Bạn có chắc là mình đã đủ hiểu biết để đề phòng hỏa hoạn cho căn nhà của mình? Hương Võ, phóng viên Trẻ đã phỏng vấn cô Daisy Castaneda, chuyên viên giáo dục phòng cháy chữa cháy thành phố Dallas, để tìm hiểu thêm về chủ đề này.
Nguyên nhân hỏa hoạn khá giống nhau cho dầu bạn sống bất kỳ nơi nào trên nước Mỹ. Chúng tôi hy vọng bài phỏng vấn này có đôi giá trị tham khảo đến những quý bạn đọc ở các thành phố, tiểu bang khác nhau…
PVT: Xin chào Daisy, cô có thể giới thiệu đôi chút về bản thân cũng như công việc của mình tại trung tâm phòng cháy chữa cháy?
Daisy: Tôi là Daisy Castaneda hiện đang làm việc trong đội phòng cháy, chống hỏa hoạn của thành phố Dallas Texas (Fire Prevention Officer of Dallas). Ðội chúng tôi có khoảng 5 người đảm nhiệm công vụ thanh tra những cơ sở thương mại, kinh doanh lớn và nhỏ, bệnh viện, trường học, nhà hàng, những tòa nhà và khu chung cư cao tầng, để bảo đảm hệ thống chữa cháy đúng quy định và các điều kiện an toàn phòng cháy- chữa cháy. Ngoài ra, chúng tôi còn thực hiện các chương trình giáo dục trong cộng đồng về đề phòng hỏa hoạn, và kế hoạch ứng phó nếu tai nạn xảy ra.
PVT: Ngoài công vụ thanh tra và thực hiện các hoạt động tuyên truyền giáo dục phòng cháy, đội của cô có đảm nhiệm thêm công việc chữa cháy không?
Daisy: Không, nhiệm vụ đó được đảm nhiệm bởi lính cứu hỏa (firefighters). Thực ra ở Dallas và một số ít thành phố khác có trung tâm phòng cháy- chữa cháy được phân ra thành 3 công vụ riêng biệt, và chúng tôi chỉ tập trung vào nhiệm vụ chính của mình. Thứ nhất là đội phòng cháy của tôi đang làm. Thành phố Dallas muốn đẩy mạnh việc phòng trước, không để tai nạn hỏa hoạn xảy ra bằng cách thanh tra và giáo dục cộng đồng, giúp họ có ý thức về vấn đề này. Thứ hai là đội chữa lửa và cứu thương khi tai nạn đã xảy ra. Khi nhận được cuộc gọi 911, xe cứu hỏa (firetrucks) và cứu thương (ambulances) sẽ được phái tới hiện trường. Cuối cùng là đội điều tra sau hỏa hoạn (Fire Investigators). Ðây khá gần như công việc của cảnh sát. Những điều tra viên sẽ tìm kiếm nguyên nhân của vụ cháy, để xem coi có phải là do ngẫu nhiên hay có người cố tình phóng hỏa (arsons).
PVT: Theo kinh nghiệm của cô, những trường hợp cháy nổ nào thường xảy ra?
Daisy: Rất nhiều vụ hỏa hoạn xảy ra do 2 nguyên nhân: bất cẩn lúc nấu nướng hoặc quên tắt bếp và cháy nổ do chập điện. Cả hai trường hợp này đều hoàn toàn có thể tránh được. Khi đang nấu ăn nhưng phải rời bếp, bạn có thể dùng chuông báo (alarm) qua điện thoại hoặc cầm theo một hộp gạo hoặc vật gì đó để nhắc nhở mình đang nấu nướng. Ðối với những vật dụng bằng điện quá cũ, chúng tôi đề nghị bạn không nên sử dụng nữa, hoặc nếu có dùng cũng nên hết sức cẩn thận. Thay những dây điện bị hở lõi bằng dây mới chứ không nên cuốn bằng băng keo đen. Một lỗi nhiều người mắc phải là dùng ổ cắm điện rời (extension cords) như một nguồn cắm điện chính. Những thiết bị này chỉ được sử dụng tạm thời với mục đích tiện lợi, nếu bạn sử dụng lâu dài (quá 20 ngày) có thể gây cháy nổ. Bạn nên chọn những loại có nút tắt/mở được cho là an toàn hơn.
PVT: Có phải mùa đông dễ xảy ra hỏa hoạn hơn những mùa khác trong năm?
Daisy: Ðúng thế. Khi thời tiết chuyển lạnh, những gia đình thu nhập thấp vì tiết kiệm hoặc không có khả năng chi trả cho việc sưởi ấm, đã dùng những biện pháp không an toàn như mở lò nướng, bếp gas hoặc bếp than trong nhà. Nếu không cẩn thận, những bình gas này sẽ rỉ loại khí carbon monoxide rất nguy hiểm vì không thể thấy hoặc ngửi được nhưng có thể giết người trong vài phút. Ngoài ra, có nhiều vụ cháy nhà do không cẩn thận trong lúc dùng máy sưởi di động. Nếu theo hướng dẫn sử dụng an toàn, những thiết bị này cần phải được đặt cách những vật dụng dễ bắt lửa như giường ngủ, rèm cửa, đồ gỗ khoảng 3 feet (gần 1 mét).
PVT: Có những điều nào mà cô thường hướng dẫn mọi người cần chuẩn bị trong trường hợp có tình huống xấu xảy ra?
Daisy: Có 2 điều mọi gia đình nên cần phải làm:
Ðiều đầu tiên là cần phải trang bị thiết bị báo cháy (smoke alarms) ở trong nhà và đặc biệt phòng có người ngủ. Mục đích của những thiết bị này là báo động khi có khói xuất hiện. Tuy nhiên, chúng tôi không đề nghị bạn cài đặt một cái gần bếp vì khi nấu nướng sẽ làm chuông báo thường xuyên và bạn phải tháo pin ra và sau đó quên cài đặt lại. Nếu bạn có nhà và đang sinh sống tại thành phố Dallas, chúng tôi sẽ tới lắp đặt thiết bị báo cháy tận nhà cho bạn miễn phí, xin gọi số 311. Những khu chung cư đều bắt buộc phải trang bị đầy đủ thiết bị báo cháy ở từng nhà. Nếu gặp những trở ngại về thiết bị báo cháy, bạn cần thông báo ngay cho người quản lý của nơi bạn ở để sửa chữa tức thời. Tôi biết có nhiều gia đình châu Á thường có thêm một bếp gas trong garage hay sau nhà. Ðể bảo đảm sự an toàn, bạn nên sắm thêm một thiết bị báo khí gas nếu bị rò rỉ để ở bên dưới bếp gas, tên là Carbon Monoxide Detector.
Ðiều thứ hai là lên một kế hoạch thoát hiểm thực tế cho mình và gia đình nếu hỏa hoạn xảy ra và thực hành ứng dụng thường xuyên. Thí dụ: chuẩn bị 2 lối thoát hiểm, để một chiếc thang leo trong phòng, đóng cửa phòng khi ngủ để chống bị ngộp khói. Chúng tôi nhận thấy nhiều trẻ em tuy được huấn luyện khá thường xuyên về thoát hiểm ở trường học, nhưng không được chỉ dẫn cách thực hiện khi ở nhà. Có nhiều học sinh hỏi chúng tôi về cách mở cửa sổ và đẩy màn lưới chống muỗi vì các em chưa bao giờ làm. Chính vì thế nếu nhà bạn có trẻ em, hãy hướng dẫn chi tiết cách thức để tự thoát hiểm ra bên ngoài và đợi bố mẹ thay vì bị kẹt bên trong lúc chờ đợi được cứu.
Bạn cần gọi số 911 khi hỏa hoạn xảy ra hoặc có người bị thương cần được cấp cứu.
PVT: Mọi người đang háo hức chuẩn bị cho lễ Giáng Sinh và lễ Tất Niên, cô có lời khuyên gì cho họ để chúng ta có một mùa lễ an toàn?
Daisy: Trong dịp lễ Giáng Sinh, nếu nhà bạn có sử dụng cây thông tươi thì cần chú ý giữ độ ẩm cao cho cây, tưới nước khi cây bị khô. Không nên để cây gần với nguồn nhiệt hoặc gần lối đi có thể được dùng để thoát hiểm. Lưu ý rút điện của đèn trang trí ra trước khi đi ngủ. Nếu bạn có dùng nến, nên thổi tắt hoàn toàn trước khi ra khỏi phòng.
Nếu bạn có tổ chức tiệc ở nhà, trước tiên bạn cần lưu ý thông thoáng lối thoát hiểm cho trường hợp hỏa hoạn có thể xảy ra.
Rượu ảnh hưởng đến sự sáng suốt trong lúc đối phó với mọi tình huống khi tai họa xảy ra, nhất là hỏa hoạn.
Khi uống rượu bia, bạn nên cân nhắc về tửu lượng của bản thân mình cũng như không để khách uống say quá mức.
Nếu có người hút thuốc trong nhà bạn nên đề nghị họ ra bên ngoài và để sẵn đĩa gạt tàn thay vì vất ở những bụi cây và bãi cỏ khô.
Mặc dù điếu thuốc lá trông có vẻ như đã bị dập tắt nhưng người hút nên kiểm tra để bảo đảm không còn cháy âm ỉ.
PVT: Cám ơn cô đã cung cấp những thông tin cần thiết và bổ ích về việc đề phòng hỏa hoạn. Chúng tôi luôn biết ơn cô và những nhân viên trong sở Phòng Cháy Chữa Cháy, những người luôn luôn hy sinh sự an toàn bản thân để đem lại sự yên vui, an toàn cho mọi người.
Chúc cô một mùa lễ vui tươi và ấm áp.
Kỳ sau:
Nếu bạn muốn biết về công việc của một người lính cứu hỏa. Xin mời đón xem phỏng vấn của Hương Võ với một nhân viên cứu hỏa gốc Việt tại Dallas Fire Department.