Từ giữa Tháng Năm 2015 vừa qua, giới chủ tiệm Nail khắp Hoa Kỳ đã vô cùng hoang mang và lo ngại khi thống đốc New York bất ngờ ban lệnh tổng thanh tra vấn đề lương bổng và tình trạng vệ sinh tại các tiệm Nail trong toàn tiểu bang, là một việc chưa từng xảy ra tại các tiểu bang Hoa Kỳ từ trước đến nay. Sự kiện vừa kể trên bắt nguồn từ một bài phóng sự của báo New York Times về thực trạng nhiều thợ Nail ở New York là dân nhập cư lậu đã không được chủ trả lương đúng mức theo luật lao động, và phải làm việc trong môi trường thiếu an toàn về vệ sinh. Những người thợ trong hoàn cảnh này vì không có giấy tờ làm việc hợp pháp và lo sợ bị trục xuất bởi cơ quan di trú nên ít dám lên tiếng dầu bị chèn ép. Cũng cần biết rằng phần lớn các tiệm Nail tại New York lâu nay do người gốc Ðại Hàn làm chủ.
Ảnh minh họa. NGUỒN: VNEXPRESS.NET
Tính đến cuối Tháng Bảy 2015, có đến 755 trong tổng số khoảng 3,300 tiệm Nail đang hoạt động tại New York đã bị kiểm tra với 1,799 vi phạm đã bị ghi phạt, và chiến dịch kiểm tra vẫn còn đang tiếp diễn. Ngoài biện pháp kiểm tra các tiệm Nail trong toàn tiểu bang, thống đốc New York cũng đã phê chuẩn một luật mới nhằm bảo vệ thợ Nail cách hữu hiệu hơn.
Theo sau New York, cơ quan lao động tiểu bang New Jersey từ đầu Tháng Sáu 2015 cũng đã ồ ạt tiến hành kiểm tra vấn đề lương bổng của thợ làm việc tại các tiệm Nail. Chỉ trong một thời gian ngắn, đại diện cơ quan lao động New Jersey đã đến viếng sơ khởi 169 tiệm Nail và kiểm tra 131 tiệm khác tại nhiều nơi trong tiểu bang, với kết quả là có 255 vi phạm đã bị biên phạt. New Jersey là tiểu bang nhỏ đứng hàng thứ 46 tại Hoa Kỳ về diện tích với 7354 dặm vuông, và có tổng cộng khoảng 1,500 tiệm Nail đang có giấy phép kinh doanh tại đây. Vừa qua, hai nghị sĩ thượng viện và một dân biểu hạ viện của quốc hội New Jersey cũng đã đệ trình những dự luật tương tự như luật vừa ban hành tại New York, nhằm gia tăng kiểm tra việc thi hành luật lệ lao động, cũng như bảo đảm tiêu chuẩn lao động an toàn cho thợ làm việc tại các tiệm Nail trong tiểu bang này.
Hiện nay, New Jersey là tiểu bang có luật cấm chủ tiệm Nail không được cho thợ thuê chỗ làm trong tiệm (New Jersey Administrative Code § 13:28-2.8). Vì vậy, thợ làm trong tiệm Nail tại New Jersey bắt buộc phải là nhân viên (employee) của chủ tiệm, và phải được hưởng đầy đủ các quyền lợi lao động quy định bởi liên bang và tiểu bang, bất luận tình trạng di trú.
Người Việt làm chủ tiệm Nail ở Mỹ bị vạ lây
Ðối với nghề Nail của người Việt tại Mỹ, ngoại trừ một số ít sinh viên du học hay người từ Việt Nam đi du lịch và làm chui trong các tiệm Nail để kiếm tiền, hầu hết thợ Nail đều có giấy tờ cư trú và làm việc hợp pháp. Vì vậy mà không giống như những thợ Nail là di dân lậu đi làm chui ở New York bị chủ bóc lột không dám lên tiếng, thợ Nail gốc Việt ít khi chịu ngồi yên khi chủ không sòng phẳng tiền bạc. Trái lại, nhiều chủ tiệm vì cần thợ còn phải chiều chuộng để giữ thợ, kể cả trả một phần lương bằng tiền mặt theo đòi hỏi của thợ, là một việc vô cùng bất lợi cho chủ tiệm về mặt luật pháp.
Dầu vậy, giới chủ tiệm Nail gốc Việt quả là bị vạ lây trước sự kiện cơ quan lao động tại các tiểu bang đang bị áp lực từ vụ tổng thanh tra tại New York, đã và sẽ gia tăng kiểm tra vấn đề thi hành luật lệ lao động trong các tiệm Nail. Vì thế, nghề làm chủ tiệm Nail của người Việt ở Mỹ từ thời điểm này, nhất định sẽ không còn dễ dàng như trong suốt mấy chục năm qua. Thêm vào đó là tại nhiều tiểu bang, một số vị dân cử cũng đang rục rịch theo gót New York mà đệ trình những dự luật rất gắt gao liên quan đến vấn đề lương bổng của thợ Nail.
Chủ tiệm Nail sẽ dễ bị phạt nếu không hiểu luật lao động khi trả lương cho “employee”
Luật lao động hiện hành quy định “employee” phải được hưởng lương giờ ít nhất là mức tối thiểu ấn định bởi liên bang hoặc tiểu bang, áp dụng mức nào cao nhất. Và để có thể thực hiện quy định này, chủ nhân phải có chứng từ xác định số giờ làm việc của “employee” trước mỗi lần trả lương. Trong nghề Nail của người Việt, nhiều chủ tiệm mấy năm nay đã bắt đầu dùng W-2 trả lương cho thợ là “employee” nhưng không hiểu rõ quy định vừa kể trên của luật lao động, vì vậy đã bị phạt vạ rất nặng qua những vụ kiểm tra gần đây bởi các cơ quan lao động.
Ðiều cần biết rằng luật liên bang và nhiều tiểu bang cho phép chủ nhân có thể trả lương dưới mức tối thiểu cho nhân viên có nhận tiền típ trong lúc làm việc (tipped employees), ví dụ như trường hợp các thợ Nail. Và mức lương dưới mức tối thiểu được phép trả cho “tipped employees” áp dụng khác nhau tại các tiểu bang có luật này. Nhưng trong mọi trường hợp, nếu mức lương trả cho “tipped employees” cộng với tiền típ của người đó vẫn dưới mức lương tối thiểu chung áp dụng tại tiểu bang tính theo số giờ đã làm việc, chủ nhân phải trả thêm khoản sai biệt để bảo đảm nhân viên đó luôn được hưởng mức lương giờ tối thiểu đang áp dụng tại tiểu bang.
Vào thời điểm Tháng Tám 2015, tiểu bang New York áp dụng mức lương giờ tối thiểu là $8.75, và mức lương tối thiểu cho “tipped employees” là $5.65/một giờ. Trong khi đó, mức lương giờ tối thiểu áp dụng tại New Jersey là $8.38, và lương tối thiểu cho “tipped employees” tại tiểu bang này là $2.13/một giờ. Thông tin về vấn đề lương tối thiểu của “tipped employees” tại mỗi tiểu bang có thể tìm thấy đầy đủ qua trang web của Bộ Lao Ðộng Hoa Kỳ: http://www.dol.gov/whd/state/tipped.htm.
Tóm lại, chủ tiệm Nail gốc Việt ở Mỹ trong tình hình ngày nay nếu không hiểu rõ luật lệ lao động liên bang và tiểu bang thì rất dễ bị phạt vạ. Ðặc biệt là những chủ tiệm tự ý phân loại thợ Nail là “independent contractor” không đúng với quy định của luật lao động, hoặc trả commission cho “employee” mà không có hồ sơ ghi mức lương giờ và tổng số giờ làm việc trong kỳ lương, v.v… Và đó là chưa kể đến những vụ thưa kiện của thợ Nail trong vấn đề lương bổng nhắm vào các chủ tiệm lớn ngày càng xảy ra nhiều hơn.
TH