Trung Tâm Không Gian Hoa Kỳ

Khi những người bạn từ xa đến thăm Florida đã chán sóng, nước, cá sấu và những khu giải trí như Disney World, Universal Studio thì chúng tôi đưa họ đến Kennedy Space Center (Trung Tâm Không Gian Kennedy). Tại sao lại là mục chót như thế? Câu trả lời là chỉ còn chút kỷ niệm xưa. Chương trình không gian đã chấm dứt, chỉ còn những cao ốc cũ, còn rạp chiếu phim ảnh, còn dàn phóng “trơ gan cùng tuế nguyệt”, đâu còn những giây phút hồi hộp khi phi thuyền cất cánh, những lo âu, mong đợi chuyến đáp an toàn. Chúng tôi kể lại cho bạn bè nghe, chuyện ngày trước..

Boum… boum…  hai tiếng nổ quen thuộc khi phi thuyền phá vỡ làn sóng âm thanh để trở về trái đất lúc 5:56 sáng sớm Thứ Năm, ngày 21 Tháng Bảy năm 2011. Nhiều người trên thế giới đã hồi hộp theo dõi giây phút này. Đây là lúc chấm dứt sự hoạt động của chương trình phi thuyền con thoi (Shuttle) khi chiếc Atlantis hạ cánh tại trung tâm không gian Kennedy (Kennedy Space Center), thành phố Merrit Island, Florida. Lần đáp này nâng tổng số lần các phi thuyền hạ cánh ở Florida lên con số 78. Có đến 54 lần phi thuyền phải đáp ở căn cứ không quân Edwards, California vì lý do thời tiết xấu tại Florida và 1 lần đáp tại White Sand Space Harbor bên New Mexico.

Chương trình phi thuyền con thoi do NASA (Cơ Quan Hàng Không & Không Gian Quốc Gia) sản xuất được 6 chiếc phi thuyền. Đầu tiên là Enterprise chỉ dùng để thử nghiệm lướt gió (gliding) và hạ cánh. Khi đáp xuống phi đạo, phi thuyền bay y hệt như máy bay nhưng không dùng động cơ. Chiếc dù khổng lồ phía đuôi sẽ bung ra, bọc gió, lấy gió làm sức cản (hệ thống thắng) để phi thuyền từ từ ngừng lại. Columbia là chiếc thứ hai được chế tạo ra nhưng lại là chiếc đầu tiên ra ngoài trái đất. Tiếp đến là Challenger, Discovery, Atlantis (vừa bay chuyến cuối) và sau hết là Endeavour (được làm ra để thay thế Challenger bị nổ).

Sau khi để lại gần 9 ngàn 4 trăm cân Anh (pounds) máy móc, vật dụng, đồ tiếp liệu; 2 ngàn ba trăm cân Anh dụng cụ thí nghiệm cho trạm không gian quốc tế (ISS), phi thuyền Atlantis đem về trái đất gần 5 ngàn 7 trăm cân Anh những dụng cụ không cần thiết kể cả rác rưởi. Atlantis còn đem về phần máy bơm nặng đến 1 ngàn 4 trăm cân Anh, là một phần của hệ thống làm lạnh bị hư từ năm ngoái để tìm hiểu lý do tại sao bị bất khiển dụng.    

Tiếng là NASA điều hành nhưng chỉ là phần giấy tờ xem xét rồi ký nhận. Công việc thật ra do những công ty trúng thầu đảm nhận đến 90% mà trong đó có hãng T. làm việc là United Space Alliance (USA). Cả hai năm trước, hãng đã từ từ cắt giảm nhân viên tùy thuộc vào phần vụ công việc. Từ một công ty nhiều nhân viên nhất trong chương trình phi thuyền không gian ở Florida, nay chỉ còn hơn hai ngàn người trong những ngày cuối. Ngoài tiền thưởng để giữ chân những người cần phải có của công ty (critical skills), phần tiền hưu, tiền thưởng làm lâu khi rời công ty (severance pay) được gom lại trả cùng một lúc thành một gói (package); nhóm 3 người đều sắp đến tuổi hưu của T. ở lại cho đến giờ chót, được tặng mỗi người một miếng kính cửa sổ thứ 5 của phi thuyền Endeavour (OV-105), bay trong sứ mạng STS-118. Gọi là kính nhưng đúng ra đây là một hỗn hợp aluminum silicate glass và fused silica glass. Mỗi cửa sổ là kính được ép (dưới cao độ áp suất) 3 lần. Lớp ngoài cùng để ngăn nhiệt (3 ngàn độ F), bảo vệ buồng máy khi phi thuyền đi khỏi và về lại trái đất. Lớp thứ hai dày khoảng 3½ inches. Lớp trong cùng để giữ áp suất bên trong phi thuyền. Với một sức chịu đựng cao như thế, không đạn nào có thể xuyên qua. Miếng kính quà tặng có hình vuông 2×2 inches, bề dày ½ inches, rất nhẹ, trên mặt có khắc 1 hàng gồm chữ và số ký danh của miếng kính. Để giữ miếng kính này hợp pháp phải có tờ chứng nhận kèm theo. Điều đặc biệt (theo lời NASA) là chỉ 250 người sở hữu những miếng kính nhỏ này thôi. Như thế đủ biết giá trị của miếng kính này lớn lao như thế nào. Đâu đã hết, quà tặng về hưu của T. còn có một khung hình phi thuyền con thoi màu trắng trông như loại giấy xốp (foam). Đây là một phần tấm chăn chắn nhiệt của phi thuyền (thermal blanket), được ép mỏng thành hình phi thuyền vừa rời khỏi giàn phóng. Thêm hai tấm hình thật lớn (18×24) với khuôn mặt của khoảng 10 ngàn người, mỗi mặt nhỏ xíu như đầu ngón tay làm thành hình phi thuyền mà muốn tìm hình ai thì phải biết số hàng ngang và số hàng dọc của mỗi người. T. cắt mũi tên đỏ dán gần ngay mặt mình (để người xem khỏi mất công soi kính lúp) rồi mới treo lên tường trong phòng gia đình.

Tuy đã biết trước và chuẩn bị cả năm nhưng T. vẫn không khỏi bồi hồi khi tháng, ngày dần dần tới. Chiếc Atlantis rời khỏi giàn phóng là công việc của nhóm T. đã xong (phần còn lại thuộc các nhóm khác), giờ là thời gian “thu dọn chiến trường” của mỗi người. Việc đầu tiên là sao chép lại những thảo chương (software) mình muốn vào đĩa dự trữ rồi xóa sạch sẽ tất cả những gì chứa trong máy điện toán để trả lại cho công ty những chiếc máy trống trơn, trở thành hộp kim loại tầm thường. Sách vở, linh tinh khuân về cũng đầy một thùng giấy.

Buổi trưa Thứ Năm, buổi tiệc ăn mừng lần cuối cùng phi thuyền an toàn trở về trái đất (theo thường lệ sau mỗi phi vụ) không còn đông, vui như những lần trước. Vừa vắng vẻ, vừa ảm đạm nên báo chí có ví von đó là một đám tang thì cũng không ngoa tí nào.
Ngoại trừ một số ít đến tuổi về hưu không bị ảnh hưởng về kinh tế còn hầu hết những người nghỉ việc đều đứng trước một viễn tượng không mấy sáng sủa.

Sáng Thứ Sáu, từ 6 giờ đã có từng nhóm người đến công ty để làm thủ tục rời nhiệm sở (checkout). Trả lại thẻ nhân viên, chỉ mất 5 phút đã ký xong giấy tờ. T. chậm chậm lái xe rời khỏi bãi đậu.    

Suốt ba mươi năm (1981-2011) bận rộn với công việc xoay quanh những phi thuyền này đến độ quen thuộc như một phần thân thể,  T. thật sự cảm nhận được sự mất mát, hụt hẫng khi ngày chấm dứt đã đến. Hồi hộp lo âu trong giờ phút phi thuyền chuẩn bị để rời giàn phóng. Nhức đầu tìm trở ngại khi phi thuyền bị trì hoãn. Theo dõi, tìm hiểu sinh hoạt các phi hành gia đang trong không gian làm nhiệm vụ. Vui mừng với những chuyến thành công khi nhiệm vụ hoàn tất đã trở về trái đất. Đau buồn tiếc thương chia sẻ với hai chiếc phi thuyền lâm nạn… Tất cả đều đã qua, đã trở thành kỷ niệm trong cuộc đời một người Việt Nam tỵ nạn Cộng Sản. Đây là niềm hãnh diện được đóng góp phần mình cho quê hương thứ hai (Hoa Kỳ) nói riêng và cho xã hội nói chung.

Sau 135 chuyến bay trong ba thập niên, phí tổn 450 triệu đô la Hoa Kỳ, với hai phi thuyền bị tai nạn phá hủy cùng mạng sống của 14 phi hành gia, chương trình phi thuyền con thoi có thể sẽ bị quên lãng trong tâm hồn mọi người nhưng sẽ còn sống mãi trong lịch sử văn minh của nhân loại trên trái đất và nhất là trong lòng T. Giã biệt phi thuyền con thoi, một phần đời sống của gia đình chúng tôi.