Nhân dịp người viết bài lên chơi Đà Lạt, thăm lại trường xưa. Rất nhiều kỷ niệm vui buồn tuổi hoa niên được gợi lại. Trong số những thầy cô cũ các bạn chở tới thăm, có trường hợp thầy Phan Văn Ngọ, (giáo viên dạy Thể dục trường Trung học Trần Hưng Đạo, Bùi Thị Xuân, Bồ Đề… trước năm 1975) là đáng thương nhất.
Ngôi nhà trồng nhiều hoa của thầy nằm trên khu Mả Thánh, đang sắp bị giải tỏa. Máy xúc, máy đào ầm ì đêm ngày. Ngồi trong phòng khách tiếp học trò cũ, thầy không còn vẻ nhanh nhẹn, linh hoạt của người huấn luyện viên thể dục kiêm võ sư Aikido, kiêm ông bầu đội bóng đá trường Nam Trung học Trần Hưng Ðạo năm nào. Thay vào đó là vẻ mệt mỏi, kiệt quệ của một cụ già 85 tuổi đang bị bệnh ung thư bao tử hành hạ. Sống cùng thầy là cô Lan vợ thầy, bị thiểu năng trí tuệ hơn chục năm nay, mọi việc chăm sóc bản thân đều không tự làm được. Anh con trai út Phan Quốc Tuấn 52 tuổi thì bị ung thư tủy sống, ngồi xe lăn, cả ngày kêu rên đau đớn. Thầy Ngọ tâm sự: ‘Thầy không có tiền hưu. Suốt từ năm 1964, chuyển từ Biên Hòa về Ðà Lạt dạy học, trước sau chỉ là anh giáo viên tay trắng. Có cái nhà đang ở thì sắp bị giải tỏa, cho người ta còn không thèm lấy, nói chi bán. Ðã vậy nhà ở trên Mả Thánh, bán ai dám mua’.
Anh Dũng đang lau rửa cho cha (thầy Ngọ) tại phòng trọ Sài Gòn
Ðược biết thầy Ngọ có bốn con gái, ba con trai (một anh đã mất vì bệnh). Tất cả đều có hiếu, chỉ phải tội nghèo. Hiện thầy và con trai út xuống Sài Gòn, ở phòng trọ để hàng ngày đi điện chẩn, bấm huyệt để chữa bệnh. Mọi việc chăm sóc, tắm rửa, nâng lên đặt xuống đều do một tay người con trai lớn là Phan Quốc Dũng đảm nhiệm. Các chị em gái, người lo cơm nước, người chạy việc vặt, người ‘giữ em’ (mẹ Lan).
Trường hợp anh Phan Quốc Dũng, năm 1973, đang học lớp 11 A 1 trường nam Trung học Trần Hưng Ðạo Ðà Lạt thì anh Dũng đi lính sư đoàn 2 Không Quân, đóng ở Nha Trang. Năm 1975 anh ‘đã ngồi trên máy bay rồi nhưng nghĩ tới cha mẹ và các em, lại nhảy xuống, từ Nha Trang chạy về Ðà Lạt, ngược dòng người từ Ðà Lạt chạy ra Nha Trang tìm đường di tản’. Sau đó, không cam chịu cuộc sống quá nhiều nghịch lý của chế độ mới, anh cùng các chiến hữu bí mật tổ chức phục quốc. Kết quả bị bắt, ra tòa, một số chiến hữu của anh bị tuyên án tử hình, bản thân anh lãnh 18 năm tù giam. Cùng phong trào Fulro, vụ âm mưu lật đổ chính quyền ở Ðà Lạt năm 76, 77 của các anh, đã gây xôn xao dư luận.
Thụ án được 10 năm ở trại Ðại Bình- Bảo Lộc, anh đã liều vượt ngục. Khi bị bắt lại, ngoài 18 năm tù chính thức, anh lãnh thêm 3 năm tù giam nữa, tổng cộng 21 năm. Mãn hạn tù tại nhà giam Xuân Lộc- Ðồng Nai anh Dũng trở về Ðà Lạt, sống lặng thầm, an phận bằng nghề coi rẫy cà phê ở Suối Vàng. Nghe tin cha, đồng thời là thầy giáo cũ của mình, là thầy Ngọ, lâm bệnh nặng, anh bỏ rừng, về đưa cha và em trai Phan Quốc Tuấn lên Sài Gòn thuê nhà trọ ở, chữa bệnh. Mọi việc hầu hạ người thân, dù dơ bẩn, khó nhọc, hôi thối thế nào anh đều nhận nhiệm vụ cho mình.
Anh Dũng đang đẩy xe lăn cho Tuấn – em trai útAnh Dũng tâm sự với người viết bài: ‘Sài Gòn cái gì cũng đắt đỏ. Ðánh vật với bệnh tật và trăm thứ nhiêu khê không tên gọi, bao nhiêu tiền bạc, sức lực của gia đình đều cạn kiệt. Biện pháp chữa trị tốt (dùng tế bào dây rốn trẻ sơ sinh) không phải không có nhưng quá đắt (giá từ 10,000 đô la tới 30,000 đô la/1 ca), không dành cho người nghèo như cha và em trai mình… Hỏi về ước mơ nhân kỷ niệm 40 năm ngày ‘gẫy súng’, anh Dũng nói chỉ mơ một lần hội ngộ các bạn học sinh lớp 11A1 niên khóa 1973 trường Nam Trung học Trần Hưng Ðạo, các bạn cùng sư đoàn 2 Không quân- Nha Trang, các bạn tù chính trị ở hai trại Ðại Bình, Xuân Lộc.
Nhằm giúp anh Dũng vừa có tiền chữa bệnh cho cha và em trai vừa tìm lại được hơi ấm của tình bạn, tình đồng đội, kẻ viết bài mạo muội kể câu chuyện của anh, hy vọng mong cựu học sinh Bùi Thị Xuân- Trần Hưng Ðạo ở phương trời xa, nếu đọc được bài này, thì thương cho hoàn cảnh của gia đình người thầy cũ. Ước sao tấm lòng trắc ẩn và sự giúp đỡ tịnh tài của mọi người đến trước lúc thầy Phan Văn Ngọ và con trai như ngọn đèn hết dầu, tắt phụt.
DANH SÁCH CÁC NHÀ HẢO TÂM GIÚP ĐỠ THẦY PHAN VĂN NGỌ
GỬI VỀ GIA ĐÌNH THẦY PHAN VĂN NGỌ
| STT | Họ Tên | Số tiền |
| 1 | Phạm Hiệp | $100 |
| 2 | Trần Trọng Sơn (cựu tuyển thủ bóng đá THĐ) | $500 |
| 3 | Nguyển Văn Phước (cựu Bồ Đề) | $100 |
| 4 | Nhóm Cựu THĐ Trong Nước (NK 65-72) | $300 |
| 5 | Nhóm Cựu THĐ Hoa Kỳ (NK 65-72) | $2300 |
| 6 | Nhóm Cựu BTX U60 | $50 |
| 7 | Nhóm Cựu BTX (Niên Khóa 68-76) | $225 |
| 8 | Vô Kỵ | $82 |
| 9 | Nguyễn Xuân Tài | $246 |
| 10 | Chu Trần Đạt | $100 |
| 11 | H.Đ. Nam, N. X. Thiệp | $300 |
| 12 | Đặng Cẩm Tú | $100 |
| 13 | Nguyễn Văn Bình | $100 |
| 14 | Nguyễn Huỳnh | $100 |
| 15 | Nguyễn Bằng | $100 |
| 16 | Cháu Minh (Con Bác Cả Mợi) | $200 |
| 17 | Phan Hương Quỳ | $150 |
| 18 | Nhóm Cựu Bồ Đề | $50 |
| 19 | Nhóm Cựu HLV (Đáng – Chính – Phương Hưng – Luông – Phong – Sang – Ngoạn) | $600 |
| 20 | Huỳnh Chính | $100 |
| 21 | Huỳnh Nguyệt | $100 |
| 22 | Hứa Kim Ngoan | $600 |
| 23 | Lộc Mai | $100 |
| 24 | Huỳnh Katherine Nhung | $100 |
| 25 | Lộc | $100 |
| 26 | Ẩn Danh | $100 |
| 27 | Ngô Tuấn Kiệt Nguyên | $200 |
| 28 | G.S Nguyễn Nhân Bằng | $100 |
| 29 | G.S Cao Thị Thu Cúc | $100 |
| 30 | Đạo Tràng Barom Kagyu – S.G | $100 |
| 31 | Phạm Thái Văn Vũ | $100 |
| 32 | Nguyễn Thị Minh Hải | $100 |
| 33 | Trang Thị Thanh Tôn | $400 |
| 34 | Võ Nga | $100 |
| 35 | Nguyễn Quyên | $200 |
| 36 | Lưu Trung Sơn | $50 |
| 37 | Lam Sơn Hồng | $100 |
| 38 | Huỳnh | $100 |
| 39 | Trần Trọng Sơn | $25 |
| 40 | Lê Tuấn Anh | $82 |
| 41 | Lê Ngọc Lan | $100 |
| 42 | Phan Văn Cha | $100 |
| 43 | Phan Văn Ngô Dung | $50 |
| 44 | Thái Thị Hồng | $100 |
| 45 | Phạm Tuấn Anh | $200 |
| 46 | Phan Ái Vũ Văn | $100 |
| 47 | Ánh Tuyết | $100 |
| 48 | Nguyễn Trúc Mai | $500 |
| 49 | Yến Trang (ở Mỹ) | $100 |
| 50 | Nhóm Cựu BTX (Niên Khóa 1969) | $390 |
| 51 | Công Khanh Thị Võ (sư cô Huệ Châu $20, Thảo $30, Nga $20, Tuệ $20, Quang $30) | $120 |
| 52 | La Chi | $500 |
| Tổng Cộng | $11,020 |
GỬI VỀ TÒA SOẠN TRẺ FLORIDA
| STT | Tên | Số tiền | Địa chỉ |
| 1 | Yen T. Ngo | $30 | Lawrenceville, GA |
| 2 | Ô. Bà Sung Nguyễn | $50 | Plano, TX |
| 3 | Vy Nguyễn | $20 | Braintree, MA |
| 4 | Mai Trâm | $30 | Garland, TX |
| 5 | Peter Dương | $10 | Biloxi, MS |
| 6 | Thủy Trần | $40 | Houston, TX |
| 7 | Quang Minh + Huy Đặng | $50 | Richardson, TX |
| 8 | Yvonne Tran | $30 | Baton Rouge, LA |
| 9 | Lâm Ngọc Phước | $25 | Warm Spring, GA |
| 10 | Diệu Tâm | $20 | Arlington, TX |
| 11 | Dung Nguyễn | $25 | Orlando, FL |
| 12 | Nguyễn Hùng + Ng. Mai | $50 | Arlington, TX |
| 13 | Thu Ha T. Nguyen | $20 | Waco, TX |
| 14 | Sandy Thai | $150 | Grand Prairie, TX |
| 15 | Nguyen Phu | $30 | San Antonio, TX |
| 16 | Quyen Vu | $30 | Grand Prairie, TX |
| 17 | Ms. Suong Vo | $100 | Dallas, TX |
| 18 | Nam H. Nguyen | $30 | Miami, FL |
| 19 | Thu Lam | $50 | Orlando, FL |
| 20 | Bich Ta | $50 | Casselberry, FL |
| 21 | Chung Pham | $50 | Everett, WA |
| 22 | Ẩn Danh | $100 | Hingham, MA |
| 23 | Hồng Võ | $50 | Germantown, MD |
| 24 | Nguyen T. PK | $20 | CAP District, MD |
| 25 | Viên Lộc | $50 | Saint Petesburg |
| Tổng cộng | $1,110 |
XH