Nh. Tay Ngàn, một bút danh thơ mộng và bí mật, như chính cuộc đời lặng lẽ và bi thảm của tác giả. Qua mấy lời giới thiệu và một bức ảnh chân dung trên tạp chí Văn tháng 2 năm 1965, ta biết được một gương mặt thanh niên thông minh và đặc biệt điển trai, vẻ đẹp thuần túy Á châu nhưng lịch duyệt và thời thượng hơn những bạn đồng lứa. Chàng trai đó đã sống cuộc đời tuổi trẻ mãi mãi của mình ở châu Âu. Đã viết những vần thơ tuyệt đẹp nhưng cũng vô cùng tăm tối trên những chuyến tàu đi về miền Orsay, đã theo đuổi người tình đến tận thành Madrid, đã mê sảng và điên loạn trong nhà thương Villejuif. Và cuối cùng nằm chết quạnh hiu trong căn gác nghèo ở Paris khi mới 35 tuổi. Thi hài của ông được hỏa táng ở nghĩa địa Père Lachaise, Paris, cũng là nơi yên nghỉ của Chopin, Balzac, Apollinaire, Oscar Wilde và nhiều văn hào thế giới khác.
Mây Ngàn. Facebook
Thuở học Trung học đối với gã học sinh là tôi thường say mê văn chương, tìm đọc Văn, Vấn Đề, Nghệ Thuật… là thứ “khó nhai”, khiến bạn bè cùng lứa ngạc nhiên vô cùng. Không biết sao tôi thường chú ý đến các nhà thơ Nguyễn Quang Hiện, Tần Vy, Phạm Công Thiện, Nguyễn Phan Thịnh, Trần Thị Nhã Ca… và đặc biệt là Nh. Tay Ngàn. Gần đây đọc bài “Nh. Tay Ngàn, lập lòe trí nhớ” của Thi Vũ, trên Website Gio-O, buồn làm sao khi biết tin nhà thơ mất vào ngày đầu Tháng Giêng năm 1978 tại Paris vào lúc mới 35 tuổi đời.
Trần Hữu Dũng. Văn Chương Việt
Khởi đi từ những bài thơ trên VĂN, NH. TAY NGÀN là cái tên khiến tôi để ý trong nhiều nhà thơ có bài trên tạp chí của thời ấy. Ấn tượng ngay từ cái tên… có chút gì đó ẩn mật, lãng mạn, chút gì đó của thơ…
Những đường nét táo bạo, và nhiều khi tỏ ra u uất… cùng với chất hiện sinh ngồn ngộn trong thơ của mình, trong một chừng mực nào đó, NH TAY NGÀN đã đứng riêng, đã tạo nên một lối đi riêng cho mình….
HuyVespa
ảnh tượng cuối thu
Khi anh mệt mỏi leo lên ngọn đồi ở miền Orsay
nghe những chuyến xe lửa hú,
anh giẫm lên lớp lá khô như giấc mộng tàn;
nhớ lại khi xưa em là đồng bằng mỗi ngày anh núi
rừng ao ước,
muốn gặp nhau anh cất lời gọi vọng,
em trao tình hoa dại đọng sương;
giờ anh đã mờ xây xa vắng,
ngóng về em tiếng gào còm cõi,
chạm xác xơ mặt cỏ nám u buồn.
Khi những chiều anh đáp xe về thành phố và
qua vườn Luxembourg,
nhìn pho tượng trần truồng gục đầu ngó đất;
lá rụng dày thương nhớ trở vàng thêm.
nỗi liên đen tối vô cùng
Rồi mùa thu rủ tôi đi xa
Tôi đi xa mãi tôi rồi
Nhằm đêm hoa rụng như ánh trăng
Tan mù mù trên miệt hải ngạn
Và lớp sương mốc đổ liên hồi
Tận viễn khơi những con thuyền sôi nổi
Lướt qua màn đe dọa khi ly hương
Giữa tôi và Liên hôm nay
Ánh trăng không thành như cơn huyễn mộng
Của tôi và Liên hôm nay
Khi mười hai năm xuống dần nói nhỏ
Một mùa thu trước Liên xa
Không còn gì nhớ lại nữa đâu
Những hàng sao im nguyên ngày ấy
Của con đường Trà Vinh sớm hôm
Không còn gì ru nhớ làm chi
Những đốm hoa tím tan nhoè
trước cổng nhà Liên đó
Mười hai năm thành điệu gió ngày mùa
Trên hình bóng Liên xa và xa
Như hiện thân tôi trôi và trôi
Mãi mãi với muôn ngàn ánh sao giá lạnh nụ cười
(Trích phần đầu)
đơn khúc của liễu
Ba giờ trưa một khúc nhạc sầu
Un jour sans toi
Những chiếc lá tàn rơi không cần một làn gió
Điếu thuốc đốt lên hình bóng
Và chợt tắt bơ vơ
Kỷ niệm xuống đêm
Ở chót vót của tuyệt vọng
Anh im lìm ngắm hai tay không
Un jour sans toi
Người thủy thủ già từ bỏ biển khơi
Chiếc tàu đã chìm
Căn phòng nhuộm đầy bóng tối
Mền gối bắt đầu rã mục
Liễu ơi Liễu
Un jour sans toi
Tiếng hát cuối cùng nhỏ xuống
Gạch ngói hoang tàn hồn anh
Cùng tiếc thương mọc lan trên đó
Un jour sans toi
Một ngày người thủy thủ già
Vô vọng chuyến ra khơi
Liễu ơi Liễu
(Văn Số 28, ngày 15/02/1965)
mùa thu thành phố
Một sớm thức giấc anh chợt nhớ ra mình đang ở trong một thành phố xa lạ
Anh chợt nhớ ra sau cơn mộng kinh hoàng em đã ngàn trùng mây nước kêu gào vô vọng nhớ thương
Đáng lẽ giờ này em đang nũng nịu trong vòng tay anh, mớ tóc đen mềm mướt, đôi mắt ngái ngủ dịu dàng và bên ngoài nắng ấm dọi qua song
Căn phòng vang tiếng em cười vui bữa ăn sáng mà anh nghe thấy cùng một lúc với giọng chim sẻ ca hát trên những mái ngói
Rồi anh đưa em qua những cửa nhà thân thuộc, một cái dốc một chiếc cầu con sông chợ nhóm, vườn thú có những lùm cây xanh tươi hoa đỏ và anh rẽ tay mặt
Trên đường về nhà qua những con đường bóng mát anh thường huýt sáo
Đâu ngờ đến ngã rẽ cuối cùng bây giờ anh ở đây với bầu trời xám thấp, các cửa kính đóng chặt – đóng chặt ngàn đời, những ống khói đen sầm
Anh lo sợ cho em trong những buổi chuông về bước nhỏ đánh thức mọi vật reo hò kỷ niệm
Anh lo sợ trong những chiều sụp tối gian phòng vắng lạnh bóng đêm lặng lẽ vây lấy em
Anh lo sợ ở cuối đêm anh trở về hình bóng chập chờn không sưởi đủ chuỗi ngày em đốt bằng ký ức
Em ơi, đâu còn ai cận kề bên em những giữa đêm mưa dưng không òa khóc
Làm thế nào có thể quên em những khi hoàng hôn sậm mặt
Trong vườn Luxembourg anh ngó anh ngồi im một mình
Những hàng cây đượm vàng lá úa
Mỗi trận gió đem rơi từng chiếc u sầu
Những pho tượng hoen rỉ kia yêu nhau ngàn năm
Cặp tình nhân trong một góc hôn dài đắm đuối
Đâu như đôi ta phải vội vã xa lìa
Để những giọt nước mắt em anh chưa kịp lau
Chưa kịp nếm đắng cay trên môi em đầu lưỡi
Làn tóc rối tung không đợi anh kịp vuốt
Để tháng ngày em xõa mộng thương đau
Em ơi em, làm cách nào em giam giữ hoài con chim giữa lồng ngực
Anh bay ra thương tích đầy hồn
Em ơi em, những nắng mưa bên kia miền nhiệt đới
Với âu lo chuông đổ gió về
Em lụn tàn đêm gối chiếc bơ vơ
Ôi mộng mị nuôi cuộc đời sao đủ
Còn tương lai kia anh mang bỏ giữa rừng
Em lạc lõng giữa hùm beo rắn rít
Với thân gầy em chỉ khóc van xin.
Làm thế nào có thể quên em được khi đèn đường bật lên vàng võ
Trong những nẻo quanh co phố lầu tẻ ngắt
Anh tìm một vì sao như lệ mắt em
Anh chỉ thấy một khung trời mưng mủ
Và hai tay lạnh giá đã dầy.