Sống trên nước Mỹ, cuộc đời của mỗi người chúng ta được gắn liền với con số an sinh xã hội (social security number). Từ số an sinh xã hội, một cơ quan tư nhân và chính phủ có thể biết về lý lịch của mỗi người khi tiến hành một cuộc điều tra lý lịch cá nhân (background check). Không ai có thể phủ nhận rằng những thông tin cá nhân tìm được trong một lần background check có thể quyết định rất nhiều sự kiện quan trọng trong cuộc đời chúng ta, chẳng hạn như khi đi xin việc làm, khi nộp đơn xin thi quốc tịch, khi nộp đơn vào các trường đại học, và kể cả khi nộp đơn xin bảo lãnh thân nhân ở Việt Nam. Vì thế phải làm sao để giữ cho lý lịch của chúng ta được trong sạch, nhất là khi chúng ta đã có lần bị cảnh sát bắt, giam giữ, hoặc bị truy tố vì một tội danh nào đó.
Ðể hiểu thêm về thủ tục xóa bỏ lý lịch phạm tội, điều đầu tiên chúng ta cần phân biệt rõ là chúng ta đang muốn xóa bỏ điều gì. Trong một lần phạm tội, người vi phạm thường phải trải qua các giai đoạn sau đây: bị bắt giữ (arrest), bị khởi tố (charge), và bị định tội (conviction). Ngay khi bị bắt giữ và bị cảnh sát bắt đi lăn tay, trên lý lịch người bị bắt sẽ có tì vết bất kể những trường hợp “tình ngay lý gian” chẳng hạn như vô tình có mặt tại hiện trường gây án, bị bức ép trở thành kẻ tòng phạm, hoặc bị người khác gài vào hoàn cảnh phải chịu tội thay kẻ chủ mưu.
Việc xóa bỏ lý lịch về một lần bắt giữ sẽ không gặp nhiều trở ngại vì Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rõ một công dân không được cho là phạm tội cho đến khi bị định tội bởi tòa án hoặc bồi thẩm đoàn. Sau khi bị khởi tố bởi ban công tố của County (County’s Prosecutor), thủ tục sẽ trở nên phức tạp hơn vì hành vi phạm tội của người vi phạm đã bắt đầu đi vào quá trình định tội. Nếu nhanh chóng nhận tội (plead guilty), sơ suất này có thể dẫn đến việc để lại tì vết vĩnh viễn trên lý lịch, đặc biệt là các tội đại hình.
Luật Texas cho phép những trường hợp sau đây được xóa bỏ sau một thời gian nhất định:
– Bị bắt giữ nhưng không bị truy tố;
– Bị truy tố nhưng cáo buộc được bãi bỏ trước khi ra tòa (dismissal);
– Một số vi phạm tiểu hình của trẻ em vị thành niên;
– Tội uống rượu bia trái phép của trẻ em vị thành niên;
– Tội trốn học;
– Bị người khác mạo danh để gây án (identity theft);
– Trường hợp tội danh được tuyên bố không thành lập sau khi tái thẩm hoặc kháng cáo;
– Trường hợp được ân xá bởi Thống Ðốc hoặc Tổng Thống.
Lưu ý: Quyết định xóa bỏ tì vết của một tội danh là quyết định của tòa án. Tòa có quyền cân nhắc từng trường hợp và từng yếu tố khi quyết định cho phép xóa bỏ dữ liệu vi phạm. Vì vậy sau khi bị bắt vì thật sự phạm tội hay vì bất kỳ lý do nào, hãy cố gắng đừng phạm thêm tội mới trong vòng 5 năm. Nếu người vi phạm chứng minh được rằng mình có tinh thần phục thiện, việc xóa bỏ lý lịch phạm tội sẽ trở nên dễ dàng hơn và tỉ lệ chấp thuận sẽ cao hơn. Ngược lại, nếu người vi phạm có quá nhiều tiền án, việc xóa bỏ lý lịch vi phạm sẽ gặp rất nhiều trở ngại.
Ðể tránh bị phiền hà với pháp luật, mỗi người chúng ta hãy tôn trọng và tuân thủ luật pháp. Hơn nữa, chúng ta nên khuyên nhủ con em mình hãy thận trọng khi giao lưu bạn bè và tránh xa những tụ điểm có nhiều hoạt động tội phạm. Nếu chẳng may bị cảnh sát bắt giữ vì bất kỳ lý do gì xin hãy liên lạc với một luật sư trong thời gian sớm nhất và nhất là đừng nhận tội một cách nhanh chóng hay trao đổi quá nhiều với cảnh sát. Mỗi lời nói, mỗi hành động của chúng ta sau khi bị cảnh sát bắt giữ đều có ảnh hưởng trực tiếp đến việc định tội trước tòa. Xin đừng để vì một phút sơ suất mà ảnh hưởng đến cả một tương lai về sau.
WHV