Pound và Ounce
Người Việt khi còn ở trong nước vẫn quen dùng kilogram, gram… để biểu thị trọng lượng khi cân đo đồ vật. Qua Mỹ rồi, ai cũng phải làm quen với pound, ounce… và đôi khi thắc mắc về những đơn vị này cũng như cách viết tắt của chúng thành lb. và oz.
lb. là chữ viết tắt của pound, mà nhiều người chúng ta thường gọi là cân Anh. Thực ra, pound xuất xứ từ thời Roma cổ đại và là biến thể của một nhóm từ trong tiếng Latinh là “libra pondo” có nghĩa là “pound of weight”.
Còn ounce, viết tắt là oz., thì xuất phát từ nước Ý thời Trung cổ, biến thể của từ ngữ onza có nghĩa là một phần 12, vì vào thời đó, ounce của người Anh bằng một phần mười hai pound của người Roma, tương đương với 330 gram ngày nay. Hiện giờ thì tuy một ounce có giá trị bằng một phần mười sáu của một pound, nhưng vẫn duy trì cách viết tắt như cũ, tức là oz.
Hành quyết tử tội
Ngày 29 tháng 4 vừa qua nhà cầm quyền Indonesia đã ra lệnh hành quyết 7 trong số 8 phạm nhân buôn lậu ma túy. Họ bị đội cảnh sát bắn bên ngoài cửa nhà tù lúc quá nửa đêm. Nhưng thường thì các án lệnh tử hình được thi hành vào lúc mặt trời mọc. Tại sao thế?
Vào thời tiền sử, các cuộc hành quyết phạm nhân được thực hiện như những nghi lễ hy sinh để cúng tế cho mặt trời mọc. Đến thời Trung cổ, vì các cuộc hành quyết đều công khai cho mọi người đến coi, nên tiếp tục được thi hành vào sáng sớm để không thu hút quá nhiều đám đông tò mò tới coi, có thể để tránh gây kinh hoàng, và một phần cũng để đề phòng biến động có thể xảy ra như việc cướp pháp trường chẳng hạn.
Từ thế kỷ 20, các xã hội văn minh thường không thi hành các bản án tử hình ở ngoài trời mà trong nhà, đa số là chích thuốc độc cho phạm nhân mau chết. Riêng các vụ xử bắn hoặc treo cổ vẫn tổ chức ngoài trời, và theo thông lệ, thường vào sáng sớm.
Diều hâu và bồ câu
Tại sao những người ủng hộ hoặc phản đối chiến tranh được gọi là “diều hâu” và “bồ câu”?
Những người ủng hộ chiến tranh hoặc cùng phe được gọi là “hawks” (diều hâu) theo một thuật ngữ được Thomas Jefferson (1743-1826, Tổng thống thứ 3 của Hoa kỳ) dùng để mô tả họ, nguyên văn là war hawk.
Còn những người yêu chuộng hòa bình được gọi là “bồ câu” (doves) là xuất xứ từ truyện tích trong sách Sáng Thế ký của Thiên Chúa giáo, thuật về nạn đại hồng thủy xảy ra trên mặt đất sau khi mưa đổ suốt 40 đêm ngày. Lúc mưa tạnh, ông No-e, người được Chúa cứu thoát nạn nhờ đóng tàu trú ẩn, liền thả con chim bồ câu từ tàu ra để xem nước đã rút chưa, nó trở về tầu mỏ ngậm một cành ô-liu, như vậy ông biết là có vùng đất khô ráo ở gần. Thuật ngữ “bồ câu” bắt đầu được dùng trong cuộc khủng hoảng hỏa tiễn tại Cuba (Cuban Missile Crisis, một cuộc đối đầu giữa Liên Xô, Cuba với Hoa Kỳ vào tháng 10 năm 1962 trong thời Chiến tranh lạnh) và còn tiếp tục được sử dụng cho đến nay.