3. Nhật ký của pá Hổi
Minh đón chú Dĩnh ở sân bay tới nhà đã quá trưa. Nắng chang chang trên sân lúc Minh dựng chiếc xe máy mượn của thím Hoả. Chế Minh có hai bầu vú nhỏ hơi vểnh lên dưới áo cánh. Ngày đầu tiên gặp Minh tôi đã để ý đến hai đầu ngực nhọn săn luôn luôn nhú cao bắt tất cả mọi đàn ông phải chú ý. Hàm Ninh đang vào vụ mắm, giữa những tất bật của vựa cá, tôi vẫn bắt gặp dáng dấp tươi mát thành thị của Minh. Tôi muốn chạy ra đón chú Dĩnh, nhưng mấy hôm nước ròng cá về nhiều thuyền câu cất vó suốt đêm khiến công việc bề bộn. Thím Hoả đang xả nước, phải canh mực nước cho thật chuẩn, dư vài lít cũng tiêu. Vụ trước chỉ đạt 35 độ đạm. Vụ mắm này Minh quyết định ở lại vựa học chưng cất cho được thứ nước mắm đã mất hẳn trên đảo từ sau 30 tháng 4. Minh có mặt ở đây làm tôi hăng hái. Chính tôi cũng không biết tự bao giờ mình nảy ra cái ý định tìm lại muỗng nước mắm đã uống trong chuồng Cọp. Chỉ một muỗng nước mắm nguyên chất thôi đã nuôi tôi sống sót bấy nhiêu năm tù. Thêm Minh, tôi quyết chí tới cùng tìm lại muỗng nước mắm này. Bây giờ nước mắm đang là nước muối, nhưng tôi phải trả lại cho mảnh đất tuy giam giữ mình nhưng cũng đã nuôi tôi gần trọn đời người. Không nói ra nhưng tôi biết Minh hiểu. Người đàn bà này có khí lực dồn ẩn trong da thịt mà lần gặp đầu tiên tôi đã biết chỉ một phụ nữ mạnh mẽ thể xác mới gom được vào trong mình tất cả thiên nhiên của hải đảo.
Căn chòi của chế Minh theo yêu cầu của chế tôi cho cất sau chòi của chú Dĩnh dù chế đã có căn buồng riêng trong nhà. Chẳng hiểu vì sao Minh cứ khăng khăng cho gọi chú Dĩnh ra Phú Quốc. Cái thứ trai ăn chơi học đòi như Dĩnh thì đất nước này đâu thiếu. Ban đầu tôi cố ý cản, nhưng dần dần hiểu ra giữa chế Minh và chú Dĩnh có mối quan hệ sâu đậm hơn tình chị em kết nghĩa. Đến mức nào thì tôi chưa rõ. Dĩnh đeo theo Minh như hình với bóng. Cặp môi dầy của chú ưa cười nhạo báng, đôi khi ra vẻ bất cần, chỉ là hình thức bề ngoài của lũ trai thành phố. Tôi đã quá cái tuổi bồng bột để hiểu Dĩnh mê Minh, nhưng những năm tháng tù đày thiếu tiếp xúc với đàn bà khiến tôi chưa hiểu vì sao Minh không ngăn cản mà còn tỏ vẻ khuyến khích.
Hai tuần sau khi chú Dĩnh tới vựa, Chủ N hật đầu tháng chúng tôi lấy xuồng đi An Thới. Tôi vẫn biết Minh ưa dạo bãi sớm, hóng thứ nắng không quá gay gắt nhưng trong lành của biển cả. Tôi muốn chỉ cho Minh xem những khúc biển hồng tươi vì lúc nhúc tép. Cái đất này là đất tiền, đất bạc, chỉ cần thả vó là có thể cất lên từng tấn cá, tấn mực với tôm, thậm chí bào ngư cũng không thiếu, vậy mà dân đảo nghèo xơ xác. Tôi muốn nói với Minh, cái thời tôi nằm tù, biệt giam một ngày một muỗng nước mắm vậy mà tôi cũng trông thấy qua chấn song sắt sự trù phú của cư dân. Còn bây giờ… Phải chăng ngư dân đã đánh mất cái muỗng nước mắm huyền diệu ấy và trôi theo cùng với nó tất cả trù mật lúc trước?
“Nước mắm nhĩ Phú Quốc khi xưa có tiếng, bây giờ cạnh tranh không lại nước mắm Phan Thiết, Hải Hậu”.
“Vì sao hả pá?”
“Vì trên chai ghi 55 độ đạm nhưng thật ra là độ muối, độ đường, có phải là độ nước mắm đâu. Muốn làm nước mắm ngon phải chưng cất tỉ mỉ rồi đóng thùng gỗ vàng tâm, thứ gỗ đóng quan tài lúc xưa, để đúng 19 tháng mới bắt đầu dùng được. Đó là nước mắm thường, chưa nói loại ngon, bây giờ chúng đong chai bán gấp từ 6 đến 7 tháng đã bán, làm vụ nào hốt vụ đó chẳng còn nghĩ gì đến truyền thống với danh tiếng. Trách sao cho bằng nước mắm Thái Lan. Rồi thì suốt ngày lo pha chế xuất khẩu, giống như cha mẹ đem con ra đánh bóng cái mẽ ngoài để gả chồng cho sớm.”
“Sao họ không đợi đúng 19 tháng?”
“Đợi sao nổi, lũ chúng bây giờ hám bạc quá mà. Vay tiền nhà băng, giá cả thị trường thì trồi sụt, luật lệ bất nhất, đợi 19 tháng trả lãi sao cho xuể. Có hai loại người làm nước mắm, loại làm gian, làm nhiều bán liền, hốt sao cho nhiều tiền hết vụ này sang vụ khác bán một triệu chai nước mắm mặn như nước muối vẫn có hời hơn bán một trăm ngàn chai ủ đàng hoàng.”
“Còn loại hai?”
Tôi sẽ muốn chế Minh quay lại hỏi tôi như lúc trước, cho tôi trông thấy gương mặt chế sáng láng dưới nắng còn tươi. Tôi muốn tiếp tục câu chuyện bỏ dở từ khi chú Dĩnh tới Hàm Ninh. Những bận trước đi bãi, tôi với chế bàn nhau tới lui cách nào chưng cất cho thành nước mắm thật sự, thứ nước mắm nhĩ có một không hai trên cõi đời này. Về ý nghĩa của nước mắm đối với ngư dân, vì sao lại đánh mất, làm sao tìm lại? Tôi chỉ là tay ngang nhưng tôi tin tình yêu của Minh sẽ giúp mình mãn nguyện. Những lần trước tôi cùng với Minh rong xuồng trong sự đồng điệu của hai tâm hồn gần gụi, lần này trong im lặng. Ban sáng tôi đã để ý thấy chú Dĩnh không muốn đi, nhưng Minh nài Dĩnh bằng được. Rồi suốt quãng biển động xuồng gối sóng, chú Dĩnh ói mấy trận, đến khi nước yên chú mới nằm được một lúc, với tròng mắt đầy bực bội.
Chú Dĩnh nãy giờ không động đậy, lên tiếng đòi coi san hô. Tôi quành cho xuồng vô mạn giếng Vua. Tiếng máy xuồng kêu đì đạch giống tiếng kêu của cá chình. Xuồng nhấp nhô một lúc rồi vào khoẳm biển trong, những lượn nước tăm tắp dập dềnh. Giá không có cái đầu của chú Dĩnh, tôi đã có thể ngắm chiếc lưng nhỏ của Minh. Cái lưng thắt như lưng cá ở khúc đuôi, phẳng, láng và đỏ rám những khi Minh phơi nắng. Tôi vẫn hay ngắm hai đầu vú Minh khi ngủ. Bầu vú Minh nhọn, bầu bĩnh như trái mận. Tôi chậc lưỡi. Chú Dĩnh hình như nghe thấy, nhổ toẹt bãi nước miếng xuống biển:
“Tắp vô chỗ này nè.”
“Chú muốn coi san hô thì lặn xuống đi.”
Tôi trả lời. Không muốn gây hấn làm gì.
Không đợi tắt máy, chú Dĩnh đã cởi áo ngoài lao thẳng, bắn tưới nước lên mặt mũi, tóc tai Minh. Chân chú Dĩnh loi ngoi hai giây rồi mất biệt. Nắng rươm trên mặt nước, quãng này thường có sứa. Tôi nói, biết Minh đang nhìn mình. Tôi làm bộ tìm bầy sứa nhưng vẫn liếc thấy Minh đang chau mắt. Minh có nét mềm mại của loài cá. Tôi vẫn nghĩ thân thể Minh săn như cá nục nhưng cũng mềm như cá bống. Nhiều lần Minh tắm xong nằm phơi dưới nắng, da đỏ au lấm tấm cát, tôi không đừng được quệt ngón tay một đường dài dọc bắp đùi Minh. Đưa ngón tay vào miệng cũng mằn mặn chẳng khác lớp muối tôi thường rải lên mình cá. Minh không biết Minh trông ngon lành hấp dẫn y một chú cá đã lớn vừa kịp cho một vụ nước mắm. Ở Minh đẹp nhất ngoài đầu vú là gáy cổ lộ ra tươi nức, sáng hồng như con bông diêu dưới nước. Chỉ nội hình ảnh này đủ làm tôi không ân hận, chịu đựng cái nhìn trách cứ của Minh. Buổi tối hôm chú Dĩnh mới tới Hàm Ninh, Minh ngồi chiên cá, tôi đi lựa muối ở chợ về bất thần ngó vô ai ngờ bắt gặp thằng Dĩnh đang âu yếm vén từng lọn tóc của Minh, mắt nó xoáy vào cần cổ ấy thiếu điều muốn cắn đứt. Buổi tối khi nó đã bỏ lên căn chòi, và Minh say ngủ, tôi cầm kéo bước tới bên giường Minh cắt xoén những sợi tóc mà lâu nay tôi sẵn sàng dội từng gáo bồ kết cho Minh gội. Minh hờn, mấy đêm không ngủ trong nhà, lên ở miệt trên đồi.
Tự dưng tôi muốn tắt máy cho xuồng trôi luôn ra ngoài biển, chỉ với Minh và một mình tôi trong khoang. Chế Minh chưa biết, cái loại người làm nước mắm thứ hai là loại chi li trong ý nghĩ, loại có thể ngậm ngụm nước mắm đặc trong miệng cả ngày trời không phun ra không nuốt vào cho tới lúc chất cá tự động ngấm vào nướu răng, vào thực quản. Và tôi cần một người đàn bà yêu chất cá ấy, nhưng không thể nói với Minh khi trong nhà còn có Dĩnh, khi Minh tỏ ra nuông chiều và đáp ứng những trò chơi của Dĩnh. Buổi tối chú Dĩnh hay gạ gẫm Minh lên chòi nghe chú đàn hát. Tôi không hiểu Minh làm gì trên đó, chỉ nghe tiếng đàn chú Dĩnh vọng hằng giờ rồi im bặt và đến tảng sáng Minh mới trở xuống chòi của mình.
4. Nhật ký của chế Minh
Năm giờ chiều pá Hổi sửa soạn đèn khí, dao, cả nước uống. Dĩnh tỏ ra thông thạo, chỉ lên nền trời đã có một con trăng vàng tươi, nói với tôi là pá tính đi câu mực đêm. Tôi lắc đầu:
“Dĩnh lầm, pá cần gì mực.”
Chỉ có tôi hiểu pá. Chú Hoả thuyền chài chuyên cung cấp cá cho nhà thùng Tân Hưng Thành sáng sớm đã qua báo tin, đêm nay thuyền sẽ ra đến tận đất Miên may ra mới lưới được loại cá bông diêu chỉ trồi lên mặt biển lúc mùa trăng. Pá Hổi nghe tin nao nức hoạch định chuyến đi, Pá đợi chờ cơ hội từ nhiều bữa. Cá cơm, cá mực, cá mú, pá đã thử hết nhưng vẫn chưa hài lòng. Những giọt nước mắm pá rút ra từ bao lớp cá vẫn chưa đủ vị ngọt thơm, chưa ủ được cái chất sống của hòn đảo đã chứa chấp gia phả pá, nơi pá đã lớn lên, lặn ngụp rồi tù đày. Tàu, Miên, Việt không cần biết, quê hương phải chính là ở nơi cho mình cái chất sống đang mang trong người. Nghe pá Hổi giảng giải tôi vừa ngạc nhiên vừa thích thú, vì pá nói nước mắm thì phải là nước mắm Việt Nam, còn cái hồn Việt Nam thì phải là nước mắm. Lần này pá Hổi muốn cất nước mắm với cá bông diêu săn chắc, chưa nhà thùng nào ở đây dám thử vì vốn quá cao và thịt cá diêu lâu rã. Tôi định cùng theo thuyền đi lưới, xem bầy cá bơi lội buổi tối, xem cách ném vó giữa khuya và ngắm mặt biển rập rình những đôi mắt. Trời ơi thời nhỏ tôi đã sớm mê những con mắt biển lấp lánh như trân châu tận đáy sâu, tôi tin tinh tú mọc dưới biển hay là biển cũng có mắt, mãi sau này tôi mới hiểu chỉ là ánh sao khuya chớp muộn màng rồi tan biến. Lớn rồi tôi cũng khám phá không chỉ có ánh mắt mê hoặc mình mà còn những thứ khác phàm tục hơn nữa.
Dĩnh là cái thứ ấy. Suốt trưa trải chiếu nằm trên những rễ rừng Dĩnh hôn tôi suốt gáy không chừa một chân tóc. Dĩnh khen tôi ngoan biết cắt tóc ngắn cho nó cắn lỗ tai. Nghe Dĩnh tán tỉnh, tôi lại nhớ đến buổi tối pá Hổi xén tóc mình, càng nghĩ càng giận. Giận pá nên tôi đưa mình cho Dĩnh làm gì tôi cũng ưng. Dĩnh còn trẻ ham lau lách, mà thanh niên có khác không bao giờ thấy đủ, suốt buổi quần nhau vậy mà còn kỳ kèo rủ rê đi bãi đêm.
“Tắm biển đêm, thênh thang mát mà không ai ngó.”
Dĩnh đưa hàm răng trắng rởn cười. Miệng nói “tắm” mà rõ ràng là mắt nó nghĩ tới chuyện khác. Ở rừng xuống, hai bầu ngực tôi còn phừng lửa nên khi nghe pá Hổi gọi đi lưới bên Miên, tôi chần chừ. Nửa ham theo mà nửa muốn chạy đuổi ngã sấp với Dĩnh trên bãi cát khuya. Thật ra, nếu pá Hổi nài nỉ chắc tôi cũng sẽ xuống thuyền. Tính tôi dễ xiêu lòng trước mặt đàn ông. Hình như pá cũng nhận ra lúc đó tôi không mấy bình thường nên chẳng o ép. Pá lẳng lặng lạnh lùng kêu chú Hoả nhổ neo, rồi thuyền rời khỏi con kênh đào mất tích. Pá Hổi đi rồi tôi mới chưng hửng khám phá vết răng Dĩnh còn in ở bắp tay mình, đỏ bầm.
5. Nhật ký của Dĩnh
Pá Hổi đi lưới hai ngày. Suốt hai ngày chị Minh lui cui trước bồn nước mắm. Tôi không biết chị nhìn gì dưới đáy bồn mà cúi sững trên váng nước mắm vàng ong. Có khi chị đứng từ trưa đến xế chiều, dưới nắng loá. Làm như chị Minh đang kiếm vật gì dưới đáy sâu đầy xác cá. Pá Hổi thiệt kỳ lạ, miệng nói gìn giữ bản sắc mà trong thực tế pá làm ăn y hệt mọi người, cũng sản xuất đại trà, chẳng phải vậy mà nhà Tân Hưng Thành giàu lên trông thấy?
“Cần yêu nghề, yêu người tiêu dùng và kẻ tiêu dùng cũng phải yêu giọt nước mắm khổ hạnh người khác làm ra thì mới xuất hiện trở lại nước mắm đích thực của Hàm Ninh.”
Tôi muốn nhổ toẹt bãi nước miếng xuống bồn xi-măng đang sủi tăm lăn tăn như bầy cá hãy còn quẫy, còn bơi lội bên dưới. Những điều pá Hổi thường xuyên thuyết giảng với chị Minh chỉ là câu chuyện lấy lòng một người đàn bà. Tình yêu nước mắm? Tôi đã trông thấy ánh mắt pá ngó trâng tráo hai bầu vú chị Minh để hở buổi trưa ngoài giếng Vua. Để rồi xem pá có làm ra thứ nước mắm thật của Hàm Ninh hay không, hay chỉ để tìm cách giữ chị Minh ở lại đảo? Mà dù cho pá có tìm ra tôi cũng sẽ trút muối vô bồn cho mặn chát cái thứ tình yêu vụ lợi của một lão Tàu.
Chị Minh có cái eo nhỏ, nhìn muốn ôm. Tôi đến đứng sau lưng dợm quơ tay rờ mông chị nhưng mùi cá khắm xông lên đến chóng mặt. Tôi định bụng sẽ lại rủ chị đi tắm khuya như hôm qua, nhưng không hiểu có phải vì tôi nghĩ ngợi miên man đến cảnh đuổi bắt thân thể huyền diệu của chị trong sóng nước hay sao mà từ dưới đáy bồn bỗng vọng lên tiếng cười rúc rích. Hình ảnh hai chị em đèo nhau đi bãi Sao loang loáng trên mặt nước. Tôi thấy lại chiếc xe chảy dầu nhèm nhẹp của pá Hổi, mỗi lần nhảy dựng lao xuống hố cát là chị Minh lại dúi ngực vào lưng tôi kêu:
“Từ từ! Dĩnh!”
“Từ từ! Dĩnh!” Cảm giác êm ái sống trở lại. Tôi mê ngực chị Minh một, mê cái giọng thắng nước đường của chị gấp đôi. Nhất là mấy lúc tôi thúc chị liên tục, chị đưa tay chống lồng ngực tôi đổ ập xuống:
“Từ từ! Dĩnh!”
“Từ từ! Dĩnh!” Tôi khoan khoái thích thú nằm ngửa ra bãi rau lang tím mọc xen kẽ trên cát. Trăng khuya phết ánh xanh thạch nhũ biêng biếc giống trong chuyện cổ tích. Tôi chợt muốn cưới chị Minh làm vợ, nhốt trong căn nhà ba má tôi mới xây bốn tấm. Ổng bả có cửa hiệu điện lạnh và một tiệm Karaoké cao cấp, thế nào tôi cũng hưởng một trong hai thứ. Tôi còn sức trai, đủ sức thỏa mãn chị Minh hai chục năm nữa.
“Dĩnh nghĩ gì vậy?”
“Dĩnh yêu chị bằng cái biển này. Chừng nào chị cho cưới? “
Tôi trỏ xuống mặt biển ánh thạch, đánh bạo hỏi điều mình mơ ước. Chị Minh cười khúc khích, ngặt nghẽo. Rồi chị cười rũ rượi đến chảy nước mắt. Hai má chị râm rấp. Tôi lóng ngóng.
“Chị yêu Dĩnh không?”
Chị Minh vụt im bặt. Gương mặt chị tự dưng bất động phủ một cái gì xa xôi khác hẳn mọi lần sau ân ái chị hay lấy tay vuốt má tát yêu tôi vài cái. Gió khuya đang làm làn lụa phẩy lên da thịt chị Minh lênh thênh cũng chết lặng. Tôi đâm hoảng:
“Chị đang nghĩ gì? Có Dĩnh trong đầu chị không?”
“Có cá Dĩnh!”
Chị Minh chụp tay làm tôi giựt mình. Trăng trên bãi tắt ngấm, tan rụt vào trong váng nước thâm xịt. Mùi mắm lại bốc lên hôi thối nồng nặc làm tôi lợm giọng. Trên mặt bồn bọt bong bóng nổi lên cùng khắp. Tôi cố kềm chị Minh đương mất bình tĩnh:
“Xác cá ốc-xy hoá đó.”
“Không phải! Cá còn sống chị mới trông thấy!”
Chị Minh bấu cứng lấy cánh tay tôi muốn bật máu, bắt lội xuống. Tôi không ưa chút nào song để chị yên tâm tôi cúi nhìn sát mặt váng. Dưới tận đáy bồn âm u loáng nhoáng những con mắt cá chết đuối lờ đờ.
{*} Ảnh minh họa từ phim Người Tình của Jean Jacques Annaud
TV viết chung với Mai Ninh