Orlando – nơi tôi đã từng sống với quãng thời gian đủ để mường tượng từng chi tiết về sự tuyệt đẹp của những bãi biển, những miền rừng hoang dã. Với những người dân Mỹ thì Orlando là một trong những nơi hạnh phúc nhất trên trái đất với The Magic Kingdom, miền đất thần tiên Walt Disney World… Nhưng, sau vụ nổ súng tại hộp đêm “Pulse nightclub” trong một ngày Chủ Nhật Tháng Sáu, Orlando cũng sẽ được nhớ đến như một điển hình của sự thảm sát đẫm máu nhất từ trước đến nay trong lịch sử nước Mỹ.
Với một cây AR-15, một khẩu súng ngắn và rất nhiều đạn, tên sát nhân Omar Mateen bước vào một night club đông người, và bắt đầu trò chơi “xả đạn” của một game thủ.
Nhà chức trách vẫn đang xác định “động cơ chính xác” của kẻ sát nhân này là một sự thù ghét cá nhân hay khủng bố, hoặc cả hai. Có thể, hắn mang một ý thức về mục đích của một cái “Chết Lớn” (“Dying Large”) sẽ vinh quang – và đó là một động lực mạnh mẽ!
Tôi tự hỏi: Làm thế nào để công chúng Mỹ thoát ra được cái cảm giác bất an ngày càng nhiều do sự giết người vô nghĩa như một trò chơi này? Và dường như nó đã ngày càng xảy ra nhiều và nhiều hơn? Và làm thế nào để nhân loại chống lại sự thù ghét?
Cho đến nay, dường như rất ít nghiên cứu khoa học về tâm lý học của sự thù ghét. Trong thực tế, chúng ta biết rất ít về nguyên nhân của sự thù ghét hơn là biết về những hiện tượng tâm lý khác như những gì thuộc về tình yêu. Ghét- là một cảm xúc phức tạp trong đó có mức độ và hình thức khác nhau, điều mà con người đã không đủ nguồn lực để chống cưỡng và hoàn toàn phụ thuộc vào bản chất của nó. Cao hơn là bản chất của một hình thái “bạo lực cực đoan”.
Trong cuốn sách phân tích về sự hủy diệt- The Anatomy of Human Destructiveness, nhà tâm lý học người Ðức Erich Fromm, phân biệt giữa “Rational hate”- Bạo lực cực đoan và “Character-conditioned hate”- Bạo lực thiên vị. Rational hate- có nghĩa là có một lý do để thù ghét cực đoan của một người đang có chủ đích về một nhân vật cụ thể. Character- conditioned hate- Bạo lực thiên vị, có nghĩa là đối tượng đã được chọn để trải nghiệm và thể hiện sự ghê tởm sâu sắc một cá nhân (hoặc nhóm) dựa trên một số thành kiến sâu xa.
Sự nguy hiểm ở đây là Bạo lực thiên vị. Nó có thể là mùi của cá nhân, hoặc có thể mở rộng như một sự diệt chủng.
Nhưng, những gì chúng ta có thể làm về sự thù ghét vô nghĩa này?
Tổng thống Obama đã có nhận định quyết đoán rằng: “Ðối mặt với sự hận thù và bạo lực, chúng ta sẽ yêu thương nhau.”
Tiếc, là không có cây đũa thần để thoát khỏi thế giới của sự thù ghét, không có loại thuốc để chữa ngay lập tức, hay lâu dài để diệt trừ loại ung thư quỷ quyệt này. Cho dù những thập kỷ tiến bộ của con người chỉ ra nhiều cách để giải quyết xung đột và thúc đẩy hòa bình.
Tôi cầu nguyện cho những linh hồn vô tội. Thế giới, hãy cầu nguyện cho những nạn nhân, và hãy thể hiện tất cả những gì chúng ta đã học được từ sự Yêu – Ghét- Chân giá trị sâu sắc của một nền văn hóa hòa bình.
God bless America!
ĐMH