Người có tuổi như đèn treo trước gió, cơ thể ngày một yếu dần. Tính tình, khẩu vị cũng bỗng nhiên thay đổi. Chính vì thế, người cao tuổi cũng cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt để hạn chế tối đa, phòng ngừa những bệnh thường dễ xâm nhập.
Như vậy thì dinh dưỡng người già có vai trò quan trọng trong phẩm chất đời sống của quý vị này.
Tới tuổi già, có nhiều thay đổi sinh lý tự nhiên như tiêu hóa khó khăn, khẩu vị giảm, ít làm việc chân tay cho nên nhu cầu năng lượng bớt đi. Do đó sở thích và nhu cầu dinh dưỡng cũng phải thay đổi theo. Các thay đổi này ảnh hưởng tới sự chuyển hóa thực phẩm cũng như loại thực phẩm tiêu thụ. Vì vậy quý cụ cũng nên để ý tới những món ăn thích hợp trong bữa cơm của mình.
Nói chung thì người già có thể giảm phần nào về số lượng thực phẩm trong bữa ăn nhưng phẩm chất (quality) món ăn vẫn phải tương tự như khi còn trẻ. Món ăn cần cô đọng, có đầy đủ các chất dinh dưỡng chính yếu là tinh bột, đạm, béo và các vitamin, khoáng chất, nước.
Vài điều cần lưu ý:
– Người cao niên không nên giới hạn dinh dưỡng, trừ khi tuyệt đối cần vì một bệnh mãn tính nào đó. Nếu tiêu hóa được thì cứ ăn đúng phần ăn đã sắp đặt.
– Thực phẩm không quá cứng, dính, dai khiến cho các bác khó nhai & nuốt.
– Thay đổi độ đậm đặc thực phẩm như bầm, cắt nhỏ để dễ nhai nuốt.
– Khích lệ vận động cơ thể đều đặn như đi bộ, làm việc nhà, quét sân.để giúp tiêu hóa thực phẩm và giảm táo bón.
– Nếu mau no, ăn bữa chính vào buổi trưa.
– Khích lệ ăn chung với người khác như vậy sẽ vui vẻ ăn nhiều và ngon miệng hơn. Không lạm dụng thuốc nhuận tràng, rượu.
Món ăn nên dùng
– Các loại ngũ cốc toàn vẹn, phong phú hóa và tăng cường như gạo còn chất cám có nhiều sinh tố, chất xơ.
– Rau có màu sáng chói như cà rốt, broccoli có nhiều chất chống oxy hóa.
– Trái cây mầu sậm như dưa, trái mâm xôi (berries).
– Chế phẩm từ sữa có ít chất béo như sữa chua, sữa không đường.
– Đậu khô, các loại hạt, cá, gà vịt, thịt nạc, trứng.
– Dầu thực vật lỏng, chất béo ít bão hòa.
– Uống nhiều nước.
Sau đây là một số tên bệnh bằng tiếng Anh để độc giả dùng khi cần:
Viêm ruột thừa: appendicitis
Bệnh vàng da: jaundice
Viêm gan: hepatitis
Xơ gan: cirrhosis [si’rousis]
Bệnh sốt rét: malaria
Tiêu chảy: diarrhea
Táo bón: constipation
Bệnh uốn ván: tetanus
Viêm màng não: meningitis
Tai biến mạch máu não: cerebro-vascular accident (CVA)
Chuột rút: cramps
Quai bị: mumps
Bệnh thương hàn: typhoid
Ung thư: cancer
Viêm phế quản: bronchitis
Tăng nhãn áp: glaucoma
Viêm mống mắt: iritis
Đột quỵ: stroke
Đục thủy tinh thể: cataract
Viêm kết mạc: conjunctivitis
Bệnh lậu: gonorrhea
Bệnh kiết lị: dysentery
Suy dinh dưỡng: malnutrition
Đái dầm
Con tôi năm nay 6 tuổi mà vẫn còn đái dầm. Xin bác sĩ cho biết chúng tôi phải làm gì. Châu Kim Nhân
Đáp
Đái dầm là tình trạng trẻ em đái trong khi ngủ ban đêm mà không biết. Đây là chuyện thường xẩy ra. Các khảo sát y học gần đây đã chứng minh rằng, đái dầm không chỉ là hậu quả của sự rối loạn tâm lý mà trong nhiều trường hợp, nó còn là nguyên nhân gây ra những rối loạn này. Trẻ rất dễ bị mặc cảm nếu thường xuyên bị cha mẹ, cô giáo rầy la, bạn bè trêu chọc.
Sau 3 tuổi, đa số trẻ đều đã biết nín tiểu khi ngủ. Tuy nhiên, có 10% trẻ em 5 tuổi và 1% trẻ em 15 tuổi vẫn còn đái dầm do hệ thần kinh bàng quang phát triển hơi chậm. Đái dầm có thể do di truyền. Khoảng 65% trẻ đái dầm có cha mẹ cũng từng bị tật này.
Cha mẹ không nên la rầy, chọc ghẹo hay dọa nạt bé. Nên tránh cho bé uống nhiều nước trước khi đi ngủ, chịu khó đánh thức bé dậy đi tiểu lúc cha mẹ sắp đi ngủ. Rồi mọi chuyện sẽ ổn thỏa. Nếu bé đã 10 tuổi mà vẫn bị đái dầm thì hãy đem bé đến bệnh viện để khám và làm các thử nghiệm cần thiết như thử nước tiểu, siêu âm, chụp hình thận…
Một số thuốc có thể giúp cho việc điều trị có hiệu quả hơn như oxybutinin, desmopressin dạng xịt mũi. Liều lượng và cách dùng nhất thiết phải do bác sĩ quy định. Việc tự cho bé uống thuốc có thể gây nguy hiểm vì các thuốc trên thường có tác dụng phụ.
Kết quả thử máu
Tôi tên Trịnh Lạc, 57 tuổi, cao 160 cm, 59 kg, đang sống ở bang Washington. Vừa qua tôi có thử máu, kết quả:
Kính thưa Bác sĩ, tôi có cần uống thuốc không? Số trong ngoặc là kết quả của 6 tháng trước đó. Cảm ơn Bác sĩ.
Đáp
Theo sự hiểu biết của chúng tôi, kết quả thử máu của ông rất bình thường cho nên ông không cần uống thuốc gì cả. Xin ông cứ giữ gìn ăn uống và tập thể dục đều đặn để duy trì kết quả này.
NYD