Thơ Faith Wilding

Faith Wilding sinh năm 1943 ở Paraguay và di cư sang Hoa Kỳ vào năm 1961. Bà đậu cử nhân văn chương (hạng danh dự) tại University of Iowa vào năm 1968. Sau đó, bà tiếp tục theo bậc cao học, ngành lịch sử nghệ thuật, tại California State University, Fresno; và năm 1973, bà tốt nghiệp thạc sĩ nghệ thuật tại California Institute of the Arts, nơi bà là thành viên sáng lập của Feminist Art Program (Chương trình mỹ thuật nữ quyền). Wilding là một nghệ sĩ đa diện, hoạt động đồng thời trong các lĩnh vực văn chương, tạo hình và sân khấu. Bà đã xuất bản, triển lãm và trình diễn nhiều tác phẩm tại Hoa Kỳ và châu Âu. Nhiều tác phẩm truyền thanh của bà đã được công bố qua các đài phát thanh như RIAS (Berlin), WDR (Cologne), National Public Radio (Hoa Kỳ)… Thơ, tuỳ bút và tiểu luận của bà thường xuất hiện trên các tạp chí MEANING, Heresies, Ms. Magazine, The Power of Feminist Art, và được đăng lại trong sách của nhiều tác giả khác. Bà đã nhận được hai giải thưởng do National Endowment for the Arts trao tặng. Từ 1995 đến nay, Wilding đã giảng dạy tại Carnegie Mellon University (Pennsylvania), Akademie der Bildenden Kuenste (Nuernberg, Đức), Carlow College (Pittsburgh, Pennsylvania), và School of Art Institute (Chicago).

“Chờ” (“Waiting”) là một tác phẩm thuộc thể loại “thơ trình diễn” (performance poetry), một thể loại phát triển rất mạnh trong nghệ thuật hậu hiện đại. Đây là một mẩu độc thoại dài 15 phút, được Faith Wilding viết và diễn lần đầu vào năm 1972, tại Womanhouse, California Institute of the Arts, Los Angeles, lúc bà đang theo học bậc thạc sĩ ở đó. Bài thơ này gói trọn cuộc sống của người phụ nữ dưới ách phụ quyền vào một chữ “chờ”. Thân phận của họ là “chờ”, mãi mãi “chờ”, từ lúc sinh ra cho đến khi nhắm mắt. Trong cuộc trình diễn “Chờ”, Faith Wilding ngồi trên một chiếc ghế, đong đưa tới lui, và dùng giọng nói cùng cử chỉ thân xác để truyền đạt bài thơ đến khán thính giả.

Một tiếng nói phụ nữ với âm sắc thụ động, thoáng buồn, bắt đầu như giọng trẻ con, trở nên gần như tuyệt vọng ở tuổi thanh xuân, dịu dàng khi làm mẹ, rồi rất chậm chạp và khàn vỡ lúc về già

Chờ . . . chờ . . . chờ . . .

Chờ một người nào đến

Chờ một người nào đón về

Chờ một người nào bế

Chờ một người nào cho ăn

Chờ một người nào thay tã. Chờ . . .

Chờ biết bò, biết đi, chờ biết nói

Chờ được nâng niu

Chờ một người nào ẵm ra ngoài

Chờ một người nào chơi với tôi

Chờ một người nào đặt tôi lên bồn cầu

Chờ một người nào đọc sách cho tôi nghe, mặc quần áo cho tôi, thắt dây giày cho tôi

Chờ Mẹ chải tóc tôi

Chờ Mẹ cuộn tóc tôi

Chờ mặc cái váy xếp diềm

Chờ làm một bé gái kháu khỉnh

Chờ ngồi vào lòng Bố. Chờ . . .

Chờ bộ đồng phục mới để đi học

Chờ một người nào đưa đến trường

Chờ được thức đến bảy giờ tối

Chờ trở thành một cô gái

Chờ lớn lên. Chờ . . .

Chờ cặp vú nẩy nở

Chờ mặc cái áo ngực

Chờ được có kinh nguyệt

Chờ được đọc những sách cấm

Chờ tay chân hết vụng về

Chờ một vóc dáng cân đối

Chờ cuộc hẹn hò đầu tiên

Chờ có một bạn trai

Chờ đi dự tiệc vui, được mời khiêu vũ, được ôm trong vòng tay

Chờ được xinh đẹp

Chờ điều bí mật

Chờ cuộc đời bắt đầu. Chờ . . .

Chờ trở thành một người nào đó

Chờ được dùng phấn thoa mặt

Chờ những cái mụn tan đi

Chờ được thoa son môi, được mang giày gót cao và vớ dài ống

Chờ được chưng diện, được cạo lông chân

Chờ được duyên dáng mỹ miều. Chờ . . .

Chờ chàng nhìn thấy tôi, gọi tên tôi

Chờ chàng mời đi dạo phố

Chờ chàng lưu tâm đến tôi

Chờ chàng yêu tôi

Chờ chàng hôn tôi, chạm vào tôi, sờ vú tôi

Chờ chàng đi ngang nhà tôi

Chờ chàng nói với tôi em đẹp lắm

Chờ chàng đòi tôi chỉ yêu một mình chàng

Chờ được vuốt ve âu yếm, được thề hứa, được trao hết cho nhau

Chờ được hút thuốc, được uống rượu, được đi chơi khuya

Chờ trở thành một người đàn bà. Chờ . . .

Chờ mối tình lớn của tôi

Chờ người đàn ông hoàn hảo

Chờ Ông Chân Chính. Chờ . . .

Chờ kết hôn

Chờ ngày đám cưới

Chờ đêm động phòng

Chờ làm tình

Chờ chàng ôm lấy tôi

Chờ chàng làm tôi phấn khích

Chờ chàng cho tôi hoan lạc

Chờ chàng cho tôi một cơn sướng ngất. Chờ . . .

Chờ chàng đi làm về, làm đầy ngày tháng của tôi. Chờ . . .

Chờ đứa bé của tôi

Chờ bụng tôi phồng lên

Chờ cặp vú tôi căng đầy sữa

Chờ nghe đứa bé cựa mình

Chờ đôi chân tôi hết sưng phù

Chờ những cơn co thắt đầu tiên

Chờ đến hết những cơn co thắt

Chờ cái đầu thò ra

Chờ tiếng khóc đầu tiên, đùm nhau

Chờ ôm con tôi vào lòng

Chờ con tôi bú sữa tôi

Chờ con tôi nín khóc

Chờ con tôi ngủ yên suốt đêm

Chờ cặp vú tôi hết sữa

Chờ vóc dáng cân đối trở lại, những vết da căng trên bụng tan đi

Chờ có chút thì giờ cho riêng mình

Chờ được xinh đẹp trở lại

Chờ con đến tuổi đi học

Chờ cuộc sống bắt đầu. Chờ . . .

Chờ các con đi học về

Chờ chúng lớn lên, rời nhà

Chờ được làm chính mình

Chờ cảm giác nao nức

Chờ chàng kể tôi nghe một điều gì thú vị, hỏi tôi em cảm thấy thế nào

Chờ chàng hết càu nhàu, nắm lấy bàn tay tôi, hôn chào tôi buổi sáng

Chờ mọi việc hoàn tất

Chờ các con thành gia thất

Chờ điều gì đó xảy ra. Chờ . . .

Chờ giảm cân

Chờ sợi tóc bạc đầu tiên

Chờ tuổi mãn kinh

Chờ được thành già dặn khôn ngoan

Chờ . . .

Chờ thân xác tôi tàn tạ, xấu xí

Chờ thịt tôi nhão ra

Chờ cặp vú tôi khô quắt lại

Chờ các con tôi đến thăm, những lá thư . . .

Chờ bạn bè tôi lìa đời.

Chờ chồng tôi về thiên cổ. Chờ . . .

Chờ tôi đau ốm

Chờ mọi sự tốt hơn

Chờ mùa đông trôi qua

Chờ chiếc gương soi nói với tôi tôi đã già nua

Chờ đi đại tiện hết táo bón

Chờ cơn đau đớn tan đi

Chờ cuộc vùng vẫy chấm dứt

Chờ buông thả

Chờ buổi sáng

Chờ đến cuối ngày

Chờ giấc ngủ. Chờ . . .