Marco Denevi (1922-1988) là một nhà văn, nhà báo và kịch tác gia nổi tiếng của Argentina. Ông xuất bản khá nhiều tiểu thuyết và truyện ngắn; một số được dịch ra nhiều thứ tiếng và có khi được chuyển thành phim. Một trong những chủ đề nổi bật trong các tác phẩm của ông là sự bất toàn của con người. Để thể hiện chủ đề ấy, ông sử dụng nhiều kỹ thuật mới lạ và độc đáo.
Truyện kinh dị
Bà Smithson ở Luân Ðôn (những câu chuyện như thế này thường xảy ra giữa những người Anh với nhau) quyết định giết chồng, chẳng vì lý do gì cả mà chỉ vì bà đã chán ngấy ông chồng sau năm mươi năm ăn ở với nhau. Bà nói với chồng:
– Thaddeus, tôi sẽ giết ông.
– Bà đùa hả, Euphemia? – người đàn ông cười buồn.
– Có khi nào tôi đùa không?
– Ðúng thế, chưa bao giờ.
– Vậy thì tại sao tôi lại đùa ngay lúc này và nhất là với một chuyện nghiêm túc như thế?
– Thế bà sẽ giết tôi bằng cách nào?” Thaddeus Smithson cười.
– Tôi chưa biết. Có thể là bỏ một lượng nhỏ asen vào thức ăn mỗi ngày. Hoặc nới lỏng một bộ phận nào đó trong động cơ xe. Hoặc tôi sẽ xô ông xuống cầu thang, hoặc lợi dụng lúc ông ngủ để đập nát hộp sọ ông với cái đế đèn bằng bạc, hoặc tôi sẽ nhúng dây điện vào bồn tắm. Ðể xem.
Ông Smithson nhận ra là vợ mình không hề đùa. Ông bị mất ngủ và chán ăn. Ông bị bệnh tim, bệnh lo âu và bệnh trong đầu. Sáu tháng sau ông chết. Euphemia Smithson, một người đàn bà ngoan đạo, cám ơn Thượng Ðế đã cho bà thoát khỏi tội giết người.
Phan Quỳnh Trâm dịch từ nguyên tác tiếng Tây Ban Nha “Cuento de Horror” của Marco Denevi, Obra Completa (Ediciones Corregidor, 1980)
Sáng Thế Ký
Sau cuộc chiến tranh nguyên tử gần nhất, loài người và nền văn minh biến mất. Toàn bộ trái đất như một sa mạc bị cháy thành than. Ở một vùng nào đó ở phương Ðông có một cậu bé, con trai một phi hành gia, sống sót. Ðứa trẻ tự nuôi sống mình bằng các loại thảo mộc và ngủ trong một hang động. Trong một thời gian dài, vẫn còn choáng váng vì sự khủng khiếp của thảm hoạ, cậu bé chỉ khóc và gọi tên cha mình. Sau khi ký ức của cậu mờ đi, tan rã, trở nên thất thường và thay đổi như một giấc mơ; nỗi kinh hoàng của cậu biến thành một nỗi sợ mơ hồ. Có những lúc cậu nhớ lại hình ảnh của bố, mỉm cười với cậu hay khuyên răn cậu, hoặc bay lên con tàu vũ trụ của ông, bọc trong lửa và tiếng ồn, rồi biến mất trong những cụm mây. Thế rồi, phát điên vì cô độc, cậu quỳ xuống và cầu xin ông quay trở lại.
Khi đó mặt đất lại được bao phủ bởi cây cối; những cây nhỏ thì có đầy hoa và những cây lớn thì có đầy trái. Ðứa trẻ, giờ đây đã là một chàng trai, bắt đầu khám phá đất nước. Một ngày nọ, chàng thấy một chú chim. Ngày khác, một con sói. Ngày khác nữa, bất ngờ, chàng thấy mình ở trước mặt một cô gái cũng trạc tuổi chàng, và cũng như chàng, sống sót sau sự tàn phá của chiến tranh nguyên tử.
– Bạn tên gì? – Chàng hỏi nàng.
– Eva – cô gái nói. Còn bạn?
– Adam.
Phan Quỳnh Trâm dịch từ nguyên tác tiếng Tây Ban Nha “Génesis”
Hoàng đế Trung Hoa
Khi vua Vũ Ðế băng hà trên chiếc giường ngủ lớn của mình trong sâu thẳm hoàng cung, chẳng ai hay biết gì cả. Mọi người đều quá bận rộn tuân theo những mệnh lệnh của Ngài. Người duy nhất biết chuyện đó là Vương Mãng, tể tướng, một người đàn ông đầy tham vọng, khao khát ngai vàng. Ông không nói cho ai cả và giấu đi cái xác. Một năm thịnh vượng của đế quốc trôi qua. Ðến khi, cuối cùng, Vương Mãng chỉ cho dân chúng thấy bộ hài cốt của vị hoàng đế quá cố. “Hãy nhìn đi.” Ông nói. “Cả một năm nay một người chết đã ngồi trên ngai vàng. Và người thực sự cai trị là ta. Ta xứng đáng là hoàng đế.” Dân chúng, hài lòng, đặt ông lên ngôi rồi giết ông, để ông có thể hoàn hảo như người tiền nhiệm của mình và để cho sự thịnh vượng của đế quốc có thể tiếp diễn.
Phan Quỳnh Trâm dịch từ nguyên tác tiếng Tây Ban Nha “El Emperador De La China” của Marco Denevi, trích trong Dinosaurios de papel, (Ficticia, 2009) do Javier Perucho biên tập.
Người thầy bị phản bội
Buổi tiệc ly đang diễn ra.
– Tất cả đều yêu người, thưa Thầy – một trong những môn đồ nói.
– Không phải tất cả – Người Thầy nghiêm trang trả lời – Ta biết có một kẻ đố kỵ với ta và ngay khi có cơ hội đầu tiên hắn sẽ bán ta với giá ba mươi đồng bạc.
– Con biết hắn là ai – môn đồ này nói – Hắn cũng nói xấu về thầy với con.
– Con cũng biết – một môn đồ khác thêm vào.
– “Con cũng thế”, “con cũng thế” tất cả những người khác đều nói. Tất cả, trừ một người vẫn giữ im lặng.
– Nhưng hắn là kẻ duy nhất – môn đồ đầu tiên nói tiếp. Và để chứng minh cho Ngài thấy, chúng con sẽ đồng thanh la lên tên của hắn mà không cần phải bàn trước.
Các môn đồ, tất cả, trừ một người vẫn giữ im lặng, nhìn nhau, đếm một, hai, ba, rồi cùng hét lên tên của kẻ phản bội. Những bức tường trong thành phố rung chuyển bởi tiếng ồn, bởi môn đồ của Ngài thì rất nhiều mà mỗi người lại gào lên một cái tên khác nhau.
Thế rồi kẻ mà từ đầu đến giờ chẳng nói gì cả, bước ra ngoài đường, không hề hối hận, thực hiện hành vi phản bội của mình.
—
Phan Quỳnh Trâm dịch từ nguyên tác tiếng Tây Ban Nha “El Maestro Traicionado” trong Marco Denevi, Falsificaciones (Buenos Aires: Calatayud – DEA Editores, 1969)