Ngày thứ Hai tuần qua là lễ Memorial Day ở Mỹ. Đây là một ngày nghỉ lễ toàn quốc, đa số dân chúng không tới các nghĩa trang để viếng mộ tử sĩ mà thường dùng ba ngày cuối tuần này để nghỉ ngơi, vui chơi giải trí và nướng BBQ ăn ngoài trời… Xin nhắc lại một số ý nghĩa và dữ kiện mà có thể chúng ta nên chú ý tới trong dịp này:
– Có gì khác biệt giữa ngày Memorial Day và Veterans Day?
Hai ngày lễ này tuy thường dễ bị lẫn lộn với nhau, nhưng thực ra khác biệt. Memorial Day (Ngày Chiến sĩ Trận vong) được cử hành vào Thứ Hai cuối cùng của Tháng Năm, tưởng niệm và tôn vinh những quân nhân đã hy sinh mạng sống để phục vụ quốc gia, đặc biệt là những người đã tử trận trong cuộc chiến hoặc chết do vết thương từ chiến trường. Còn Veterans Day (Ngày Cựu Chiến Binh), cử hành vào ngày 11 tháng 11, để cảm tạ và tôn vinh TẤT CẢ những người đã phục vụ quân đội trong danh dự, cả trong thời chiến cũng như thời bình. Nói chung là Veterans Day cốt ý tri ân những cựu chiến binh CÒN ĐANG SỐNG vì những đóng góp của họ trong công cuộc bảo vệ an ninh quốc gia.
– Từ phong tục trang trí hoa, vòng hoa và cờ trên các mộ phần chiến binh, nên ngày này từ lâu được gọi là Decoration Day (Ngày Trang Hoàng), và tên này được duy trì cho mãi tới sau Thế Chiến thứ II. Còn tên Memorial Day đã có từ năm 1882, nhưng luật Liên bang quy định danh xưng chính thức là vào năm 1967.
– Dịp nghỉ cuối tuần Memorial Day năm 1988, có khoảng 2,500 xe mô tô xếp hàng chạy vào Washington D.C. để lôi kéo sự chú ý của công chúng về số phận những quân nhân tham chiến tại VN mất tích hoặc còn bị giam cầm. Đây là cuộc họp mang tên Rolling Thunder rally lần đầu tiên. Năm 2002 số mô tô tham dự đã lên tới 300 ngàn, nhiều người trong số này là cựu chiến binh. Năm 2005 số người tham dự đạt tới nửa triệu.
Rolling Thunder là tên lấy từ B-52, loại pháo đài bay trải thảm bằng bom đã tham dự cuộc chiến Việt Nam. Cuộc tụ hội ngày Chủ nhật 24 vừa qua của nhóm này là Rolling Thunder XXII. Tổ chức này dùng số La mã làm thứ tự cuộc tụ hội, chẳng khác số dùng trong các trận Super Bowl.
– “Nơi đây an nghỉ trong danh dự một chiến sĩ Hoa Kỳ chỉ có Thượng Đế mới biết tên.” Đó là dòng chữ ghi trên ngôi Mộ Chiến sĩ Vô danh tại Nghĩa trang Quốc gia Arlington, trong đó di hài của một quân nhân trong Thế Chiến I được chôn cất ngày 11 tháng 11 năm 1921. Một số di thể của chiến sĩ vô danh thời Thế Chiến II và Chiến tranh Triều Tiên sau đó được chôn thêm vào Memorial Day 1958.
Năm 1984, 6 chiếc xương của một quân nhân Mỹ tham chiến tại Việt Nam được đưa vào mộ trong một nghi lễ cảm động do Tổng Thống Ronald Reagan chủ trì. Do thúc đẩy của báo chí, 14 năm sau xương của quân nhân Mỹ này đã được xác định bằng DNA và được đưa ra khỏi mộ, không còn vô danh nữa, mà được biết là của một phi công Mỹ bị bắn hạ tại Việt Nam năm 1972.
– Tuy ngày Memorial Day không có quy định nào về hình thức các nghi lễ nhưng đã duy trì một số tập tục: Trong ngày này cờ Mỹ được treo ở nửa cột cho đến trưa, sau đó được kéo lên đỉnh cho đến lúc mặt trời lặn.
– Năm 2000, Quốc hội lập ra Phút Mặc niệm Toàn quốc (National Moment of Remembrance) để mọi người dân Mỹ ngưng mọi công việc trong một phút đúng vào lúc 3 giờ chiều, coi như là một động tác biểu hiện tình đoàn kết quốc gia. Sở dĩ 3 giờ chiều được chọn vì “đây là thời điểm đa số người Mỹ vui hưởng tự do của họ trong ngày lễ nghỉ.”
PN