Bắc Mỹ vẫn đang còn mùa hè, đến Thứ Hai 22-9-2014 mới bước vào mùa thu. Và tuần này nhiều nơi tại nam California trời nóng trên 100 độ F. Vậy mà giữa tuần qua, từ 9-9 đến 12-9-2014, nhiều vùng tại các tiểu bang Montana, Wyoming, South Dakota, Colorado và Nebraska đã trắng trời tuyết phủ. South Dakota có 7 inch tuyết; khu Mt. Rushmore ở Wyoming lên đến 18 inch; và vùng Denver cũng đã thấy tuyết rơi lớt phớt. Trong mấy đêm Thứ Ba đến Thứ Năm, nhiệt độ nhiều nơi đã xuống dưới 20 độ F. Đợt băng hàn này cũng khiến nhiều cây cối ngã đổ, gây cúp điện, và để lại con số tuyết rơi dầy kỷ lục, hoặc lần đầu tiên thấy tuyết vào thời điểm này trong năm tại nhiều nơi trên khắp Hoa Kỳ.
Tuyết trắng xóa đường phố Cut Bank, tiểu bang Montana. ẢNH MIKEYG733/ACCUWEATHER.
Hoa Kỳ tưởng niệm 13 năm 9/11
Thứ Năm giữa tuần qua, khắp nơi ở Hoa Kỳ người ta tổ chức tưởng niệm nạn nhân vụ khủng bố 9/11. Đã 13 năm trôi qua kể từ khi các phần tử Hồi Giáo cực đoan thuộc tổ chức al-Qaeda không tặc cùng lúc 4 chiếc phi cơ hàng không dân dụng, 2 chiếc đâm sập Tòa Tháp Đôi New York City, 1 chiếc phát hỏa một góc Ngũ Giác Đài, và chiếc sau cùng đâm xuống đồng trống. Sau 13 năm, tốn kém hằng ngàn tỉ Mỹ kim, vẫn chưa thấy dấu hiệu kết thúc các cuộc chiến mà Hoa Kỳ phải dan díu vào vì vụ 9/11, và người ta vẫn tranh cãi bất tận liệu nước nhà ngày nay có an toàn hơn xưa. Trong khi đó, nội các Tổng Thống Obama lại đang phải dấn bước vào một cuộc chiến khác chống lại tổ chức Hồi Giáo cực đoan mới ISIS (hoặc ISIL/IS, v.v…)
Lính cứu hỏa dự lễ tưởng niệm nạn nhân 9/11 tại Jersey City, cách New York City không xa. Có thể thấy cao ốc One World Trade Center, thay thế Tòa Tháp Đôi cũ, ở giữa. ẢNH EDUARDO MUNOZ / REUTERS.
Hoa Kỳ mở mặt trận ngoại giao lớn
Có lẽ một trong những nhân vật bận bịu nhất hiện nay là Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John Kerry-kiến trúc sư của khối đồng minh đa quốc gia chống lại ISIS. Ông Kerry phải bay khắp nơi như con thoi để tiếp xúc những vị đồng nhiệm tại các nước bạn đồng minh. Ông cho biết đến nay đã có gần 40 quốc gia thỏa thuận đóng góp vào cuộc chiến chống ISIS ở các mức độ khác nhau. Trên chiến trường Iraq, riêng quân lực Hoa Kỳ đến nay đã khai hỏa trên 150 vụ không tập trừng phạt ISIS. Bộ Quốc Phòng Pháp Quốc cho biết đã bắt đầu các chuyến bay thám thính trên bầu trời Iraq. Thủ Tướng Anh Quốc hợp lực với Hoa Kỳ kiến tạo khối đồng minh. Đáp lại yêu cầu của Hoa Kỳ, không lực Hoàng Gia Úc cũng đang gởi chiến đấu cơ sang tiếp viện. Ngoại Trưởng Saudi Arabia thì hứa hẹn nước ông sẽ yểm trợ Hoa Kỳ và đồng minh một cách vô giới hạn trong nỗ lực tiêu diệt ISIS.
Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John Kerry trên phi cơ công du thế giới những ngày vừa qua. ẢNH BRENDAN SMIALOWSKI / AFP – GETTY IMAGES
Vận động đòi độc lập quốc gia
Thứ Năm tuần trước, 11-9-2014, là ngày lễ quốc gia của vùng tự trị Catalonia, nằm ở đông bắc xứ Tây Ban Nha. Một lần nữa hằng trăm ngàn người đã xuống đường biểu tình tại Barcelona đòi độc lập, tách khỏi TBN. Xưa nay tinh thần quốc gia của dân chúng Catalonia rất cao, nhưng các đòi hỏi độc lập đều ôn hòa, ít thấy họa bạo lực.
Và Thứ Năm tuần này, 18-9-2014, dân chúng Scotland sẽ đi bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu dân ý lịch sử. Nếu dân chúng đồng thuận, xứ Scotland cũng sẽ… ra riêng, sau hơn 300 năm là một phần của Anh Quốc. Nếu dân nói “YES”, nền độc lập cho Scotland sẽ hiệu lực từ 24-3-2016, cho chánh phủ 18 tháng để chuẩn bị điều hành tân quốc gia.
Biểu tình đòi độc lập tại Barcelona. ẢNH ADAVID RAMOS / GETTY IMAGES.
Pope Francis cầu nguyện cho hòa bình
Hôm Thứ Bảy 13-9-2014, Đức Giáo Hoàng Francis đã dâng một Thánh lễ khá đặc biệt. Thánh lễ ngoài trời tại một nghĩa trang, nơi an nghỉ sau cùng của khoảng 100,000 tử sĩ thời Đệ Nhất Thế Chiến. Phần lớn trong số này ngã xuống trong các đợt tấn công khủng khiếp của quân đội Ý nhắm vào binh lực của đế chế Áo-Hung trong khoảng 1915-17. Ông nội/ngoại của Đức Giáo Hoàng cũng từng chinh chiến trên chiến trường này một trăm năm trước. Pope Francis nói Thánh lễ không chỉ dành cho 100,000 linh hồn tử sĩ, mà để tưởng niệm mọi nạn nhân chiến tranh, trong tình thế càng khẩn thiết hơn với các mối đe dọa mới tại Trung Đông và Ukraine.
Pope Francis thăm nghĩa trang tử sĩ Áo-Hung ở Fogliano di Redipuglia, miền bắc nước Ý hôm Thứ Bảy 13-9-2014. ẢNH DANIEL DAL ZENNARO / EPA.
Những bức tranh quý nhất thế giới
Không phải ai cũng đam mê hội họa hay nghệ thuật nói chung, nhưng nhiều người hẳn biết thực tế có nhiều bức họa lừng danh kim cổ từ đông sang tây. Ngày nay, đa phần các bức tranh nổi tiếng nhất được cất giữ trong các bảo tàng nghệ thuật. Thỉnh thoảng có tác phẩm… phiêu lưu thế gian thì luôn bán được với giá rất cao tại các cuộc đấu giá. Bức tranh nổi tiếng nhất thế giới có lẽ là tuyệt phẩm “Mona Lisa” của danh họa Leonardo Da Vinci thời thế kỷ 15. Mỗi năm, chừng 6 triệu người viếng thăm bảo tàng Louvre ở Paris chiêm ngưỡng nàng Mona Lisa, tiếp tục những thắc mắc bao đời nay: nàng là ai, nàng đang cười hay đang mếu, hay có đang sầu bi nhẹ nhàng, v.v… Vài tuyệt phẩm hội họa của mọi thời:
Tháng 5-2012, kỷ lục thế giới thiết lập tại 1 cuộc đấu giá tranh quý, bức “The Scream” của danh hoạ Edvard Munch bán được $119,922,500. Người mua ẩn danh qua điện thoại. ẢNH JENNIFER S. ALTMAN / THE NEW YORK TIMES.
– “Starry Night” của Vincent Van Gogh
– “The Last Supper” của Leonardo Da Vinci
– “The Creation of Adam” của Michelangelo
– “The Scream” của Edvard Munch
– “Guernica” của Pablo Picasso
– “Cafe Terrace at Night” của Vincent Van Gogh
– “Birth of Venus” của Sandro Botticelli
– “Girl with a Pearl Earring” của Johannes Vermeer
– “Night Watch” của Rembrandt van Rijn
Bức họa “Birth of Venus” vẽ năm 1486, hiện được treo tại một bảo tàng nghệ thuật ở Florence, Ý Quốc.
Giấc ngủ đó… đây…
Đời sống hiện đại hối hả, không phải ai cũng có những giấc ngủ đầy đặn. Người ta tranh thủ chợp mắt mọi lúc mọi nơi. Hoàn cảnh dị biệt (giàu/nghèo/chiến tranh/thiên tai…) trên thế giới cũng sanh ra vô số cảnh người ta không có được một chỗ nằm ngủ tử tế. Sau đây là vài hình ảnh “mộng bình thường” qua ống kính ký giả thế giới.
Một người Palestine ngủ trong lều bên ngoài căn chung cư bị quân đội Do Thái đánh sập trong các cuộc tranh chấp dạo mùa hè tại Dải Gaza Strip. ẢNH SUHAIB SALEM/REUTERS.
Một bé gái người Bắc Kinh ngủ gục sau lưng mẹ trên đường đi học. ẢNH WANG ZHAO/AFP/GETTY IMAGES.
Một em bé nằm ngủ cạnh con chó tại Dhaka, thủ đô Bangladesh. ẢNH ANDREW BIRAJ/REUTERS.
Một người bán hàng tranh thủ chợp mắt trong cảnh khách hàng thưa thớt tại một chợ bán sỉ rau quả trái cây ở thành phố Thái Nguyên (Taiyuan), tỉnh Sơn Tây (Shanxi) Hoa Lục. ẢNH JON WOO/REUTERS.
Nhân công di dân bần hàn giăng mùng ngủ tại Mumbai, Ấn Độ. ẢNH DANISH SIDDIQUI/REUTERS.
Thợ hớt tóc dạo nằm ngủ trên vỉa hè Hà Nội, Việt Nam. ẢNH ROMAIN PHILIPPON.
Ngày này trong lịch sử
– Ngày 18-9-1946. Cách nay 59 năm. Quân đội Tưởng Giới Thạch triệt thoái khỏi Hải Phòng. Năm trước đó, họ đại diện phe Đồng Minh vào giải giới Nhật Bổn. Tại Bắc phần VN, họ đã yểm trợ nhiều người Việt quốc gia, trong đó có 2 nhóm lớn là Việt Nam Quốc Dân Đảng (Việt Quốc) của Vũ Hồng Khanh, Nguyễn Tường Tam, và Việt Nam Cách Mạng Đồng Minh Hội (Việt Cách) của Nguyễn Hải Thần. Hai nhóm này đương cự cộng sản Việt Minh rất hăng, in báo công khai đòi loại đảng viên cộng sản khỏi chánh trường, thậm chí đã chiếm giữ nhiều vùng lãnh thổ ở Yên Bái, Vĩnh Yên, Móng Cái… Các nỗ lực kết hợp của người Việt quốc gia cuối cùng đưa đến sự hình thành nước Việt Nam Cộng Hòa tại Nam phần VN gần 1 thập niên sau. Cơ hội tự do này rồi cũng sẽ bị CSVN kết liễu vào năm 1975.
– Ngày 18-9-1851. Cách nay 163 năm. Ấn bản đầu tiên của nhật báo The New York Times ra mắt. Đây là tờ báo đoạt nhiều giải thưởng báo chí “Pulitzer Prize” thế giá nhất thế giới (112 lần). Đến ngày nay, tờ The New York Times là tờ báo lớn thứ 3 trên cả nước, chỉ kém The Wall Street Journal và USA Today. Chỉ riêng ban tin tức của The New York Times đã gồm trên 1,100 người, giúp mỗi ngày ra mắt trên 1,850,000 ấn bản.
– Ngày 20-9-1977. Cách nay 37 năm. Đợt thuyền nhân tị nạn người Việt đầu tiên đặt chân đến San Francisco, tiểu bang California, dưới một chương trình tái định cư nhân đạo của chánh phủ liên bang. Chung cuộc, Hoa Kỳ là nước đón nhận thuyền nhân người Việt đông đảo nhất, với trên 402,000 người. Hai quốc gia khác cũng ra tay nghĩa hiệp đón nhận nhiều thuyền nhân Việt chạy trốn cộng sản là Úc (gần 110,000) và Canada (khoảng 100,000).
– Ngày 22-9-1912. Cách nay 102 năm. Hàn Mặc Tử ra đời tại Đồng Hới, Trung phần VN, tên khai sanh Nguyễn Trọng Trí, là con áp út trong một gia đình Công Giáo lâu đời có 6 người con (Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín và Hiếu). Ông là một trong những tài thơ đặc sắc nhất của văn chương Việt hiện đại, từng làm thơ từ 16 tuổi với bút hiệu Minh Duệ Thị, rồi danh tiếng vang lừng từ dạo 1930-31 với bút danh Phong Trần, cuối cùng là Hàn Mặc Tử (nghĩa là chàng bút mực). Ông mất năm 1940 vì bạo bịnh, khi chỉ mới 28 tuổi. Hiện nay mộ Hàn Mặc Tử cải táng tại Ghềnh Ráng, Qui Nhơn, là một địa điểm thu hút nhiều du khách thập phương.
– Ngày 23-9-1952. Cách nay 62 năm. Ứng cử viên Phó Tổng Thống Hoa Kỳ Richard Nixon (trong liên danh với ƯCV Tổng Thống Dwight Eisenhower) lên TV phản bác các cáo giác sai phạm tài chánh tranh cử. Khi đó ông mới 39 tuổi, đang là Thượng Nghị Sĩ Hoa Kỳ đại diện tiểu bang California, sau khi đã xong 2 nhiệm kỳ Dân Biểu Liên Bang. Từ năm 1953 đến 1961, Nixon là Phó Tổng Thống Hoa Kỳ. Đến 1968, ông đắc cử Tổng Thống và tái đắc cử năm 1972. Ông Nixon là chánh trị gia có nhiều duyên nợ với người Việt quốc gia. Vụ ông thình lình từ chức năm 1974 có thể ảnh hưởng không nhỏ đến đoạn kết của quốc gia VNCH.
Binh sĩ trên chiến hạm Hoa Kỳ USS Durham (phía dưới hình) cứu một em bé thuyền nhân Việt (phía trên) trên Biển Đông nửa cuối thập niên 1970.
– Từ Thứ Sáu 12-9, hãng Apple nhận đặt mua trước (pre-order) điện thoại iPhone 6. Trong vòng 24 giờ, số người mua đã vượt 4 triệu. Nhiều khách hàng sẽ phải chờ đến tháng sau mới nhận được điện thoại mới.
– Nữ khoa học gia Dương Nguyệt Ánh, chuyên gia hàng đầu Ngũ Giác Đài trong nhiều năm, từng diễn thuyết hữu ích đặc biệt cho giới trẻ Việt lưu vong. Trẻ xin giới thiệu tại baotreonline.com/articles/duong-nguyet-anh
– Gần 2 năm trước, “blogger” Tạ Phong Tần cùng các đồng bạn “Điếu Cày” và “anhbasaigon” bị nhà cầm quyền Hà Nội đưa ra “tòa” rồi bỏ tù. Đến nay, tin tức, bài vở, hình ảnh về họ đầy dẫy, đặc biệt trên các trang mạng internet, chứng tỏ họ không bị công luận lãng quên.
