Trang TLVH đã hơn một lần giới thiệu nhà văn Khuất Đẩu. Như chúng ta đã biết, Khuất Đẩu mới xuất hiện trên các website và tạp chí văn học trong vòng mấy năm nay nhưng liền được chú ý và trở thành nổi tiếng. Ấy là do văn phong chín chắn và nội dung độc đáo của tác phẩm ông viết ra. Nhà thơ Nguyễn Thị Khánh Minh đã gọi văn chương Khuất Đẩu là Cõi Đẹp. Để hiểu thêm về văn phong ấy, mời các bạn đọc bài tiểu luận của T.Vấn chúng tôi trích đăng sau đây. T.Vấn viết về đoản văn Buồn Như Ly Rượu Cạn của Khuất Đẩu.
NGUYỄN & BẠN HỮU
Đọc “Buồn Như Ly Rượu Cạn”
Buồn như ly rượu cạn. Nhan đề một đoản văn dùng để gọi tên toàn tập sách không phải chỉ là một chọn lựa bình thường.
Nhà thơ Tạ Ký, trong bài “ Buồn Như “, viết:
Buồn như ly rượu cạn,
Không còn rượu cho say
Buồn như ly rượu đầy,
Không còn một người bạn.
Còn ly rượu cạn của Khuất Ðẩu lại chất chứa trọn vẹn “cái ấm ức cái hậm hực, cái nỗi có họng ăn mà không có họng nói của một kẻ thua cuộc. . .”, ông viết:
“Ly rượu đời tôi chẳng phải bồ đào mỹ tửu, mà chỉ là ly rượu nhạt. Một ly rượu được chưng cất quá vội vàng, tuy không phải rượu lậu, nhưng cũng phải lao đao chôn giấu suốt chín năm kháng chiến và hai mươi năm nội chiến.
Khi được nâng lên môi một cách đề huề, thì cái men nồng của tuổi trẻ đã bay đâu mất tiêu. Giờ chỉ là ly rượu đắng, giữa những ly sóng sánh hào quang nghe tanh mùi máu của những kẻ thắng cuộc. Máu của đồng đội, máu của kẻ thù và máu của chính họ.
Như thế thì làm sao mà uống cạn!
Nhưng rồi cũng phải uống. Rượu đời mình không uống, chẳng nhẽ uống rượu người. Phải uống, dù đắng chát. Phải uống, dù mỗi giọt rượu giờ là một giọt mồ hôi và nước mắt.” (Khuất Đẩu: Buồn như ly rượu cạn).
Khởi đầu với “Những tháng năm cuồng nộ” xác định chỗ đứng của mình trong lòng người đọc, rồi kế đến là “Lão Tiền Bối”, “Người giữ nhà thờ họ” v.v… và mới nhất là tập “Buồn như ly rượu cạn”, ngòi bút của Khuất Ðẩu tiêu biểu cho lớp nhà văn lúc nào cũng không cho phép mình được quên rằng mình đang sống trên mảnh đất nghèo khổ hết chia ly đổ nát vì chiến tranh thì lại tới ách thống trị tàn bạo của một chế độ bất nhân vô đạo. Họ cầm bút không chỉ để thỏa mãn đam mê cầm bút của mình mà còn ý thức rõ ràng nhiệm vụ của nhà văn là sáng tạo nên những tác phẩm đủ tầm vóc gợi lên được những suy nghĩ nơi người đọc, để từ đó, thúc đẩy người đọc đi tìm câu trả lời cho chính mình, cho thời đại về những nỗi thống khổ mà dân tộc phải gánh chịu từ hơn 50 năm nay. Vì thế, tính thời cuộc như một sợi chỉ xuyên suốt những tác phẩm của Khuất Ðẩu, bất kể ông viết dài hay viết ngắn, tiểu thuyết hay tản văn, và cả trong những bài thơ hiếm hoi ông phổ biến trên mạng điện tử. Cùng một đề tài thời sự, Khuất Ðẩu chọn chữ nghĩa văn chương để diễn đạt. Với chữ nghĩa văn chương, đề tài thời sự ấy có tác dụng sâu hơn, ở lại lâu hơn trong lòng người đọc. Ðó là một lựa chọn không phải ai muốn cũng làm được.
Và đó là nỗi buồn như ly rượu cạn của Khuất Ðẩu. Nó tiêu biểu cho những điều tập sách nhỏ này ngày đêm thao thức.
“Giờ, tôi “uống ngụm nắng tàn trong chiếc ly không”. (Khuất Đẩu :Buồn như ly rượu cạn )
Trong tập “Buồn như ly rượu cạn”, hầu hết những đoản văn đều bàn về những vấn đề nhức nhối của đất nước, của con người Việt Nam, của những hệ luỵ tất nhiên mà chế độ toàn trị là thủ phạm chính, những vấn đề mà Khuất Ðẩu đã trăn trở ngay từ tác phẩm đầu tiên được gởi đến công chúng. Nay chúng vẫn còn đó như một thách thức đáng nguyền rủa.Trong những bức thư riêng, ông đã có lúc biểu lộ sự mệt mỏi và thất vọng. Nhưng vì viết là một nhu cầu thôi thúc ông hàng ngày hàng giờ, nên trong những khoảng lặng của nỗi ấm ức không nguôi, chúng ta đọc được những áng tùy bút giản dị mà đẹp đẽ của một tâm hồn tinh tế nay về già nhìn lại quãng đời hoa niên của mình như “Mái nhà năm xưa”, “Nhớ món ăn xưa”, “Cái sân đất” . . .
Văn của Khuất Ðẩu giản dị, chân chất như chính con người ông. Trong cái giản dị, chân chất ấy vẫn nổi bật sức chiến đấu bền bỉ của một người biết mình phải đi trên con đường nào, biết đâu là điểm đến và biết tận dụng hết mọi tiềm năng ẩn giấu trong chính mình. Chữ nghĩa của Khuất Ðẩu có mặt đúng chỗ, đúng lúc, không thừa không thiếu. Như một người chẳng giàu có gì biết sử dụng tài sản ít ỏi quý báu của mình vào những việc cần thiết. Ðó cũng là ưu thế của ông trong thời buổi khan hiếm người đọc, không chỉ ở ngoài nước mà cả ở trong nước hiện nay.
T.vấn