Bộ phận alternator là một thành phần tương đối đơn giản, chỉ là một bộ phận nhỏ, nhưng đóng một vai trò quan trọng trong bất kỳ hoạt động nào của xe. Trên căn bản, máy phát điện biến cơ năng của các trục khuỷu quay thành điện năng thông qua cảm ứng từ. Các dây trong alternator tạo ra một từ trường để lập nên dòng điện. Chính dòng điện này được sử dụng để cung cấp điện năng cho các bộ phận xe hơi. Ngoài ra alternator giữ cho battery được sạc đầy đủ, cung cấp điện năng cần thiết để khởi động.
– Các dấu hiệu căn bản sau có thể giúp bạn đoán biết được alternator sẽ xảy ra vấn đề.
Bộ phận alternator (máy phát điện)
1. Đèn báo hiệu bật sáng
Hầu hết các dòng xe được sản xuất trong vòng một thập kỷ nay đều có đèn cảnh báo dành riêng để báo hiệu vấn đề liên quan tới alternator. Đa số đều có hình dạng giống như bình điện xe hơi, hoặc với ký hiệu là “ALT”(Alternator) hay “GEN” (Generator). Đèn báo được liên kết với hệ thống Computer trong xe để theo dõi điện thế ra của alternator. Thông thường điện được phát ra từ alternator dao động trong khoảng từ 13.3 đến 14.5 volts. Nhưng khi nhu cầu điện năng tăng lên để mở đèn, mở cần gạt nước, CD, sưởi ghế xe…, alternator cần hoạt động mạnh hơn để duy trì điện thế cần thiết. Nếu trường hợp alternator không đáp ứng đủ điện năng cần thiết thì đèn cảnh báo sẽ bật sáng báo hiệu trục trặc..
Dấu hiệu cảnh báo alternator bị lỗi.
2. Đèn xe bị mờ
Người tài xế có thể nhận ra những triệu chứng bất thường khác nhau khi alternator không đáp ứng đủ nhu cầu điện năng của xe. Ví dụ đèn xe bị mờ đi, bảng điều khiển ngừng không lý do, các bộ phận khác như sưởi nóng ghế xe, cửa sổ hoặc cửa mui xe hoạt động chậm hơn.
Đèn xe bị mờ.
3. Quan sát tiếng động và nhận biết mùi.
Nghe tiếng động: Người lái xe đôi khi nghe tiếng động lạ dưới mui xe trước khi phát hiện alternator bị hư. alternator được điều khiển bởi dây belt kết hợp với pulley (trục khuỷu quay). Bên trong trục khuỷu có gắn kết với một bạc đạn (bearing), vì trục khuỷu được quay với tốc độ cao lâu ngày bạc đạn sẽ bị mòn hoặc bể và phát ra một tiếng ồn và nhờ tiếng ồn này mà người tài xế có thể nhận biết alternator có vấn đề.
Bộ phận bạc đạn bị hư mòn.
Sau tiếng động, người lái xe có thể nhận biết qua mùi cao su bị đốt cháy hoặc dây dẫn nóng lên thường đi kèm với sự hư hỏng của alternator. Khi bạc đạn bên trong bị hư thì pulley sẽ không chuyển động như bình thường, sẽ tạo ra sự ma sát lớn của dây belt bị nóng lên và sau đó là mùi khét của cao su cháy.
4. Battery bị hư
Khi alternator bị hư thì battery sẽ gặp trở ngại lớn vì không được nhận điện năng từ alternator. Bình điện xe hơi làm ra không phải là sử dụng dài hạn, mà chỉ cung cấp điện năng đủ để khởi động cho động cơ và các bộ phận khác trong xe. Để đoán được bệnh của bình điện hay alternator bị hư, một cách đơn giản chỉ cần cho xe khởi động máy, tháo dây của hai cọc bình ra và chờ đợi nếu chiếc xe chết máy tức là bộ phận alternator không sạc điện. Nếu chiếc xe vẫn chạy bình thường thì vấn đề thuộc về bình điện. Để biết chính xác hơn có thể dùng đồng hồ volt-kế để kiểm tra battery.
Tháo rời hai cọc bình để kiểm tra.
5. Mất sự nối kết
Điện năng của alternator được truyền đi thông qua các dây điện lớn và các dây điện nhỏ. Bất kỳ xảy ra vấn đề nào với dây dẫn điện thì sự kết nối có thể giảm hoặc mất nguồn điện. Một vấn đề khác có thể là bộ phận điều chỉnh điện thế (voltage regulator). Alternator sản xuất dòng điện xoay chiều (AC) nhưng những bộ phận xe thì đòi hỏi dòng điện một chiều (DC) để hoạt động. Chính bộ phận điều chỉnh điện thế này thay đổi dòng điện từ AC sang DC, nếu thành phần chuyển đổi quan trọng này bị hư thì điện năng phát ra từ alternator sẽ không được sử dụng.
Cấu tạo các bộ phận của alternator