Chào bác sĩ. Chúng tôi vẫn nghe thấy các nhà chuyên môn dinh dưỡng khuyên nên ăn nhiều chất xơ vì các chất này có nhiều ích lợi cho sức khỏe. Bác sĩ có thể cho chúng tôi biết về các ích lợi này cũng như ăn bao nhiêu để có các ích lợi đó. Xin cảm ơn bác sĩ. Đinh Anh Thái
Đáp
Thưa ông Thái.
Chất xơ là một hỗn hợp carbohydrates nằm trong màng tế bào của thực vật.
Có 2 loại chất xơ:
– Loại không hòa tan trong nước có trong các loại hạt nguyên trạng, vỏ các loại hạt, rau, trái cây. Các chất này hút rất nhiều nước.
– Loại hòa tan trong nước có trong rau trái, gạo đỏ, yến mạch oats, lúa mạch (barley).
Nói chung, chất xơ có nhiều trong:
– Lá xanh của các loại rau. Cuống lá có nhiều xơ hơn rễ và củ;
– Thực vật tươi, không chế biến.
– Vỏ các loại hột và vỏ rau trái cây.
– Hạt nảy mầm (như giá đậu).
Các chất này đều không được tiêu hóa và có rất ít giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên khi ăn vào thì chất xơ có một số tác dụng tốt được nhiều người tin theo và khoa học thực nghiệm cũng phần nào đồng ý. Chẳng hạn như:
– giúp đại tiện thông suốt, ngăn ngừa ung thư ruột già;
– giảm bệnh tim mạch qua việc giảm chất béo xấu LDL, tăng chất béo tốt HDL;
– bình thường đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường;
– giảm mập phì vì ăn vào mau no mà cũng không có chất béo động vật và
– giảm rủi ro ung thư vú bằng giảm estrogene trong cơ thể…
Mặc dù chất xơ được coi như món quà thiên nhiên mà Thượng Đế tặng cho loài người để tăng cường sức khỏe, như lời bác sĩ Denis Burkitt nói cách đây từ hơn 30 năm, nhưng hầu như chúng ta không tận dụng món quà đó.
Theo các nhà chuyên môn, mỗi ngày nam giới nên tiêu thụ 30gr, nữ ít hơn: 21gr chất xơ. Tuy nhiên nhiều người chỉ ăn rất ít. Có lẽ nhiều người thấy rằng sự ích lợi của chất xơ mới chỉ được biết tới qua kết quả quan sát cách ăn uống của dân chúng, trên các thử nghiệm chứ chưa được khoa học chứng minh.
Trong khi đó, theo thống kê, quý vị lão trượng dường như biết tới công dụng của chất xơ cho sức khỏe nên rất năng dùng. Đó là nhờ ở kinh nghiệm của tuổi già. Cho nên các vị này dùng nhiều rau, trái cây để có nhiều chất xơ ngõ hầu sức khỏe được tốt lành hơn.
Mấy điều nên nhớ khi định dùng thêm chất xơ:
– Coi xem mình cần ăn bao nhiêu mỗi ngày rồi tăng dần dần chứ không nên ăn quá nhiều ngay từ lúc ban đầu.
– Nhớ uống thêm nước vì chất xơ hút nước rất mạnh.
– Dùng vừa đủ với nhu cầu.
– Nên ăn nhiều loại chất xơ khác nhau.
Hy vọng các góp ý trên đây giúp ông Thái cũng như quý vị độc giả hiểu rõ ích lợi của chất xơ và dùng nhiều hơn trong các bữa ăn.
Tuy nhiên cũng nên lưu ý rằng thực phẩm có nhiều chất xơ cũng “sản xuất” ra nhiều hơi gas trong đường tiêu hóa khiến ta cảm thấy như đầy hơi phải ợ ra qua miệng hoặc lâu lâu lại “tủm” một cái, thì cũng “bối rối” nhất là khi ở trước công chúng. Để tránh bất tiện này, nên nhai thực phẩm cho kỹ và giới hạn thực phẩm có nhiều chất xơ như hành tỏi, một số loại hạt đậu, các loại trái cây như mận, táo… hoặc nước uống có hơi… Chúc ông và gia đình vui mạnh.
Chào bác sĩ. Tôi có mấy thắc mắc về kem chống nắng, xin nhờ bác sĩ giải đáp.
1. Kem chống nắng có chữ SPF 15 và SPF 30 có nghĩa là gì? Tôi đang trang điểm với phấn có chữ SPF 15. Nếu ra ngoài nắng, tôi thoa thêm kem chống nắng SPF 15 thì liệu tôi có tăng độ bảo vệ với nắng lên SPF 30 không?
2. Tôi mua một chai kem chống nắng năm ngoái, liệu năm nay còn dùng được không hoặc là tôi phải mua chai khác.Cảm ơn bác sĩ.
Mỹ Lan
Đáp
Chào bà Mỹ Lan, Kem chống nắng sunscreen lotion là một mỹ phẩm có tác dụng che chở cho da khỏi bị tia nắng mặt trời gây tổn thương. Mức độ bảo vệ này được viết tắt bằng các chữ như SPF suncreen power factor. SPF 15 có nghĩa là khi thoa kem thì tia nắng cần thời gian 15 lần lâu hơn để gây tổn thương cho da so với khi không thoa. Chẳng hạn, khi không thoa kem thì tia nắng cần 10 phút để gây ban đỏ trên da, còn khi thoa thì cần thời gian lâu hơn là 150 phút. Còn SPF 30 thì tác dụng bảo vệ cao hơn nhưng theo cơ quan FDA Hoa Kỳ thì SPF 15 là nồng độ tối đa đủ bảo vệ da rồi vì ban ngày tia nắng không có nhiều đến nỗi phải dùng loại SPF 30. Có điều cần lưu ý là tác dụng của các kem bảo vệ này kéo dài không lâu, cho nên mỗi hai giờ phơi nắng là phải thoa lại vì kem bị mồ hôi cũng như nước làm mau tan và cần thoa 30 phút trước khi phơi mình trần trong nắng.
Kem bảo vệ nắng có chứa các hoạt chất hóa học cũng như vật lý. Loại có hoạt chất hóa học avobenzone and benzophenone sẽ hấp thụ absorb tia tử ngoại còn loại chứa chất vật lý như titanium dioxide and zinc oxide thì chặn khiến tia tử ngoại dội ngược trở lại không gian.
Về câu hỏi thoa hai lớp SPF 15 có tăng lên SPF 30 hay không thì xin thưa là hai lớp SPF 15 không tạo ra SPF 30 mà chỉ có lớp sunscreen dày hơn.
Về câu hỏi thứ 2: bà có thể tiếp tục dùng kem mua năm ngoái mặc dù kem này có thể giảm công hiệu một chút nhất là khi không cất giữ đúng cách, chẳng hạn cất ở nơi quá nóng hoặc nhiều ánh sáng. Theo cơ quan FDA, sunscreen không ghi ngày hết hạn expired date còn dùng được trong thời gian 3 năm. Vả lại, dù kém công hiệu nhưng thoa một chút sunscreen còn hơn là không thoa. Có còn hơn không, phải không thưa bà.
Cũng xin nói thêm là sở dĩ có kem chống nắng là do nhiều người e ngại bị tia tử ngoại UV của mặt trời gây ra ung thư da, một loại ung thư thường thấy nhất trong các loại ung thư và chiếm ½ số bệnh ung thư tại Hoa Kỳ. Nơi đây, mỗi năm có khoảng 3.5 triệu trường hợp ung thư da, trong đó loại nguy hiểm nhất là ung thư các tế bào tiết ra chất mầu của da melanin chiếm 76,000 ca ung thư ngoài da trong năm 2014. Melanin cũng có vai trò bảo vệ lớp da ở dưới sâu với tác hại của tia nắng mặt trời.
Và để bảo vệ cơ thể đầy đủ hơn với ánh nắng thì sau khi thoa sunscreen thì đội thêm một cái nón rộng vành và mang đôi kính râm để bảo vệ đôi con mắt, vì “hai mắt là Ngọc” đấy thưa bà.
Chúc bà có làn da luôn luôn mịn màng, hồng hào
NYD