Khác với nhiều nghề nghiệp thông thường, lâu nay vẫn có dư luận chê các lực sĩ được hậu đãi tài chánh có phần quá mức chỉ để… chơi. Chính Tổng Thống Hoa Kỳ chỉ lãnh lương chừng $400,000 mỗi năm, ít hơn hẳn nhiều lực sĩ nhà nghề. Dù là chơi banh rổ, banh bầu dục, banh chày, khúc côn cầu, hay đánh golf… có hằng ngàn đấu thủ nhà nghề mỗi năm nhận đãi ngộ tài chánh vượt xa những nghề có thu nhập trung bình cao nhất trong xã hội Hoa Kỳ ngày nay như y sĩ $190 ngàn mỗi năm, nha sĩ $158 ngàn, luật sư $145 ngàn, dược sĩ $130 ngàn, kỹ sư dầu hỏa $129 ngàn, kiểm soát không lưu $123 ngàn, giám đốc IT $120 ngàn, v…v…
Còn những công việc nhọc nhằn, thậm chí nguy hiểm, liên quan đến an toàn công cộng và có khi cả mạng sống con người, nhưng lãnh lương kém xa nhiều lực sĩ thể thao như cảnh sát, lính cứu hỏa… Một trong những nguyên do chánh là thể thao ngày càng góp vai trò lớn hơn trong đời sống xã hội hiện đại. Thể thao là một kỹ nghệ khổng lồ bao gồm nhiều người liên quan đến tranh tài, huấn luyện, xem/theo dõi, dịch vụ, quảng bá, v.v… Nghiệp thể thao nhà nghề cũng đòi hỏi người lực sĩ phải hy sinh và tốn kém cũng nhiều cho: tập luyện, trang bị dụng cụ, ngay cả ghi danh tranh tài cũng có thể phải trả lệ phí. Không phải chờ mỗi 4 năm mới đến kỳ World Cup hay Olympic tưng bừng, mà hằng mỗi năm có tỉ tỉ Mỹ kim luân chuyển trong làng thể thao thế giới, từ các trận tranh tài, các giải đấu, các đội, các lực sĩ, các vận động trường, các bản quyền TV, và dĩ nhiên cũng phải kể thêm hằng triệu khán giả… Về phía giới chủ nhân các đội thể thao, các cách thức thu lợi nhuận thường gặp nhất là: tiền bán vé vào cổng, tiền bản quyền TV và truyền thông, tiền cho thuê sân, tiền bán vật dụng thể thao, v.v… Ðiều này lý giải vì sao các sân thể thao càng mới thì càng đi kèm nhiều tiệm bán lẻ để phụ nhau… móc túi khán giả.
Sự thăng trưởng lợi nhuận cho các đội thể thao cũng như thu nhập của cá nhân lực sĩ là hệ lụy trực tiếp của các bản quyền TV đội quyền. Giải đá banh English Premier League vừa bán bản quyền TV trị giá $12 tỉ cách đây chưa lâu. Còn các hợp đồng độc quyền TV với những đài CBS, NBC, Fox, và ESPN từ 2014 đến 2022 gộp lại sẽ mang về cho giải banh bầu dục nhà nghề tại Hoa Kỳ National Football League các đài lên đến $40 tỉ, vào khoảng $5 tỉ mỗi năm. Ngoài hợp đồng TV độc quyền béo bở nhất thế giới, NFL cũng là hệ thống tranh tài thể thao thu lợi nhiều nhất tại Hoa Kỳ ngày nay. Mùa banh năm ngoái 32 đội banh đạt doanh số tổng cộng $13 tỉ. Mỗi đội banh NFL trị giá trung bình $1 tỉ, trong đó đội Dallas Cowboys dẫn đầu với $1.65 tỉ. Còn giải banh rổ quốc gia NBA thu về $3.8 tỉ, trung bình mỗi đội trị giá $367 triệu, với đội Los Angeles Lakers cao nhất $607 triệu. Giải banh chày MLB mùa trước lời $9.5 tỉ, với mỗi đội trị giá trung bình $491 triệu, riêng New York Yankees, có net worth lên đến $1.6 tỉ. Các đội thuộc khuôn khổ giải khúc côn cầu trên banh có trị giá trung bình $223 triệu mỗi đội. Quay sang Âu Châu thì 5 giải đấu lớn nhất (Premier League, Bundesliga, La Liga, Serie A, Ligue 1). Ngoài ra, các trò chơi như đánh golf, quần vợt, hay đấm bốc cũng đều là các trò thể thao có lời lớn, và đều là các trò thể thao mang tính cách cá nhân.
Trong bối cảnh như vậy, lương bổng và đãi ngộ tài chánh nói chung dành cho giới lực sĩ lên cao không có gì khó hiểu. Những con số khác biệt nhiều tùy mãnh lực của trò thể thao cũng như các bản hợp đồng và những tài trợ quảng cáo. Trong thể thao đồng đội lẫn cá nhân, những lực sĩ ngôi sao hoặc quan trọng thường lãnh lương cao vượt trội so với đồng đội hoặc các đối thủ. Năm 2009, tạp chí Forbes ghi nhận tay đánh golf Tiger Woods trở thành lực sĩ đầu tiên xưa nay đạt thu nhập vượt $1 tỉ. Còn võ sĩ Floyd Mayweather dẫn đầu làng thể thao thế giới 2 năm liên tiếp về thu nhập, bỏ túi $105 triệu (2014) và $300 triệu (2015). Ðối với các lực sĩ hàng đầu, thu nhập chánh yếu không phải là lương hay thưởng mà là các hợp đồng tài trợ quảng cáo. Người đứng đầu thế giới về mục này là đấu thủ banh rổ Lebron James của đội Cleveland Cavaliers thuộc giải NBA bỏ nhà băng $54,000,000 thù lao quảng cáo chỉ trong vòng một năm. Tiger Woods quảng cáo đạt $45,000,000. Bên làng banh nỉ, có 2 tay vợt nam bá chủ về thu nhập quảng cáo mỗi năm là Roger Federer – $60,000,000 và Novak Djokovic – $34,000,000. Ðấu thủ nữ người Hoa Kỳ Serena Williams… chỉ đạt đến $20,000,000 tài trợ quảng cáo hằng năm. Tay chạy tốc độ lừng danh, còn được mệnh danh là “Tia Chớp” Usain Bolt có thù lao quảng cáo $30,000,000. Bên trò đá banh, bộ 3 vô địch về tiền quảng cáo thu về đều đang đá banh nhà nghề tại Tây Ban Nha và đều là tiền đạo: Cristiano Ronaldo – $32,000,000, Lionel Messi –$28,000,000 và Neymar – $23,000,000.
Có thể đối chiếu với mức lương quanh thế giới để thấy sự lợi thế đáng kể của tài trợ quảng cáo. Các cầu thủ trong đội banh nữ quốc gia Hoa Kỳ được U.S. Soccer trả thù lao mỗi người $54,000 / năm, cộng thêm tiền lương từ giải đá banh nhà nghề của nữ. Giải National Women’s Soccer League NWSL trả lương nữ cầu thủ từ $7,200 đến $39,700 mỗi mùa. Còn bên làng đá banh nam giới Hoa Kỳ, giải Major League Soccer trả lương trung bình mỗi cầu thủ khoảng dưới $100,000, với lương tối thiểu $60,000 / năm. Ngược lại, cầu thủ đá banh nhà nghề bên Âu Châu lãnh lương cao hơn nhiều. Giải Premier League mùa banh 2014-15 trả lương cầu thủ trung bình $3.8 triệu/người/mùa. Giải Bundesliga của Ðức trả công cầu thủ khoảng $2.3 triệu, giải La Liga là $1.85 triệu, giải Serie A $1.75 triệu, và giải Ligue 1 của Pháp cũng trên $1.5 triệu. Ngoài MLS khá mới, 4 giải thể thao lớn còn lại tại Hoa Kỳ cũng không chịu thua kém về lương bổng: NBA có lương trung bình $4.6 triệu/năm, MLB $4.2 triệu, và NHL $2.6 triệu.
Tuy nhiên, điều gì cũng có mặt trái, kể cả chuyện đời người lực sĩ. Thống kê cho thấy, sau khi đã giải nghệ, hầu hết giới cựu lực sĩ lâm cảnh nợ nần tài chánh vì lỗi khi đầu tư, để bị mất tiền, tiêu xài quá độ, và thiếu các kỹ năng khác bên ngoài thể thao để dễ đi xin việc làm. Giải National Football League trả lương cầu thủ banh bầu dục nhà nghề lên đến hằng triệu Mỹ kim mà vẫn còn có lời. Tuy nhiên, một giải đánh banh bầu dục khác, uy tín chỉ sau NFL, là United Football League bị bệnh trầm kha thiếu nợ lương thưởng cầu thủ, mặc dù chỉ trả mỗi người trung bình $20,000/năm. Ðối với các lực sĩ Olympic cũng vậy, ngoài vài tên tuổi lớn quen thuộc, phần lớn chỉ nhận được tài trợ ở mức tối thiểu. Thành viên đội banh rổ Team USA là siêu sao Kevin Durant năm 2015 nhận $36 triệu thù lao quảng cáo. Siêu kình ngư Michael Phelps được tưởng thưởng với khoảng $12 triệu mỗi năm nhờ quảng cáo vớii Under Armour, Visa, Subway, Louis Vuitton, Procter & Gamble, v.v… Khác với nhiều nước, liên bang Hoa Kỳ không dùng ngân sách công để đài thọ lực sĩ Olympic. Cho nên các liên đoàn thể thao phải hoàn toàn tự lực cánh sinh”. USA Track & Field tài trợ 10 lực sĩ hàng đầu trong mỗi môn thi khoảng $15,000 mỗi năm. USA Swimming thì mỗi tháng trả 16 tay bơi hàng đầu mỗi người $3,000. Chuyện lực sĩ Hoa Kỳ túng bấn dù đem vinh quang về cho xứ sở đã đánh động đến Quốc Hội. Và hôm 29/9 vừa qua, Quốc Hội Hoa Kỳ đã biểu quyết thông qua một đạo luật cho lực sĩ miễn trả thuế cho các huy chương Olympic đạt được. Sở thuế IRS thì xem chúng là thu nhập cá nhân, và muốn đánh thuế (vàng $25,000 bạc $15,000 và đồng $10,000). Luật mới vẫn đánh thuế những lực sĩ thu nhập trên $1 triệu mỗi năm.
TTD