Menu Close

Isis, Isil, IS hay Daesh?

Nhà nước Hồi giáo (IS) đã làm thế giới kinh hoàng bởi những tội ác ghê tởm. Đây là một nhóm khủng bố với quy mô toàn cầu, hiện đang kiểm soát một vùng lãnh thổ rộng lớn bên trong Iraq và Syria, và đã lập ra một chế độ tôn giáo khủng bố.

Mấy chi tiết lịch sử

Thật ra khi nhóm phiến quân cuồng tín nầy thành hình năm 1999 với thủ lãnh Abu Musab al-Zarqawi, người gốc Jordan, tên gọi đầu tiên của chúng là “Jama’at al-Tawhid wal-Jihad” (nghĩa là “đội quân thánh chiến của Thượng Đế Duy Nhất”).

Năm 2004, Zarqawi thân thiện với các nhóm al-Qaeda và thần phục Osama bin Laden, và tên nói trên được đổi cho giản dị thành al-Qaeda in Iraq (AQI). Năm 2006, Zarqawi bị phi cơ chiến đấu Mỹ giết chết trong một cuộc phục kích. Một thủ lãnh mới, Abu Bakr al-Baghdadi, đứng ra kết hợp nhóm phiến quân cũ với các nhóm khác để thành lập một nhóm gọi là “Nhà nước Hồi Giáo của Iraq” (Isi). Năm 2011 và 2012, khi Syria đắm chìm trong nội chiến, al-Baghdadi mở chi nhánh ở Syria, thêm vào các từ “and al-Sham” để danh xưng trở thành “Isis” (“Nhà nước Hồi Giáo của Iraq và Syria”). Thời gian đó là năm 2013.

AbuBakral Baghdadi 01

Abu Bakr al-BaghdadiNGUỒN SACHTIMES.COM

Các tên khác nhau đó ý nghĩa thế nào?

– Isis (The Islamic State of Iraq and Syria)

Đây là tên nguyên thủy của nhóm bằng tiếng Ả Rập:  Al-Dawla Al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham, tương đương với tiếng Anh là The Islamic State of Iraq and Syria (Nhà nước Hồi giáo của Iraq và Syria), rút gọn thành Isis.

Ba từ đầu tiên có nghĩa là Nhà nước Hồi giáo của Iraq, còn “al-Sham” chỉ Syria và các vùng phụ cận rộng lớn.

Mục tiêu được chúng tuyên bố là để khôi phục nhà nước Hồi giáo (caliphate) trong toàn vùng.

Tuy nhiên, tên Isis đặt ra một vấn đề đối với các công ty và thương hiệu trên thế giới đã sử dụng tên này từ trước, đặt theo tên của nữ thần Ai Cập thời cổ đại.

– Isil (The Islamic State of Iraq and the Levant)

The Levant là một thuật ngữ địa lý để chỉ miền bờ biển phía đông của Địa Trung Hải, gồm các nước Syria, Lebanon, Palestine, Israel và Jordan. Đây là từ ngữ chính phủ Mỹ dùng vì “Levant” là từ dịch nghĩa khá chính xác của “al-Sham”, tên bằng tiếng Ả Rập của vùng đất này. Levant trong tiếng Pháp cổ có nghĩa là “vùng đất của mặt trời mọc.”

– IS (Islamic State)

Tháng 6 năm 2014 nhóm phiến quân tuyên bố chúng bỏ hai chữ cuối trong tên Isis, để tự phong là quốc gia Hồi giáo (Islamic State). 

Chúng chọn tên nầy vì nó gợi lên hình ảnh huy hoàng trong quá khứ Trung Đông của một vương quốc (“caliphate”), cai trị bởi một vương chúa (caliph) nắm toàn quyền tuyệt đối về quân sự cũng như tôn giáo. Caliph trong tiếng Ả Rập có nghĩa là “người kế vị”, ngầm hiểu là người kế thừa tiên tri Hồi giáo Muhammad. Trong lịch sử, vương quốc Hồi giáo cuối cùng được công nhận là Ottoman Empire (Đế quốc Ottoman), chấm dứt năm 1923.

Nhiều chính phủ và giới truyền thông từ chối dùng tên Is vì sử dụng danh xưng đó là cho nhóm phiến quân này tính cách hợp pháp như một quốc gia và đại diện cho Hồi giáo. 

– Daesh

Daesh, có khi còn viết là DAIISH, Daech hoặc Da’Esh, là từ viết tắt của Dawlat al-Islamiyah f’al-Iraq wa al-Sham.

Tuy Daesh không có nghĩa là gì trong tiếng Ả Rập, nhưng khi phát âm nghe không thanh tao, mà lại na ná như một động từ Ả Rập  có nghĩa giày xéo, chà đạp, nghiền nát, do đó nhóm chiến binh Hồi giáo và những người ủng hộ chẳng những không dùng, mà còn ghét tên này.

Nhóm tấn công mạng Anonymous, Tổng thống Barack Obama, Tổng thống Pháp Francois Hollande đã dùng tên gọi này sau cuộc tấn công khủng bố tại Paris năm ngoái.

AbuBakral Baghdadi 01

DaeshNGUỒN JONATHANPICKERING.COM

PN