Hồi xưa thực dân Pháp chễm chệ ngồi trên tàu chiến, mang theo súng thần công, súng trường và tiếng Pháp xâm lược nước ta. Nghĩa quân chống lại: “mặc kệ thằng Tây bắn đạn nhỏ, đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng có… một ngọn dao phay, cũng chém đặng đầu quan hai nọ” (Văn tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc, Nguyễn Đình Chiểu).
Dẫu chiến đấu anh dũng như vậy nhưng làm sao dao phay mà chống lại được với súng thần công?! Nên cái đất Nam Kỳ mến yêu của chúng ta phải bị mấy thằng Tây bắt làm thuộc địa hơn cả trăm năm.
Tuy nhiên, hổng phải cái gì mình cũng chịu thua mấy thằng ‘Bạch Quỷ’ nầy đâu?! Tiếng Việt mến yêu của quê hương mình cũng bắt được một số tiếng Tây làm tù binh chơi!
Một trong số đó là chữ ‘pourboire’. Bà con Nam Kỳ Lục Tỉnh mình đọc là ‘puộc boa’. Và cũng vì căm giận quân xâm lược nên bà con mình chặt khúc chữ ‘puộc boa’ ra làm hai cho hả giận, vụt chữ ‘puộc’ cho chó gặm, chỉ còn có chữ ‘boa’ rồi sau đó bà con mình gọt luôn mẫu tự a cho nó gọn thành chữ ‘bo’.
Chứ theo từ điển Pháp Việt, từ pourboire là uống nước! Ngụ ý cho ai tiền uống nước giải khát sau khi phục vụ mình mệt thấy bà tiên tổ!
Và cũng cái chuyện ‘bo’ nầy, anh bạn già của người viết về Việt Nam mới trở qua kể cho nghe một câu chuyện như vầy: Ảnh ham vui, lén trốn bà xã mà tụ bè, tụ đảng theo mấy ‘cha già dịch’ trong nước, Tây gọi là ‘dirty old man’ đi uống bia ôm!
“Mấy em đã hết biết… xinh xinh… phục vụ tận tình! Má tựa, vai kề… hết khăn nóng cho sạch bụi đường xa; rồi là khăn lạnh cho nó mát trời ông Địa… Bia khui lốp bốp! Em chỉ lớn hơn cháu nội tui một chút mà xưng em em anh anh ngọt xớt! Tui ráng giấu gần chết vì sợ em ‘xắt’ nhuyễn nhưng em cũng biết tui là Việt Kiều?! Vì làm bất cứ cái gì, có chút xíu thôi, là tui cũng quen thói cám ơn rối rít! Chắc vì vậy mà em biết hay chăng?”
Tàn tiệc, em thỏ thẻ… dai như cái nùi giẻ: “Anh ‘bo’ em đi!” Tui đành rút ra một ‘Bác Hồ ngó nghiêng’ dúi vào tay em. Em xì một tiếng, bĩu môi: “Việt Kiều gì mà kẹo quá! Thua Việt Cộng!”
Bị chê… hơi bị quê, tui bèn chống chế rằng: “Thông cảm chút đi mà! ‘Qua’ ăn tiền già sao đọ cho lại mấy thằng Lương Sơn Bạc chớ?”
Em hỏi Lương Sơn Bạc là cái thằng nào để em xin số điện thoại gọi tụi nó đến quán em ‘chơi’ mà thư giãn?
“Thì mấy thằng quan quyền bây giờ chuyên đi ăn cướp đó! He he!”
“Đồ già dịch! Thiệt là lãng òm!”
Người viết bèn an ủi anh bạn già rằng: “Anh ‘bo’ một ‘Bác Hồ ngó nghiêng hay ngó ngay’ như vậy là cũng sộp lắm rồi! Em chê kệ em chớ hơi sức đâu mà quê xệ!”
Coi như bên Mỹ kìa, tài tử xi nê đóng một phim không dưới vài triệu đô la tiền cát xê mà chơi ‘bần’ hơn anh nhiều!
Tài tử Sean Penn đi nhậu ở New Orleans hết 450 đô không ‘bo’ cho bồi bàn một cắc! Đỡ hơn một chút là vợ chồng tài tử Tom Cruise đi ăn ở New York, tốn hết 458 đô và ‘bo’ cho người phục vụ được tới 5 đô lận!
Mấy tay nầy tiền nó đốt mình cũng chết, mà keo kiệt như vậy đó! Nếu anh có thua là thua ông Bill Gates, người giàu nhứt thế giới bây giờ mà thôi!
Ông Microsoft nầy ăn nhậu với bạn bè hết 12,000 đô Mỹ, ‘bo’ chỉ có… 8,000 đô! Giàu nhứt thế giới chơi vậy là phải rồi! Có tay nào dám đọ chớ?!
Nhưng bà con bên Úc nầy có qua Mỹ chơi, ghé quán cà phê Lú ở Little Sài Gòn, nam Cali, xem mấy em mặc quần áo tắm bikini, hai mảnh phục vụ nói ‘bo bo’ là mấy em tưởng ý dĩ hay cao lương gì đó nha! Phải nói là ‘tip’ mấy em mới hiểu! Mỹ mà! Đâu phải Tây đâu mà xổ tiếng Pháp chớ!
Nhưng phải ‘tip’ bao nhiêu vậy cà? Thì cứ căn vào hóa đơn tính tiền, bỏ lại 15 đến 20 phần trăm là ngon rồi! Nếu mình hổng cho, coi chừng mấy em rượt theo hỏi: “Hổng cho tiền ‘tip’! Tại sao? Có phải là do quý em phục vụ quý anh chưa tới bến hay sao! Anh yêu!”
Em rượt theo đòi ‘tip’ là mình móc xỉa đi! Đừng để mất mặt bầu cua dân xứ Úc nha! Mang chuông đi ‘quánh’ xứ người là phải khỏ ‘beng’ một cái cho rõ to mới được!
Còn về Việt Nam, trốn vợ, đi uống bia ôm mà mấy em rượt theo đòi ‘bo’ là phải chạy cho nhanh… nếu hết tiền! Dù chạy đến mất dép chăng đi nữa. Nếu còn tiền trong túi mà hà tiện hổng chịu ‘bo’ là đầu gấu, bảo kê nó quánh cho một trận là về nhà má bầy trẻ nhìn hổng ra! Tưởng thằng cha Ba Bị nào hiện ra để nhát, hù con nít!
Tuy nhiên ‘bo hay tip’ cũng tùy nước! Có nước tùy tấm lòng đại bác của khách. Có nước là bắt buộc theo tập quán! Nhưng đừng tưởng cho tiền ai cũng ham là lầm to!
Đi Nhựt Bổn chơi, ăn, uống rồi còn bày đặt ‘bo bo’ ‘tip tip’ là nhân viên phục vụ nó xài xể, chửi mình là đồ ‘chảnh’ đó! “Bộ khi dể tụi tui sao? Con cháu Thái Dương Thần Nữ đây! Đi làm, hưởng lương rồi hổng cần xin xỏ ai hết á!”
Do đó qua cái đất nước võ sĩ đạo nầy, ăn bây nhiêu trả bấy nhiêu; khỏi phải lo cự cãi rồi nói mình khi dể tới lui. Cho tiền nó mà nó lại lên dầu sống, đem võ Judo ra múa, là mình đi du lịch Nhựt về… không còn cái răng mà cạp ‘bắp’!
Quên mấy chú Nhựt Bổn tự ái vặt nầy đi! Mình trở lại với chú Sam cực kỳ thực dụng một chút coi! Hỏi vậy chớ tiền ‘bo’ thường là cho nhân viên phục vụ ở nhà hàng được chia chác ra làm sao?
Có ông bà chủ tham tiền sáng con mắt họ mà tối con mắt người làm công, tiền ‘tip’ thưởng cho nhân viên mà ổng bả bỏ vô túi mình hết trơn hết trọi mới chết chớ! Không chia cho mấy đứa một ‘cent’. Đứa nào càm ràm là đuổi! Nên có khách ăn xong, tính ‘tip’, thì bồi bàn nhắc nhỏ: đừng có cho! Nó hổng tới tay tụi em đâu! Hu Hu!
Rồi cũng có tay giang hồ hiệp khách ‘tip’ coi ngon lắm! Nhưng thực ra nó là cái thằng lừa đảo, ‘tip’ con số thấy nhiều, ngộp… tưởng sộp, không kiểm tra gì hết; dè đâu vợ chồng, bạn bè, tía con nó tính đường ăn quỵt, bằng ký cái check lủng, không tiền bảo chứng!
Nước Úc nầy không có cái tập quán ‘tip’ như bên Mỹ. Vì lẽ nhân viên nào phục vụ trong nhà hàng đều được bảo đảm là ông, bà chủ phải trả lương tối thiểu cho họ theo luật định.
Nhưng nước Mỹ là ‘đại ca’ của thế giới tự do mà! Cái gì của nó bày ra mà có lợi cho mình thì ngu sao mà không bắt chước chớ! Vì vậy mấy nơi ăn chơi dành cho du khách ngoài city ở Sydney hay Melbourne, nhà hàng nào, cũng có đặt thêm cái lon hay cái dĩa để vị nào có lòng hảo tâm, thấy nhân viên phục vụ tận tình, muốn cho bi nhiêu thì cho!
Sợ bắt chước Mỹ rồi thành tiểu bang của Mỹ luôn nên báo chí hỏi mấy dân Úc thòi lòi rằng: “Ê! Tụi mình có bắt chước theo đại ca ‘Obama’ trong cái vụ ‘tip’ nầy không hả?”
Thì dân Úc trả lời rằng:
– Không đời nào! Ông bà chủ trả tiền lương cho họ rồi mà việc gì tui phải đưa thêm chớ!
– Đôi khi! Nếu nhân viên phục vụ rất tận tình; làm mình vui thì cho thêm chút đỉnh để họ vui với!
Cũng có tay Úc thẳng thừng bác bỏ cái vụ ‘tip’ nầy bằng cách lập luận rằng ở Úc cái gì cũng mắc hơn thiên hạ. Đi ăn nhà hàng ở New York chỉ tốn bằng một phần ba ở Melbourne vậy mà bây giờ còn đòi ‘tip’ nữa sao? Thiệt là lòng tham không đáy à nha!
Cái nầy người viết cũng có phần đồng ý. Một tô phở ở Bankstown, Sydney giờ cũng hơn 13 đô Úc bằng 11 đô 70 cents Mỹ, tính theo hối suất bữa nay một đô Úc bằng 90 cents Mỹ. Trong khi ở Little Sài Gòn bên Cali chỉ có 5. 6 đô Mỹ. Mắc gấp hai, gấp ba người ta rồi đó! Do đó gặp ông Việt Nam nào ở Úc nói tui đi bán phở thì cái chắc là ‘giả’ lái Mercedes đời 2014!
Nói Úc không có ‘tip’ là không chính xác lắm đâu! Khi John Howard lên làm Thủ Tướng, ổng đã nuốt lời hứa: “Em chả! Em chả làm vậy đâu!” Nắm được chánh quyền, ổng bèn trở mặt, ra ngay cái luật: từ giờ trở đi bất cứ dân Úc nào đi nhà hàng ăn nhậu, chơi bời, hay ngay cả hà tiện, đi chợ mua đồ về cho con vợ nấu mình ăn, nghĩa là hổng có ai chạy thoát hết, đều phải ‘tip’ cho chánh phủ của y lãnh đạo 10 phần trăm. Cái ‘tip’ đó gọi là thuế GST (The Goods and Services Tax! Thuế hàng hóa và dịch vụ!)
Bây giờ, đệ tử ruột của John Howard, mông xừ Tony Abbott lên, còn tính bắt dân Úc ‘tip’ thêm nữa! Thay vì 10 phần trăm thì rục rịch lên 15 phần trăm cũng hổng chừng. Mấy ‘giả’ muốn thiên hạ ghét tụi tui, phao tin đồn vậy thôi để hù dọa nhân dân, chớ hổng có đâu! Nhưng quý vị biết mà làm sao tin được mấy tay chánh trị gia nước Úc nầy cho được chớ!
Bảo Huân