Ngay cả khi người ta quá cẩn thận cũng có thể dẫn đến sự tranh chấp do sự hiện hữu của quá nhiều di chúc. Có những trường hợp mà tòa án tối cao của Texas từng giải quyết giúp chúng ta cẩn thận hơn khi chúng ta thay đổi ý định về việc phân chia tài sản và viết những di chúc khác trong tương lai.
Trong vụ kiện Hawes v. Nicholas, ông Henry ban đầu hoàn tất một di chúc, trong đó ông để lại một phần tài sản cho một trong những người con của ông và người cháu gái tên Emma. Sau đó ông Henry còn cẩn thận đăng ký giấy đó với chính quyền quận hạt địa phương. Giấy này cũng được cất giữ cẩn thận bởi một trong những người được quyền thừa hưởng tài sản và người đó đã nộp giấy cho tòa khi vụ kiện xảy ra. Sáu năm sau khi ông Henry hoàn tất tờ di chúc đầu tiên, ông lại làm một tờ di chúc khác. Trong đó ông chính thức hủy bỏ những giấy tờ liên quan đến tất cả những di chúc ông làm trước đó, và đồng thời tờ di chúc mới này có những phần phân chia tài sản khác hẳn với tờ di chúc trước đó. Bốn năm sau, chính ông Henry lại xé và đốt tờ di chúc thứ hai với mục đích hủy bỏ nó. Và ông qua đời không lâu sau đó.
Cô cháu gái Emma nộp hồ sơ xin tòa án chấp thuận và chứng nhận tờ di chúc đầu tiên. Bản chánh của tờ di chúc đó cũng được cung cấp cho tòa. Tuy nhiên vợ ông Henry và một số người con đã chống lại tính chất hợp pháp của tờ di chúc đầu tiên. Những người chống lại đưa ra lý do rằng tờ di chúc đầu tiên không còn giá trị trước luật pháp bởi ông Henry đã làm tờ di chúc thứ hai sau đó và trong tờ di chúc thứ hai ông cũng rõ ràng nói ra việc hủy bỏ tờ di chúc đầu tiên. Qua hai tòa án đầu tiên, tờ di chúc đầu tiên được chấp thuận là tờ di chúc còn hữu hiệu. Mặc dù những người chống lại quyết định của hai tòa án có đưa ra những bằng chứng liên quan đến tờ di chúc thứ hai. Tuy nhiên tòa đã không chấp thuận và cuối cùng thì vụ kiện này được kháng cáo đến tòa án tối cao của Texas.
Vấn đề nan giải mà tòa án tối cao cần quyết định là trong trường hợp nào thì sự hủy bỏ (revoke) của di chúc sau có thể vực dậy tờ di chúc đầu tiên dù trước đó tờ di chúc đầu tiên từng bị hủy bỏ bởi tờ di chúc sau. Luật sư từ hai bên đưa ra lý luận đầy thuyết phục. Một bên cãi rằng nếu di chúc thứ nhất không thực sự bị tiêu hủy hay hủy bỏ khi làm di chúc thứ hai, và sau đó di chúc thứ hai sau khi hoàn tất lại bị hủy bỏ thì di chúc thứ nhất có thể được khôi phục lại (revive). Nhưng di chúc đầu tiên sẽ không được khôi phục nếu người viết di chúc rõ ràng chính thức hủy bỏ di chúc đầu tiên khi họ làm tờ di chúc thứ hai. Tờ di chúc thứ nhất chỉ có thể được khôi phục khi có sự tái bản (republication). Bên kia lại phản biện rằng khi tờ di chúc thứ hai bị hủy bỏ hoàn toàn mà tờ di chúc đầu tiên vẫn còn hiện hữu bất kể tờ di chúc thứ hai có những ngôn ngữ hủy bỏ di chúc đầu tiên hay không.
Tòa án tối cao của Texas lắng nghe từ cả đôi bên và sau đó đưa ra quyết định trở thành luật của tiểu bang này. Tòa công nhận rằng để tôn trọng ý nguyện của người chết và giữ tài sản phân chia theo đúng ý người chết thay vì dựa vào bộ luật di chúc phân chia theo trình tự họ hàng khi một người không có di chúc hoặc để chính quyền tịch thu tài sản, vấn đề này cần sự uyển chuyển, và tùy theo từng trường hợp mà giải quyết. Trước đây, các bằng chứng bên ngoài không trực tiếp liên quan đến tờ di chúc nhưng phản ảnh ý nguyện của người chết được tòa cho phép giải trình trước tòa. Tuy nhiên sau khi bộ luật mới được thông qua thì để khôi phục lại di chúc đầu tiên, tòa cần bằng chứng rõ ràng cho thấy là người viết di chúc đã làm những hành động có chủ đích khôi phục lại tờ di chúc đầu tiên. Lý do tòa đưa ra là một hành động hủy bỏ di chúc có thể hoàn toàn độc lập với hành động viết di chúc phân chia tài sản. Cho nên dù tờ di chúc mới nhất bị hủy bỏ hay tiêu hủy và người viết di chúc kèm trong tờ di chúc mới nhất ngôn ngữ rõ ràng về ý nguyện muốn hủy bỏ tất cả những di chúc trước đó, thì ý nguyện hủy bỏ tất cả các di chúc trước đó vẫn được tôn trọng dù sau đó chính tờ di chúc mới nhất cũng bị hủy bỏ. Ngoại trừ khi người viết di chúc có một hành động rõ ràng khôi phục tờ di chúc trước đó còn không thì ý nguyện hủy bỏ tờ di chúc đầu tiên vẫn được tôn trọng như thường. Tòa cũng nhấn mạnh rằng khi có văn bản hoàn tất một cách đúng nguyên tắc luật pháp để hủy bỏ một tờ di chúc trong tờ di chúc mới nhất thì việc hủy bỏ có hữu hiệu với luật pháp từ ngày tờ di chúc mới được hoàn tất và sẽ tiếp tục có hữu hiệu ngay cả khi tờ di chúc mới bị hủy bỏ hay tiêu hủy.
Trong vụ kiện Hawes v. Nicholas, tòa quyết định rằng tờ di chúc mới đã được hoàn tất theo đúng thủ tục hành chánh của luật di chúc, và trong đó có nêu ra rõ ràng việc hủy bỏ tất cả các di chúc trước đó. Tòa cho rằng việc hủy bỏ của tờ di chúc thứ hai sau này không ảnh hưởng gì đến việc làm vực dậy (revive) tờ di chúc đầu tiên. Do đó dù cô Emma còn trong tay tờ di chúc đầu tiên tòa cũng không thể chấp nhận và hợp thức hóa tờ di chúc đầu tiên. Vậy thì khi có quá nhiều di chúc cùng một lúc, có cách nào chúng ta vực dậy tờ di chúc trước đó sau khi đã viết hủy bỏ nó mà không cần viết lại toàn bộ một tờ di chúc mới hay không? Xin quý vị đón xem bài kỳ tới về việc tái bản di chúc (republication).
LS AT