Bộ Y Tế Hoa Kỳ qua cơ quan Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Tật, the CDC, vừa ra thông báo nhắc nhở du khách lang thang đến vùng Nam Mỹ và Trung Mỹ, cẩn thận kẻo muỗi cắn, muỗi mang theo siêu vi khuẩn Zika, nhất là các phụ nữ đang mang thai.
Siêu vi khuẩn Zika được đặt tên theo địa phương, Zika Forest, nơi vi sinh này được nhận diện từ một con khỉ nhiễm trùng. Zika Forest là một khu rừng già trong địa phận tỉnh Kampala, Uganda, và cũng là một địa điểm du lịch của những người thích thám hiểm.
Zika virus (ZIKV) nằm trong nhóm siêu vi khuẩn Flaviviridae, chi Flavivirus, lưu truyền qua giống muỗi Aedes. Khi nhiễm trùng, con người bị chứng Zika fever, Zika, hay bệnh Zika. Căn bệnh được mô tả trong sách vở từ những năm 50 của thế kỷ trước, và chỉ xuất hiện tại vùng đất quanh xích đạo như châu Phi và châu Á. Năm 2014, siêu vi khuẩn này lan truyền qua biển Thái Bình đến vùng French Polynesia, rồi Easter Island, đến năm ngoái thì có mặt tại vùng Nam Mỹ, Trung Mỹ, biển Caribe, và đầu năm nay, trở thành một trận dịch.
Chứng Zika thường nhẹ và liên quan đến các chứng bệnh khác như sốt vàng da (yellow fever) và West Nile, hai chứng bệnh gây ra bởi loại siêu vi khuẩn cùng họ. Flaviviruses. Dù nhẹ nhưng bệnh Zika lại ảnh hưởng nặng nề đến thai nhi, người mẹ mang thai bị nhiễm bệnh khi sanh con, đứa trẻ có nguy cơ bị chứng microcephaly, sọ và não bộ bị thu nhỏ nên sẽ chậm phát triển và phát triển không bình thường.
Triệu chứng
1 trong 5 người nhiễm trùng sẽ bị bệnh (nghĩa là 4 người kia vẫn bình thường, khỏe mạnh).
Triệu chứng thông thường nhất là lên cơn sốt, nổi mề đay, đau khớp xương hoặc đỏ mắt (conjunctivitis, red eyes). Các triệu chứng thông thường khác là đau bắp thịt và nhức đầu.
Căn bệnh thường nhẹ, và triệu chứng kể trên kéo dài khoảng 1 tuần.
Rất hiếm khi căn bệnh trở nặng hoặc gây tử vong.
Chẩn bệnh
Triệu chứng của bệnh Zika từa tựa như các triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết (dengue) và chikungunya.
Nên đi khám bệnh nếu có các triệu chứng kể trên và nhất là khi đã thăm viếng những vùng đất đang bị dịch Zika hoành hành.
Nếu đi du lịch, nên nói cho bác sĩ biết nơi đã đi qua.
Bác sĩ có thể thử máu để tìm bệnh Zika hay dengue và chikungunya.
Chữa trị
Hiện nay ta chưa có thuốc chủng ngừa và cũng chưa có thuốc kháng sinh để chữa trị.
Ta chỉ có thể làm giảm triệu chứng qua các hành động sau:
– Nghỉ ngơi
– Uống đủ nước để tránh khô nước
– Dùng acetaminophen hoặc paracetamol để giảm đau, giảm cơn sốt
– Tránh dùng Aspirin và các loại thuốc trong nhóm “non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs)” như ibuprofen và naproxen.
Nếu đã bị nhiễm trùng, cần phòng ngừa muỗi cắn trong tuần lễ đầu tiên:
Trong tuần lễ đầu, Zika có thể hiện diện trong máu và có thể truyền bệnh qua muỗi mòng sang người khác.
Muỗi nhiễm trùng mang theo mầm bệnh và truyền bệnh qua các vết cắn.
Nói chung, bệnh Zika không ảnh hưởng đến sức khỏe của một người bình thường khỏe mạnh nhưng gây tai hại cho thai nhi.
Giống muỗi Aedes aegypti sinh sống trong vùng đầm lầy, khí hậu ẩm thấp và nóng. Chúng thường sống trong ao tù nhưng cũng có thể sống quanh các tòa nhà trong thành phố. Muỗi “ăn” (hút máu) vào ban ngày và cả buổi chiều tối.
Hiện nay, Zika đang hoành hành tại Brazil, các chuyên gia y tế cho rằng siêu vi khuẩn này gây ra chứng microcephaly. Đã có trên 2,400 ca bệnh microcephaly đang được theo dõi tại quốc gia này, hầu hết các bà mẹ đều có triệu chứng của nhiễm trùng Zika khi mang thai, lên cơn sốt, nổi mề đay và nhức đầu.
Hài nhi bị microcephaly, đầu quá nhỏ so với thân mình, thường chậm phát triển và đôi khi chết rất sớm. Cơ quan y tế Brazil tường trình về 29 ca tử vong của trẻ em, một đứa trẻ bị microcephaly và nhiễm trùng siêu vi khuẩn Zika.
Chưa có cách phòng ngừa hoặc chữa trị nên cơ quan Y Tế Brazil khuyến cáo phụ nữ ngừa thai, tránh thụ thai trong những ngày sắp tới. Sáu tỉnh lỵ tại Brazil đã công bố tình trạng khẩn cấp. Tỉnh lỵ chịu trận dịch nặng nề nhất là Pernambuco, nơi có trên 900 ca bệnh microcephaly! Các ca bệnh này đang được theo dõi và thử nghiệm.
Trong bản thông báo, the CDC đã khuyến cáo người du lịch tránh xa các vùng đang chịu trận dịch như Puerto Rico, Brazil, Guatemala… Và nếu phải di chuyển đến những nơi này, ta cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa như mặc quần áo dài, che kín thân mình, quần áo đủ dày để muỗi cắn không thủng, và sinh hoạt trong phòng ốc có máy lạnh hoặc có cửa sổ lưới dày, khi ra ngoài trời, cần dùng các loại thuốc chống muỗi có lượng cao DEET, Picaridin, dầu lemon eucalyptus và chất IR3535.
NGUỒN TELEGRAPH.CO.UK
TLL