Làng đá banh Hoa Kỳ vừa trải qua vài ngày khá đặc biệt. Cả 2 đội banh quốc gia USMNT Senior Team và đội banh thanh niên quốc gia Under-23 đều không hẹn mà cùng phải gánh vác các sứ mạng không hề nhẹ. Chiều Thứ Sáu, 25/3/2016, trên sân khách, đội U-23 đá loại lượt đi với trẻ Colombia trong nỗ lực giành chiếc vé vớt đi tranh hùng Thế Vận Hội Mùa Hè.
Các sân đấu tại Thế Vận Hội tại Rio de Janeiro. Ảnh www.youtube.com
Vài giờ sau, đến lượt đội USMNT đá trận lượt đi vòng loại World Cup với Guatemala cũng trên sân khách. Sang chiều Thứ Ba, 29/3/2016, các cầu thủ Hoa Kỳ đổi vị thế, làm chủ nhà nghênh đón Guatemala trong trận lượt về. Rồi chỉ hơn 2 tiếng sau, lại đến lượt đội trẻ Hoa Kỳ tiếp trẻ Colombia trong trận lượt về. Đối với đội banh Mỹ Quốc, nếu đả bại Guatemala yếu hơn cả 2 lần như trông đợi, con đường đến World Cup 2018 ngắn hơn hẳn. Nhưng sứ mạng của đội trẻ Hoa Kỳ còn gian nan vì họ ở trong thế được ăn cả ngã về không. Sau 2 trận đấu loại, chỉ có một đội, hoặc là trẻ Hoa Kỳ, hoặc là trẻ Colombia, được quyền đi dự Olympic 2016 sẽ diễn ra tại thành phố biển Rio de Janeiro xứ Brazil từ 5/8 đến 21/8/2016. Sẽ có trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ gởi trên 10,500 lực sĩ sang Brazil tranh tài 306 môn thi từ 28 trò chơi thể thao khác nhau—trong đó có 2 trò chơi lần đầu tiên được đưa vào danh sách tranh tài Olympic là đánh golf và Rugby Seven (1 phiên bản của trò banh bầu dục kiểu Úc). Các con số quốc gia tham dự, lực sĩ và số trò chơi cũng như tổng số bộ huy chương sẽ được trao tặng đều đạt kỷ lục cao xưa nay.
Nữ TT Brazil, Dilma Rousseff, bên đuốc Olympic. Ảnh www.abc.net.au
Chỉ còn hơn 4 tháng đến ngày mở màn Thế Vận Hội nhưng nhà tổ chức Brazil đang gặp đủ chuyện rối ren. Một trong các mối quan ngại dễ thấy nhất là dịch bệnh liên quan đến virus Zika, mà thời gian qua đã khiến bao nhiêu du khách khiếp hãi gây ra vô số vụ hủy bỏ chuyến bay. Và Brazil chính là tâm điểm của dịch bệnh này. Đến cuối tháng 1/2016, thẩm quyền y tế quốc gia này đã thống kê có trên 4,000 ca bệnh nhiễm virus Zika. Cũng đã thấy không ít khán giả thể thao lẫn giới lực sĩ bày tỏ lo ngại trước viễn cảnh Olympic diễn ra giữa chừng một dịch bệnh chết người. Nhà tổ chức Brazil thì trấn an không việc gì phải hoảng hốt vì mặc dù đã có vài ca bệnh tìm thấy ở Rio, trên thực tế dịch bệnh virus Zika hoành hành chánh yếu ở vùng đông bắc, gần thành phố Recife, nằm cách Rio gần 1,200 dặm (tương đương khoảng cách từ vùng DFW- Bắc Texas đến Los Angeles-Nam California.) Thời tiết tháng 8 mát lạnh cũng sẽ triệt hạ hầu hết loài muỗi lây lan virus Zika (Brazil nằm ở Nam Bán Cầu, trên lịch chỉ mùa hè nhưng thực tế là mùa đông). Chánh quyền sở tại Rio de Janeiro cũng đã mở các nỗ lực lớn với trên 220,000 chuyên viên y tế đi gõ cửa từng gia đình nhằm triệt hạ muỗi và tuyệt diệt các nơi muỗi sanh sản. Vào thời gian tổ chức Rio 2016 Games, các cơ sở thể thao cũng sẽ bị thanh tra mỗi ngày, không để xảy ra cảnh nước tù đọng, giảm thiểu cơ hội cho loài muỗi sanh sôi nảy nở.
Biểu tượng vui của Rio 2016 Olympic. Ảnh www.nbcnews.com
Ngoài dịch bệnh lây lan từ loài muỗi mang virus Zika, nhà tổ chức Thế Vận Hội còn phải đối phó cảnh suy thoái kinh tế tệ hại nhất trong vòng 1/4 thế kỷ đang đe dọa Brazil, khiến dấy lên nhiều quan ngại liệu xứ này có sẵn sàng để đón nhận Olympic. Hiện tại, tổng sản lượng quốc gia sụt giảm, lạm phát tăng vọt, chừng 1/5 dân số sống dưới mức nghèo khổ, tỉ lệ thất nghiệp lên trên 15%, trong khi điểm số chỉ sự dễ dàng trong thương mại cũng đi xuống. Vậy mà, mới cách đây chưa lâu, Brazil với nền kinh tế phồn thịnh nhất Mỹ Châu La Tinh, đã được xưng tụng vào nhóm BRICS, ám chỉ các quốc gia thăng tiến mạnh mẽ nhất thế giới (Brazil/Russia/India/China/South Africa). Trong thập niên đầu của thế kỷ 21, Brazil là một trong vài nền kinh tế tăng trưởng phi mã, với GDP tăng trung bình mỗi năm 5%. Đến 2012, Brazil qua mặt Anh Quốc, trở thành nền kinh tế phồn thịnh hàng thứ 6 trên thế giới. Chính trong thời điểm vàng son này mà vào năm 2009, Brazil được trao quyền tổ chức Olympic 2016. Vậy nhưng, kể từ năm 2013, kinh tế nước này thình lình chững lại. Đến năm 2015, thay vì đi lên, thì kinh tế Brazil suy giảm 4%. Đã tưởng Olympic Rio 2016 là dịp ăn mừng cho Brazil, nhưng trên thực tế thì cuộc hội hè đang bị teo tóp đáng kể. Đầu năm 2016, ngân sách tổ chức TVH bị cắt xén $500 triệu. Hoàn cảnh này càng khiến các công ty và nhà đầu tư thêm bi quan. Hiện nay, nhiều nơi nhiều người không còn hứng thú với Olympic. Mới tuần trước đây, hiệu Nike cũng đường đột hủy bỏ buổi công bố đồng phục mới cho đội banh quốc gia Brazil.
Nhân viên y tế xịt thuốc trừ muỗi mang virus Zika ở Rio de Janeiro. Ảnh AP Photo / Leo Correa
Thêm vào bức tranh kinh tế ảm đạm, còn có những biến động trên chánh trường. Trong nhiều năm, công việc xây dựng, chuẩn bị cho Rio Olympic, với nhiều hợp đồng lên đến hằng tỉ Mỹ kim, đã diễn ra khá êm thắm. Nhưng thình lình mọi chuyện cũng thay đổi, và phong trào Olympic rất có thể đang trở thành nạn nhân giữa cơn bão chánh trị dính líu đến các vụ tai tiếng tham nhũng. Tổng nha cảnh sát quốc gia Brazil đang mở một chiến dịch rất lớn mệnh danh là Operation Car Wash (tạm dịch Chiến Dịch Rửa Xe). Các thám tử và bên công tố viện đang chĩa mũi dùi điều tra về 2 dự án trị giá nhiều tỉ Mỹ Kim với các cáo buộc nhà thầu đã hối lộ để giành quyền xây cất các công trình phục vụ Olympic. Thông tin rò rỉ cho thấy có hơn 300 chánh khách và 24 đảng phái khác nhau nhận tiền hối lộ bất chánh tổng cộng lên đến gần $3 tỉ Mỹ kim. Đây là vụ án lớn nhất trong lịch sử ngành tư pháp Brazil và đang thu hút mọi sự chú ý của dân chúng xứ này, khiến Olympic đang cận kề mà hầu như chẳng ai đoái hoài. Ngay cả Thị Trưởng thành phố Rio de Janeiro cũng có tên trong danh sách đen. Trong tháng này, một nhân vật cựu giám đốc điều hành của một nhà thầu lớn đã bị kêu án 19 năm tù với tội tham nhũng và rửa tiền. Tuần vừa qua, Bộ Trưởng Thể Thao của Brazil đột ngột từ chức. Cựu Tổng Thống Lula da Silva cũng bị điều tra trong vụ này. Thậm chí đã có hằng triệu người xuống đường biểu tình đòi bãi nhiệm đương kim nữ Tổng Thống Dilma Rousseff vì người ta tin chính bà phải chịu trách nhiệm tối hậu.
Gấp rút hoàn thành công việc cho kịp TVH Rio 2016. Ảnh darkroom.baltimoresun.com
Giữa lúc kinh tế suy thoái, chánh trường rối ren, không khó hiểu khi hơn phân nửa trong số 7.5 triệu vé dự án Olympic vẫn chưa thấy ai mua, dù giá vé trung bình chỉ có $18 hoặc ít hơn (lương tối thiểu tại Brazil là $220 mỗi tháng.) Những người lạc quan hơn thì cho rằng chẳng qua người Brazil bản tánh nghệ sĩ, thậm chí… lè phè, thích đợi đến giờ chót mới mua vé. Và mặc dù có những sơ sót, ủy ban Rio Olympics Committee cũng đã ra phúc trình cho biết phần lớn các vận động trường, cơ sở thể thao dành cho Olympic đã hoàn tất ít nhất 90-95 phần trăm. Ngược dòng thời gian về lại Mùa Thu 2009, lúc Rio de Janeiro được ủy ban Olympic quốc tế IOC chọn làm nhà tổ chức Olympic 2016. Lần đó, Rio đánh bại Madrid của Tây Ban Nha; Chicago của Hoa Kỳ; và Tokyo của Nhật, trở nên thành phố đầu tiên tại Nam Mỹ Châu tổ chức Thế Vận Hội Mùa Hè. Nỗi hoan hỉ của hằng trăm triệu người dân Brazil thời điểm đó giờ đây ít nhiều đang trở thành thái độ thờ ơ. Chuyện Olympic sẽ bị hủy bỏ hầu như khó xảy ra, nhưng TVH có thể mất vui ít nhiều vì các cuộc biểu tình phản đối, thậm chí cả bạo lực. Trong không khí hiện thời, cũng không dễ để đoán ai sẽ nắm giữ quyền hành Tổng Thống, và nội các Brazil sẽ ai còn ai mất, khi ngọn đuốc TVH thắp lên trên vận động trường huyền thoại Maracana vào ngày 5/8/2016.
TTD