbachev. Nỗ lực này góp phần vào kết quả giải thể Nga sô và chủ nghĩa cộng sản trên toàn cõi Âu Châu chỉ một thời gian ngắn sau đó. Từ chỗ là cựu thù cay đắng trong cuộc Chiến Tranh Lạnh (Cold War), Hoa Kỳ và nước Nga mau chóng xích lại gần nhau. Năm 1994, Hoa Kỳ tuyên bố không còn sắp xếp chĩa các đầu đạn hạch tâm vào các mục tiêu trên lãnh thổ nước Nga.
Tổng Thống Ronald Reagan bắt tay một thiếu niên Nga trên Quảng Trường Đỏ Moscow.
– Ngày 30-5-2011. Cách nay 3 năm. Đức Quốc đơn phương tuyên bố họ từ bỏ chánh sách nguyên tử năng, sẽ lần lượt gỡ bỏ các cơ sở sản xuất năng lượng trong vòng 11 năm kế tiếp, và chuyển dần sang các nguồn năng lượng. Quyết định này của người Đức có thể chịu ảnh hưởng ít nhiều từ thảm họa sóng thần phá hủy cơ sở nguyên tử năng của Nhật tại Fukushima.
– Ngày 1-6-1926. Cách nay 88 năm. Nữ minh tinh màn bạc Marilyn Monroe chào đời. Monroe là một trong những siêu sao điện ảnh lừng danh nhất xưa nay, và là biểu tượng của thời hoàng kim của kỹ nghệ điện ảnh thời thập niên 1950. Nhưng Marilyn Monroe cũng là một người hồng nhan bạc phận, sớm qua đời đang tuổi xuân sắc 36. Marilyn Monroe là một tên tuổi để lại vô số hình ảnh, cũng như gợi cảm hứng cho hằng trăm, hằng ngàn đầu sách viết về cuộc đời sóng gió của bà, nhất là những cuộc tình với Marlon Brando, hoặc 2 anh em nhà Kennedy.
Tổng Thống Hoa Kỳ John F. Kennedy (giữa) và em trai Robert Kennedy (trái) đều có thể từng là tình nhân của Marilyn Monroe (thứ hai từ trái).
– Tổng Thống Nam Hàn bổ nhiệm cựu Thẩm Phán Tối Cao Pháp Viện Ahn Dae-Hee làm tân Thủ Tướng. Cựu Thủ Tướng từ chức sau vụ chìm phà Sewol 16-4-2014.
– Công du Canada mới đây, Thái tử Charles của Hoàng Gia Anh Quốc đã ví Tổng Thống Nga Putin với Hitler, gây ra một vụ khủng hoảng ngoại giao nho nhỏ. Chính cựu Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton cũng từng ví von tương tự sau khi Nga thôn tính Crimea của Ukraine.
– Bảo vệ an ninh cho Nguyên thủ quốc gia, đặc biệt trong trường hợp Hoa Kỳ, là sứ mạng gian nan, nhưng cũng là một công việc có nhiều thời điểm bất ngờ độc đáo, như viên cảnh vệ Mật Vụ Hoa Kỳ (Secret Service) theo bảo vệ Tổng Thống Obama diễn thuyết tại 1 tiệm Walmart tại Mountain View, California hai tuần trước.
ẢNH BRENDAN SMIALOWSKI / AFP – GETTY IMAGES
– Liên Hiệp Quốc ngày càng thêm quan ngại cho tình hình chiến sự tại Syria. Đến nay, hơn 6 triệu rưỡi người đã phải di tản lánh nạn. Trong khi đó, nước Nga khăng khăng dùng quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an LHQ để ngăn cản những biện pháp quốc tế trừng phạt Syria.
– Năm qua, di dân nhập cư vào Đức tăng 38%. Chỉ riêng năm 2012, có gần 400,000 người nhập cư. Đức Quốc hiện chỉ đứng sau Hoa Kỳ về thành tích thu hút di dân ôm mộng đổi đời, qua mặt hai quốc gia trước đây từng “thiên đường” cho di dân: Canada và Úc Châu.
– Nữ khoa học gia Dương Nguyệt Ánh, chuyên gia hàng đầu Ngũ Giác Đài trong nhiều năm, từng diễn thuyết hữu ích đặc biệt cho giới trẻ Việt lưu vong. Trẻ xin giới thiệu tại baotreonline.com/articles/duong-nguyet-anh
– Các cuộc phản kháng Trung cộng hiện nay nhắc nhớ Tạ Phong Tần (trái), một cộng tác viên của Trẻ, cũng từng xuống đường bài Tàu – một trong những lý do TPT bị Hà Nội giam cầm đến nay.
