Hồi tuần trước, những tiểu bang có nhiều người gốc Mexico ắt cũng nghe hay thấy những hoạt động ngày hội Cinco de Mayo, tức lễ Mồng 5 tháng 5 theo tiếng Tây Ban Nha, được tổ chức nhộn nhịp với các hoạt động ca hát, nhảy múa, ăn uống… (chỉ không… ăn bánh ú tro như ngày Mồng 5 tháng 5 Âm lịch của người Việt). Những người Mexico sống tại Hoa Kỳ xem đây là ngày lễ lớn để hãnh diện về lịch sử của mình, khi đây là ngày các “amigo” thắng Pháp trong trận chiến 5-5-1862 tại tiểu bang Puebla của Mexico. Các nhà sử học viết rằng nếu Pháp không thua trận này, ắt sẽ “tới luôn bác tài”, ủng hộ phe miền Nam trong cuộc nội chiến Nam-Bắc Hoa Kỳ và chưa biết lịch sử của Hoa Kỳ đi về đâu. Tất nhiên là… nếu.
