Trên trang mạng gây quỹ ủng hộ tinh thần và tài chính cho Nina Phạm tại http://www.gofundme.com/ninaphamdallas, một người đã để lại lời nhắn rằng, “Tôi vẫn nghĩ những nhân viên cứu hỏa xông vào lửa cháy trong khi những người khác lo thoát thân mới là anh hùng, Nina Phạm đã cho tôi thấy những y tá cũng xả thân như vậy”. Thật vậy, trước khi Nina Phạm – người y tá gốc Việt đã bị nhiễm Ebola sau khi tình nguyện tham gia nhóm cứu chữa bịnh nhân Ebola đầu tiên trên đất Mỹ, thì những bịnh nhân Ebola người Mỹ hầu như là những nhân viên y tế đã sang Phi Châu giúp chữa trị các bịnh nhân Ebola. Hơn 200 nhân viên y tế qua đời vì Ebola chỉ trong vài tháng qua cùng hàng ngàn nhân viên y tế đã qua đời vì các lây lan những bịnh truyền nhiễm nói chung từ các bịnh nhân mà họ chăm sóc, là những người hùng vô danh, ít được nhắc tới.
Y tá Nina trên giường bệnh
Trước những cơn đại dịch xảy ra trong vài thập niên qua, ai đã là những người tiên phong để chống trả, cứu chữa và ngăn ngừa sự bùng phát những cơn dịch này? Theo số liệu của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), trong số hơn 8,000 bịnh nhân bị nhiễm virus SARS của cơn dịch lây lan sang 37 quốc gia hồi 2003, đã có đến 1,707 nhân viên y tế và sinh viên y khoa đã bị nhiễm SARS khi cứu chữa cho những bịnh nhân cơn dịch, hoặc bị nhiễm khi được điều đến các khu vực dịch bịnh hoành hành để giúp các chính quyền sở tại chống trả, ngăn ngừa cơn dịch. Rồi đến những đại dịch như cúm heo, cúm chim H9N2 hồi 2009 và dịch Ebola nguy hiểm như hiện nay. WHO ước tính với tốc độ lây lan cấp số như hiện nay, đến cuối năm này có thể lên đến 10,000 người bị tử vong mỗi tuần tại Phi Châu và lan sang nhiều quốc gia trên thế giới. Cho đến nay, khoảng 9,000 người đã nhiễm Ebola và trên 4,500 tử vong. Đó không phải là những số liệu thống kê mà một cảnh báo toàn cầu về dịch bịnh mà thế giới đang đối diện và chống trả. Và đó là công việc mà những nhân viên y tế cộng đồng hay thiện nguyện đang thực hiện. Ngay từ Châu Phi.
Bác sĩ Kent Brantly tại Liberia – nguồn ghanahealthnest.com
Câu chuyện của bác sĩ Kent Brantly, người Mỹ bị nhiễm Ebola đầu tiên từ Châu Phi là một câu chuyện đáng ngưỡng mộ. Làm việc cho tổ chức truyền giáo và thiện nguyện Samaritan’s Purse, BS Brantly, 33 tuổi, từng phục vụ thiện nguyện tại nhiều quốc gia nghèo như Uganda, Honduras, Nicaragua, Haiti… vì mộng ước của anh là trở thành một nhà truyền giáo, trước khi trở thành bác sĩ. Tháng 10 năm 2003, anh đưa vợ và hai con sang Châu Phi, vừa làm việc cho Samaritan’s Purse, vừa tiếp tục chương trình hậu nội trú y khoa cho kế hoạch hai năm. Khi Ebola từ Guinea lan sang Liberia, anh là một trong hai bác sĩ duy nhất tại Monrovia, thủ đô Liberia chữa trị cho các bịnh nhân nhiễm Ebola. Chỉ vài tháng sau khi chữa trị các bịnh nhân Liberia, BS Brantly và y tá đồng sự là Nancy Writebol trở thành những người Mỹ đầu tiên – là những nhân viên y tế, bị nhiễm Ebola và được đưa về Mỹ để chữa trị. Cả hai đã được chữa trị tại Emory University Hospital tại Atlanta và may mắn thoát khỏi tử thần khi cả hai đều cho biết họ đều nghĩ rằng đã cầm chiếc vé tử thần không mong đợi. BS Brantly đã hiến máu trong việc chữa trị những nhân viên y tế bị nhiễm Ebola là bác sĩ Rick Sacra và y tá Nina Phạm cùng phóng viên ảnh Ashoka Mukpo khi các chuyên gia y tế cho rằng máu của những bịnh nhân Ebola sống sót có thể tạo ra những kháng thể cho người bị nhiễm Ebola.
Y tá Nancy Writebol tại Liberia – nguồn abcnews.go.com
Bác sĩ Rick Sacra, 51 tuổi, người Mỹ thứ ba bị nhiễm Ebola là một bác sĩ gia đình và làm việc cho tổ chức truyền giáo SIM. Ông từng qua lại Liberia 15 năm qua làm công việc chữa trị, huấn luyện y tá, nhân viên y tế và các sinh viên y khoa cũng như các chương trình phát triển y tế và phòng ngừa dịch bịnh. Khi nghe tin hai đồng nghiệp bị nhiễm Ebola và một số nhân viên y tế bản xứ của SIM bị chết vì Ebola, ông tình nguyện quay lại Liberia để giúp đỡ các bịnh nhân không bị nhiễm Ebola. Ông không cứu chữa trực tiếp những bịnh nhân Ebola, nên giới y tế vẫn còn điều tra xem ông đã nhiễm bịnh như thế nào, có thể là đã bị lây nhiễm trong một ca cấp cứu đặc biệt hay khi đỡ đẻ cho một sản phụ có thể đã bị nhiễm Ebola. Câu chuyện của BS Sacra đúng như câu chuyện của những nhân viên cứu hỏa hay cảnh sát, lao ngược vào hướng những người khác bỏ chạy, vì ông bảo rằng “Tôi không thể bỏ rơi những người đang cần cứu giúp, tôi phải giúp họ”. BS Sacra đã qua khỏi Ebola nhưng có thể cũng cần vài tháng để hoàn toàn hồi phục như trước, nhưng ông cho biết cơ hội để ông quay lại Liberia vẫn rất cao vì ông đã gắn bó với nơi này quá nhiều, không muốn bỏ mặc nó trong cơn hoạn nạn hiện nay.
Bác sĩ Rick Sacra, người Mỹ thứ 3 nhiễm Ebola – nguồn abcnews.go.com
Bên cạnh phóng viên ảnh Ashoka Mukpo, CDC cho biết cũng đã có một bác sĩ khác đã bị nhiễm Ebola qua việc cứu giúp những bịnh nhân Ebola tại Liberia, nhưng danh tính của vị bác sĩ này đã được bịnh nhân và gia đình yêu cầu không tiết lộ. Như vậy bốn trong năm bịnh nhân Ebola bị nhiễm ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ là những nhân viên y tế, cùng với phóng viên Ashoka tường trình về đại dịch, đều là những người làm việc cho công việc phục vụ đại chúng.
Tổng thống Barack Obama họp các thành viên của đội ngũ an ninh quốc gia để bàn về kế hoạch chống Ebola ở Tây Phi, ngày 6/10/2014 – nguồn AP Photo / Jacquelyn Martin
Tin tức về đại dịch Ebola cùng các bịnh nhân đầu tiên được đưa về Mỹ chữa trị dường như chưa gây những sự lưu tâm đại chúng cho đến khi Eric Duncan từ Liberia sang Mỹ bị phát hiện nhiễm Ebola, rồi lây sang cho hai y tá Nina Phạm và Amber Vinson trong nhóm nhân viên y tế chăm sóc cho Duncan tại bịnh viện Dallas. Tổng Thống Obama ngưng những chương trình nghị sự dự tính, quốc hội mở điều trần, người dân lo sợ, hoang mang. Tên tuổi và hình ảnh Nina Phạm xuất hiện hầu như liên tục trên các phương tiện truyền thông. Khi những người đứng đầu các cơ quan y tế quốc gia vội vàng tuyên bố đã có sự “vi phạm các thủ tục về y tế” trong việc y tá bị lây bịnh, các nghiệp đoàn y tá đã lên tiếng binh vực mạnh mẽ các y tá bị nhiễm Ebola. Và qua các thông tin và điều tra, thì quả nhiên từ CDC, các cơ quan y tế tiểu bang và quốc gia cho đến các bịnh viện dường như chưa được hoàn toàn chuẩn bị để tiếp nhận các bịnh nhân Ebola, cũng như chưa có những huấn luyện chuyên môn cho các y tá trong việc chăm sóc bịnh nhân căn bịnh nguy hiểm này, theo như các tổ chức y tá và một số nhân viên y tế chỉ trích. Họ cho rằng chính những sự thiếu chuẩn bị này đã đẩy những y tá như Nina và Amber vào việc bị nhiễm Ebola hiện nay. Bác sĩ Gary Weistein, người đã chữa trị cho Ducan và hai y tá của mình ngay khi bị phát hiện đã nhiễm Ebola, cho biết cả hai y tá đều tình nguyện tham gia nhóm chăm sóc cho Duncan, những người đã hết lòng tận tâm với chức nghiệp của mình. Chính BS Weistein hiện nay cũng còn trong giai đoạn tự cách ly, không ra nơi đại chúng và tự theo dõi nhiệt độ của mình hàng ngày sau khi đã trực tiếp điều trị cho các bịnh nhân Ebola tại bịnh viện Dallas.
Phóng viên ảnh Ashoka Mukpo – nguồn mashable.com
Trong khi tình trạng bịnh tình của Amber Vinson không được thông tin rộng rãi vì cô và gia đình yêu cầu không tiết lộ thông tin sức khoẻ của mình, thì công chúng hết lòng khen ngợi và ủng hộ tinh thần cho Nina Phạm. Đoạn phim thu hình ảnh và dăm đối thoại ngắn chỉ 56 giây được hệ thống y tế chủ bịnh viện đưa lên YouTube trước khi Nina được chuyển đến một trong những trung tâm y tế tối tân nhất nước Mỹ tại Maryland, đã thu hút hàng triệu lượt xem, không kể số người theo dõi qua các trang mạng của những hãng truyền thông lớn đăng lại đoạn phim này. Các y tá cùng những nghiệp đoàn y tá là những người ủng hộ và khen ngợi Nina nhiều nhất. Nina quả xứng đáng nhận được những sự mến mộ và ngưỡng mộ này. Nina trở thành một khuôn mẫu của tinh thần phục vụ, dấn thân và can đảm của mình như nhiều bác sĩ, y tá đang chữa trị các bịnh nhân nhiễm Ebola. Theo số liệu mới nhất từ WHO, đã có hơn 400 bác sĩ, y tá cùng nhân viên y tế trên thế giới đã bị nhiễm Ebola và khoảng 230 nhân viên bị tử vong do lây từ các bịnh nhân từ Tháng Sáu đến nay. Có thể xem đây là những người hùng đã xả thân cứu giúp các bịnh nhân và đối diện với sự nguy hiểm chết người. Xin hãy cùng nhau cầu nguyện và chúc lành đến Nina và Amber trong giai đoạn đầy thử thách này, cũng như đến tất cả những nhân viên y tế đang trong cuộc chiến chống lại tử thần Ebola hiện nay.
Y tá Amber – nguồn nbcnews.com
DYT