Hầu như ai cũng ít nhiều hiểu biết trò chơi xổ số. Nó được công nhận hợp pháp và người chơi có một cơ may lên đời thành triệu phú. Do vậy, một số người xem trò xổ số là trò chơi may mắn. Nhưng cũng có một số người xem xổ số là một hình thức cờ bạc “nhẹ nhàng” dễ chấp nhận hơn là bước chân vào casino nóng máu sát phạt nhẵn túi, nợ nần vì con ma bài quyến rũ. Mặc dầu vậy, trò chơi xổ số phát triển thiên hình vạn trạng, có một loại vé số xổ ngay gọi là Hot Spot thu hút nhiều người tham gia dù là trực tuyến hay đến mua tại các đại lý vé số.
Xổ liền
Anh P. cư dân quận hạt Orange County, California dẫn tôi đi uống cà phê để cho tôi tận mục sở thị “phong trào” chơi vé số xổ ngay hấp dẫn thế nào đối với nhiều tầng lớp cư dân địa phương, nhất là đồng hương người Việt sinh sống ở Garden Grove. Không chỉ có ở một quán cà phê, mà nhiều địa điểm cà phê, tiệm tạp hóa khác có mặt khắp nơi trong Quận Cam và cả tiểu bang Vàng California. Chúng tôi bước chân vào quán, điều đầu tiên làm tôi ngạc nhiên khi thấy trên quầy, trên kệ nơi quầy tính tiền chất hàng chồng hàng đống tờ ghi mua số mà ban đầu tôi cứ ngỡ là vé số thông thường tuần xổ hai lần như nhiều tiểu bang khác. Cô bán vé số làm việc liền tay, tay phải nhận tờ vé ghi số của người mua scan qua máy nạp vào máy tính, tay trái thu tiền cất vào két hoặc có khi đành cho người mua đứng chờ vì đang thanh toán tiền cho người vừa trúng giải.
Anh P. nói: Không biết ở nơi khác ra sao chứ vé số bán ở đây đắt như tôm tươi. Loại xổ số này gọi là Hot Spot cứ 4 phút xổ một lần từ 6 giờ sáng đến 2 giờ sáng hôm sau, coi như xổ cả ngày. Nói xong, anh rút một tờ ghi, chọn đại 5 con số trong tất cả 80 số in theo 8 cột 10 hàng. Anh bảo, mình mua mấy giải trúng khác nhau cả số chẵn, lẻ, lớn nhỏ. Lát nữa mấy trái banh số xuất hiện trên màn hình tôi giải thích cho nghe. Vừa lúc, một anh chàng trúng giải đưa tờ số cho cô bán dò bằng cách đưa tấm vé vào máy đọc. “Trúng 10 đồng”. Anh càm ràm với cô chủ tiệm, “mua 20 trúng phân nửa lần này là lần thứ ba rồi đó, số má gì cứ ăn nửa không hà, em gái”. “Mua luôn 10 đồng nhé anh Hai, biết đâu lần này thành triệu phú thì nhớ cô em này nhé”. Anh gật đầu, cười cà rỡn với cô chủ, rồi cầm ly cà phê ngồi phía đối diện chúng tôi, mắt chăm chú nhìn lên màn hình. Giờ phút quan trọng đang đến với mọi người trong quán, thanh niên có, người lớn tuổi có, nam nữ đều có (nhiều nhất là mấy ông) để ly cà phê tan đá trên bàn, mắt tập trung nhìn những trái banh lăn tròn xuất hiện 20 con số trong cái bảng số ma trận trên màn hình làm tôi chẳng hiểu đầu đuôi cách tính giải trúng.
Anh ta vỗ đùi cái đét, miệng kêu “bingo”, làm cả đám người trong quán đổ dồn mắt sang nhìn và vui mừng cho người thắng lớn. “Bao nhiêu?” “Trăm đồng”. Anh P. xì một tiếng, tưởng jackspot, có lần tôi trúng cả chục nghìn luôn. Tôi hỏi, vé anh có trúng không, nhờ mua chẵn lẻ trúng được 3 đồng. Đám thanh niên ngồi gần đó đứng lên văng tục: “Mua cái con mẹ gì mà cứ trật hoài, từ sáng đến giờ hết trăm bạc! Thôi về mấy cha.”
“Trò vé số xổ ngay Hot Spot này cách chơi giống trò Keno ở mấy casino thôi. 20 con số ngẫu nhiên được máy tính đưa ra nếu trùng hợp với con số người mua chọn số thì trúng. Giải trúng có nhiều giải, từ 2 đồng đến cả triệu, tùy theo cách người mua chọn mấy spot (lô). Theo nhiều người phân tích, trò xổ số này mang tính công bằng hơn trò kéo máy xèng trong casino, chương trình trúng giải được cài đặt sao cho nhà cái thu được lợi nhuận trong một chu kỳ thời gian nào đó. Hot Spot cho phép trúng giải nhiều hơn với tỷ lệ gần như năm mươi năm mươi. Có nghĩa là người mua số thường được trúng, có người may mắn trúng nhiều, có người trúng ít, nhà cái chi ra 50% tiền thu để làm giải thưởng. Đây là con số tỷ lệ cao nhất trong số các loại hình chơi “cờ bạc” bằng máy mà người chơi chấp nhận được. Chính điều này làm cho người mua số nuôi hy vọng càng nhiều, không đến nỗi như máy kéo casino “nuốt” luôn đến đồng xu cuối cùng. Tất nhiên cũng có người số xui tận mạng, mua xong xé liền, chẳng trúng xu teng”. Anh P. giảng giải cố đả thông đầu óc u mê cho tôi hiểu cách chơi của loại hình xổ số này, chẳng cần phải tính toán chiến thuật hay theo kiểu bàn số đề để tìm con số đẹp. Những con số xuất hiện chỉ là ngẫu nhiên do máy tính lựa chọn.
Nhưng theo tôi, không có gì là ngẫu nhiên cả. Máy tính đưa ra con số tức là đã có tính toán có lợi thuộc về nhà cái. Số liệu thống kê liên tục từng năm của Công ty Xổ số California cho thấy như vậy. Thí dụ: Năm 2015 doanh số bán là hơn 5 tỉ USD, số giải trúng khoảng 2.6 tỷ. Số tiền thu được từ xổ số sẽ chi cho giáo dục 13%; 20% chi phí lương bổng của nhân viên điều hành; phần còn lại đóng góp thuế khóa. Nói chung, việc công bố lợi nhuận xổ số cho thấy, xổ số là để kiến thiết quốc gia… giúp đồng bào ta…
Mua niềm hy vọng dù là mong manh
Người ta thường nói, nên tận dụng bất kỳ cơ hội nào trong cuộc sống để có thêm động lực niềm tin. Chính điều đó tạo cho chúng ta niềm hy vọng trong bất kỳ một mong muốn nào. Hy vọng trúng số cũng là một hy vọng không phải xa vời trong đời sống thực cho dù nó mong manh như làn khói. Nhưng tại sao ta biết rằng nó mong manh nhưng vẫn nuôi hy vọng?
Anh P. cho rằng, từ cái việc người chơi xổ số thường hay “suýt trúng” làm cho chúng ta tự biến thành con mồi cho hiệu ứng “suýt trúng”. Nhiều người trong quán cà phê này thường xuyên có mặt ở đây gần như mấy ngày trong tuần. Lúc thì sáng, lúc thì chiều ngồi bàn các con số như người ta bàn số đề vậy. Anh kể, có ông bạn của anh nhiều lần suýt trúng, chọn số 35 thì nó ra 34. Có khi mua trúng không nhiều nhưng liên tục nhiều lần làm ông hăng tiết vịt, nghĩ bụng chắc mình sắp trúng số tới nơi rồi, vận may đang mỉm cười với niềm hy vọng lâu nay của ông và cứ tiếp tục thử vận may hết lần này đến lần khác. Như chuyện giải powerball vừa rồi với số tiền giải kỷ lục, ông mua cả trăm vé mất toi hai trăm bạc nhưng cơ may chẳng thấy. Trăm tờ số của ông cũng như giọt nước trong đại dương xác suất làm sao mà chạm đến ngưỡng “trúng” được.
Điều này anh P. có lý. Tôi cũng nghe người bạn của mình nói về chuyện này vì anh ta mỗi tuần đều bỏ ra vài chục đô mua vé số bình thường lấy hên chứ không phải chơi Hot Spot. Có một thời gian, cứ trúng liên tục, khi vài ba chục khi vài ba trăm nên anh ào ạt gia tăng số lần mua để chờ thời vận đang đến. Cuối cùng sau vài tháng hăm hở, anh đành bỏ cuộc vì thua đậm số tiền tích tiểu thành đa đem mua niềm hy vọng từ những tấm vé số tìm kiếm vận may trúng số độc đắc. Điều này là do bộ não anh ta không được “khai sáng” để nhận ra được xác suất quá ư là thấp vì chúng ta dễ nhận ra sự khác biệt của một đội quân đặc nhiệm chiến đấu chống lại 100 hay 1000 kẻ địch. Nhưng nếu con số vượt xa mức đó như đếm sao trên trời hay đếm cỏ trên một cánh đồng thì không ai để ý.
Chính vì người thua như sao trên trời hay cỏ trên một cánh đồng ta không để ý mà chỉ chú ý đến số người trúng số dù trúng ít hay trúng độc đắc nó làm trong đầu chúng ta nảy sinh ra khuynh hướng sẵn có khi ta đánh giá quá cao một sự kiện khắc sâu trong trí nhớ qua lời kể lời đồn hoặc chính xác đích thực người trúng lớn xuất hiện trên mặt báo chí, còn người thua bao nhiêu, số tiền thua một đợt xổ số báo nhiêu thì chẳng bao giờ chúng ta quan tâm. Do vậy, người thắng giải lúc nào cũng hiện diện trong ký ức chúng ta khiến cho mong muốn được thắng giải độc đắc trở thành điều có thể. Tất nhiên là vậy, không mua vé số thì làm sao trúng số. Cho nên cứ hy vọng và sẵn sàng bỏ tiền mua hy vọng cho dù nó mong manh. Và một lý giải khác khiến bạn yên tâm mua vé số cầu mong vận may bởi ở casino còn rất nhiều trò may rủi nghiêm trọng hơn và tác hại trò xổ số chỉ là chuyện nhỏ như con thỏ.
Chơi xổ số bình thường hai lần một tuần chỉ là chuyện nhỏ nhưng xổ số Hot Spot xổ mỗi 4 phút trong ngày có thể trở thành chuyện lớn cho dù mọi người đều chấp nhận tính chất “cờ bạc” của nó nhẹ nhàng hơn bất kỳ hình thức đi tìm vận may nào. Tại một tiệm tạp hóa, tôi để ý những con người căng thẳng ngồi nhìn màn hình, đi tới đi lui chờ thời khắc xổ số đến nỗi sàn nhà mòn bạc bước chân người, mới thấy trò này thật hấp dẫn hơn cả vé số cạo bán đầy các chợ cho những người thử tìm vận may cho vui không ham trúng lớn. Và công nghiệp xổ số phát triển thêm nhiều phương tiện thuận lợi cho người mua niềm hy vọng. Tại cây xăng đổ tự động, vé số tự động in ra khỏi cần tạt vào đại lý bán lẻ khi trong đầu bỗng dưng hiện ra những con số đẹp.
TN